Poręczenie cywilne stanowi jedną z najczęstszych metod stosowanych w celu zabezpieczania wierzytelności. Daje realne szanse na zaspokojenie wierzyciela. Poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela, że gdyby dłużnik nie wykonał zobowiązania on zrobi to za niego.
Poręczenie cywilne - co to jest?
Na gruncie obowiązujących przepisów, poręczenie cywilne jest uznawane za umowę cywilnoprawną i zostało uregulowane w Kodeksie cywilnym. Istotą poręczenia jest zobowiązanie się osoby poręczającej (poręczyciela) względem wierzyciela do wykonania zobowiązania w sytuacji, gdy dłużnik po którego stronie ciąży taki obowiązek, zobowiązania nie wykona.
Odpowiedzialność poręczyciela ma charakter odpowiedzialności akcesoryjnej tzn. jest uzależniona od odpowiedzialności dłużnika głównego oraz odpowiedzialności solidarnej, to znaczy że w przypadku nie spełnienia świadczenia przez dłużnika, wierzyciel ma prawo domagać się zapłaty bezpośrednio od jego poręczyciela. W umowie poręczenia strony mogą wprowadzić odpowiedzialność subsydiarną.
Umowa poręczenia może być odpłatna lub nieodpłatna.
Umowa dochodzi do skutku przez zgodne oświadczenie woli stron (wierzyciela i poręczyciela) ale dla oświadczenia poręczyciela zastrzeżona jest forma pisemna- pod rygorem nieważności.
Poręczenie cywilne - osoba poręczyciela
Poręczyciel jest zobowiązany do spełnienia świadczenia na rzecz wierzyciela tylko w takim zakresie w jakim miał tego dokonać pierwotny dłużnik. Bardzo istotne jest, że przedmiotem umowy poręczenia mogą być zarówno świadczenia pieniężne jak i niepieniężne (w tym przypadku osoba poręczająca musi liczyć się z koniecznością zapłaty ewentualnego odszkodowania w przypadku niewykonania zobowiązania przez dłużnika).
Warto pamiętać, że poręczając można zastrzec pewne ograniczenia co do przedmiotu poręczenia tzn. poręczenie może być ograniczone do części zobowiązania głównego a także do oznaczonej wysokości, czy też czasu trwania odpowiedzialności wynikającej z umowy poręczenia.
Wierzyciel powinien niezwłocznie zawiadomić poręczyciela o opóźnieniach w zapłacie dłużnika.
Przy czym należy pamiętać, że w przypadku gdzie nie ma wskazanego terminu do którego dłużnik powinien dokonać zapłaty na rzecz wierzyciela, poręczyciel ma prawo po upływie półrocznego terminu od daty zawarcia umowy z dłużnikiem wymagać od wierzyciela aby ten wezwał dłużnika do zapłaty.
W interesie wierzyciela w tym momencie jest, aby zwrócić się z powyższym żądaniem do dłużnika, w przeciwnym razie zobowiązanie poręczyciela wygasa.
Poręczenie cywilne - posumowanie
Podsumowując, poręczyciela w pewnym sensie można porównać do dłużnika. Przysługują mu takie same prawa w stosunku do wierzyciela jakie przysługują dłużnikowi głównemu, min. potrącenia wierzytelności, prawo podnoszenia zarzutów. Wartym uwagi również jest teza głoszona przez SN, zgodnie z którą Poręczyciel nie może uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli z powodu błędu wywołanego podstępnie przez dłużnika co do jego wypłacalności w dacie poręczenia.
W momencie zaspokojenia wierzyciela dokonanego przez poręczyciela, staję się on wierzycielem i może dochodzić zwrotu świadczeń od dłużnika. Innymi słowy wstępuje w sytuację prawną dotychczasowego wierzyciela.
