Na przełomie lat miały miejsce liczne zmiany dotyczące odliczania podatku VAT od samochodów. Pojazdy, których używanie w firmie dawało prawo do odliczenia VAT zwykle rozróżniano wg posiadanych parametrów takich jak masa całkowita pojazdu, ilość miejsc, czy dopuszczalna ładowność, względem określonych w ustawie konkretnych wartości.
Przepisy ustawy o VAT a ustawa o ruchu drogowym
Ustawa o VAT w brzmieniu obowiązującym do 31 marca 2014 roku jako pojazdy, w stosunku do których nie obowiązuje ograniczenie w odliczeniu VAT wskazuje m.in. pojazdy samochodowe o masie całkowitej poniżej 3,5 tony, w których liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi:
a) 1 - jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 425 kg,
b) 2 - jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 493 kg,
c) 3 lub więcej - jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 500 kg.
Dodatkowo, na podstawie art. 86 ust. 4 ustawy o VAT (sprzed dnia 1 kwietnia 2014) oraz art. 12 ust. 3 Ustawy z dnia 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (wchodzącej w życie z dniem 1 kwietnia 2014 r.) doprecyzowano, że dopuszczalna ładowność pojazdu oraz liczba miejsc (siedzeń) określana jest na podstawie dokumentów wydanych zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym.
Dlatego też aby auto spełniające powyższe parametry dawało podatnikowi prawo do odliczenia 100% VAT wymagane było posiadanie homologacji.
Polskie drogi użytkowane są głównie przez samochody, których rok produkcji waha się od 1 roku do 15 lat wstecz. W zależności od tego, kiedy były rejestrowane, uzyskanie homologacji następowało na różnych zasadach, o czym szerzej będzie mowa.
Ważnym, dla wydawanych w przeszłości zaświadczeń przyznających pojazdowi status samochodu ciężarowego i pełne prawo do odliczenia VAT, jest fakt, że jeżeli po okresie w którym wydano zaświadczenie nie dokonano konstrukcyjnych zmian w tym pojeździe, które mogłyby wykluczyć stwierdzone w zaświadczeniu cechy, taki samochód wciąż powinien być uznawany jako ciężarowy wg ustawy o VAT.
Homologacja - co to takiego?
Przez homologację rozumie się sprawdzenie urządzenia w celu udzielenia zezwolenia na jego produkcję, eksploatację czy sprzedaż. Homologacją może być jednak także zezwolenie wydane po takim sprawdzeniu.
Porady online
Prowadzisz firmę i masz pytania?
Skorzystaj z porad ekspertów Poradnika Przedsiębiorcy
Stąd producenci motoryzacyjni przykładają tak dużą rolę przy znaczeniu tego świadectwa. Uzyskanie homologacji daje możliwość aktywnego prowadzenia sprzedaży produkowanych samochodów.
Homologację w Polsce można podzielić na trzy okresy
Postać homologacji w Polsce zmieniała się na przestrzeni lat. Okres ten można podzielić na trzy etapy, w których znacząco zmieniały się zasady dotyczące rejestracji samochodów, a to natomiast miało odzwierciedlenie w zmianie parametrów, jakimi powinny cechować się homologowane auta. Zaczęło się od krótkich adnotacji w dowodzie rejestracyjnym, aż po homologację N1, o której tak głośno w 2014 roku.
Etap I - samochody zarejestrowane na koniec lat 90-tych aż do roku 2004
Wskazany okres charakteryzował się tym, że status samochodu określano poprzez adnotację w dowodach rejestracyjnych mówiącą m.in. o tym, czy jest to pojazd ciężarowy z dookreśleniem liczby miejsc siedzących oraz dopuszczalnej ładowności.
Przykład: Samochód zarejestrowany w 2002 r., który spełniał podane wyżej parametry, do chwili obecnej jest uznawany za pojazd ciężarowy - ze względu na to, że w tamtym okresie przepisy Ustawy o ruchu drogowym potwierdzały warunki techniczne pojazdu w taki, a nie inny sposób. Nie było wówczas mowy o homologacji N1. |
Etap II - pojazdy produkowane do 2004 r., ale rejestrowane z datą późniejszą
Wówczas w celu uzyskania odpowiedniego zaświadczenia należało się udać do producenta samochodu. Na podstawie informacji od dealera samochodowego kwalifikowano pojazd jako ciężarowy lub nie. Zaświadczenie można było wówczas uzyskać również w okręgowych stacjach kontroli pojazdów, które na podstawie przeprowadzonych badań były uprawnione do określenia czy pojazd spełnia dane wymogi, czy też nie.
Tzw. “długi numer”, czyli pierwsze 18 znaków w dowodzie rejestracyjnym określały kiedyś również rodzaj homologacji. |
Etap III - w Polsce przypada na okres po 22 czerwca 2013 r.
Datę graniczną wyznacza wejście w życie nowelizacji prawa o ruchu drogowym, która wdrożyła do polskich przepisów zapisy załącznika XIX Dyrektywy 2007/46/WE. Na podstawie zmian określono daty, po upływie których rejestracja pojazdu będzie powiązana z dokumentem CoC (świadectwem zgodności WE). Dokument ten ma potwierdzić europejskie świadectwo homologacji posiadane przez dany samochód.
Celem zmian w przepisach było wyeliminowanie samochodów o starszym roczniku, które zgodnie z poprzednim stanem prawnym były uznawane za ciężarowe, a po zmianie przepisów nie powinny takimi być. Od tego momentu pojazdy z etapu pierwszego i drugiego nie mogły już uzyskać statusu samochodu ciężarowego.
W praktyce jednak stało się inaczej. Ze względu na zawirowania prawne powrócił bowiem stan prawny z 2004 r. i dał możliwość starszym samochodom na pełne odliczenie.
Sytuacja ta ma obecnie duże znaczenie dla odliczenia podatku VAT z tytułu zakupu paliwa dla pojazdów po 1 kwietnia 2014 r. Samochody, które będą ciężarowymi (spełniają parametry, o których mowa w ustawie) na podstawie dokumentu homologacji, mogą korzystać z częściowego (50%) odliczenia VAT z faktur za zakup paliwa w przeciwieństwie do większości innych pojazdów poniżej 3,5 tony. Jednak warunek bezwzględnie konieczny to użytkowanie tych samochodów w opodatkowanej działalności gospodarczej.
