Osoba niezgłoszona do ubezpieczenia zdrowotnego może podlegać ubezpieczeniu zdrowotnemu na zasadzie dobrowolności, pod warunkiem, że mieszka na terytorium Polski. O możliwość opłacania składki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne należy ubiegać się w placówce Narodowego Funduszu Zdrowia. W tym celu wystarczy wypełnić odpowiedni wniosek i opłacać składkę miesięczną.
Kto może się zgłosić do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego?
Składkę na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne może opłacać osoba, która nie podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu i która nie ma możliwości zgłoszenia się do tego ubezpieczenia jako członek rodziny. Najczęściej spotykanym przekładem są osoby zatrudnione na podstawie umowy o dzieło. Co ważne, osoba zgłaszająca się do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego powinna zgłosić również do ubezpieczenia swoich członków rodziny - dziecko, małżonka, dziadków, którzy nie posiadają tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego.
Wymagana dokumentacja
Do dopełnienia formalności przy składaniu wniosku o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne w placówce NFZ będą wymagane dokumenty:
dokument potwierdzający tożsamość,
wypełniony wniosek o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym z NFZ,
poświadczenie wygaśnięcia poprzedniego tytułu do ubezpieczenia - np. świadectwo pracy, decyzja o zawieszeniu działalności gospodarczej, potwierdzenie zapłaty ostatniej składki na ubezpieczenie zdrowotne z tyt. prowadzenia działalności gospodarczej, decyzja o utracie statusu osoby bezrobotnej (wyrejestrowanie z PUP).
Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne zostaje zawarte na podstawie umowy na czas nieokreślony. Należy jednak zaznaczyć, że porozumienie może zostać rozwiązane na pisemny wniosek osoby ubezpieczonej. Po zawarciu umowy ubezpieczony składa w ciągu 7 dni od zawarcia umowy wypełniony druk zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego ZUS ZZA z kodem tytułu ubezpieczenia 24 10 x x, a w przypadku zgłoszenia członków rodziny dodatkowo druk ZUS ZCNA. Za każdy miesiąc dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego należy przekazywać do ZUS deklarację rozliczeniową ZUS DRA. Umowa zawarta z NFZ oraz aktualny dowód zapłaty za dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne dają uprawnienia do świadczeń opieki zdrowotnej.
Koszty dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego
Wysokość składki na dobrowolne ubezpieczenie społeczne ulega zmianie co kwartał. Stanowi 9% wartości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw wraz z wypłatami z zysku. Kwota przeciętnego wynagrodzenia jest podawana do wiadomości publicznej przez GUS (Główny Urząd Statystyczny). Taką informację można także uzyskać bezpośrednio w oddziale NFZ. Składka na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne w styczniu, lutym i marcu 2016 r. wynosi 385,27 zł.
Zatem wartość składki należy obliczyć na podstawie:
Kwoty przeciętnego wynagrodzenia, włącznie z wypłatami z zysku - np. za III kwartał 2015 r. to 4 280,80 zł.
Kwota składki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9% wartości przeciętnego wynagrodzenia obowiązującej w I kwartale 2016 r., czyli 385,27 zł.
Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i niepodzielna. Należy ją przekazać na właściwy rachunek bankowy ZUS, najpóźniej do 15. dnia następnego miesiąca za miesiąc poprzedni, czyli w lutym należy zapłacić za styczeń.
Osoby, które od dłuższego czasu pozostają bez ubezpieczenia zdrowotnego, muszą liczyć się z tym, że przed wydaniem zgody na opłacanie dobrowolnej składki będą musiały ponieść dodatkowe koszty. Wysokość opłaty jest uwarunkowana tym, jak długa była przerwa w jej opłacaniu. Wartość dopłaty ustala się procentowo od dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki dla osoby, której przerwa trwała nieprzerwanie:
powyżej 3 miesięcy do roku - 20%,
powyżej roku do 2 lat - 50%,
powyżej 2 lat do 5 lat - 100%,
powyżej 5 lat do 10 lat -150%,
powyżej 10 lat - 200%.
Na wniosek osoby ubiegającej się o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne dyrektor NFZ może odstąpić od powyższej opłaty lub rozłożyć ją na raty. W związku ze zgłoszeniem do ubezpieczenia członków rodziny nie ponosi się dodatkowych kosztów.
Rozwiązanie umowy o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne
Umowę o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne można rozwiązać:
Na pisemny wniosek ubezpieczonego złożony w NFZ.
W wypowiedzeniu umowy powinna być zawarta data rozwiązania umowy oraz należy dołączyć dowody opłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne, które były uregulowane w okresie trwania umowy, a także dokument potwierdzający uzyskanie innego tytułu ubezpieczenia (gdy następuje zmiana tytułu ubezpieczenia). Powiadomienie jest skuteczne najwcześniej z dniem złożenia wypowiedzenia we właściwym oddziale NFZ.
W przypadku objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym z innego tytułu (ubezpieczeniem obowiązkowym lub jako członek rodziny) należy złożyć wniosek o rozwiązanie umowy (jak wyżej) w oddziale NFZ.
Po rozwiązaniu umowy dobrowolnego ubezpieczenia w NFZ należy dokonać wyrejestrowania na druku ZUS ZWUA we właściwym oddziale ZUS.
