Przedsiębiorcy, dostarczający towary do klientów za pośrednictwem różnego rodzaju firm kurierskich, czy też Poczty Polskiej najczęściej obciążają kosztami z tym związanymi nabywców. W takim przypadku należy zwrócić szczególną uwagę na kwestię opodatkowania tego rodzaju dostaw. Najczęściej stosowaną praktyką jest odrębne obciążanie kosztami wysyłki, a więc odsprzedawanie usług transportowych, kurierskich oraz pocztowych. Czy takie postępowanie jest poprawne?
Jednakowa stawka VAT
Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o VAT podstawę opodatkowania stanowi obrót zdefiniowany jako kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Obejmuje ona całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Ponadto obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.
Z ww. przepisu wynika, iż koszty wysyłki towarów zawierają się w kwocie należnej sprzedawcy, dlatego też trzeba włączyć je do podstawy opodatkowania i - co więcej - opodatkować tą samą stawką VAT, która obowiązuje przy sprzedaży towaru, którego wysyłka dotyczy.
Stanowisko takie zostało przedstawione w interpretacji Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 29 stycznia 2013 roku (IBPP2/443-1083/12/AB). Czytamy tam, iż "koszty przesyłki doliczone do sprzedaży towarów przez wnioskodawcę nie stanowią samodzielnej usługi świadczonej przez wnioskodawcę, jak też przez inny podmiot (operatora pocztowego), lecz są to koszty dodatkowe podstawowej czynności, jaką jest sprzedaż towarów. Koszty dodatkowe, między innymi koszty przesyłki, są jednym z poniesionych kosztów związanych ze świadczeniem głównym, które w efekcie kształtuje kwotę ostateczną żądaną od nabywcy.
Wynika z tego, iż koszty wysyłki ponoszone w związku ze sprzedażą towarów, jako element świadczenia zasadniczego, winny zwiększać kwotę należną od nabywcy z tytułu dostawy towarów i być opodatkowane według stawki podatkowej właściwej dla sprzedawanych towarów (...)".
A co w sytuacji, kiedy koszty wysyłki dotyczą towarów opodatkowanych różnymi stawkami VAT? Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 22 maja 2012 roku (IPPP3/443-432/12-2/BH) wyjaśnił, iż w przypadku, gdy dostawa dotyczy towarów opodatkowanych według różnych stawek VAT, to koszty przesyłki powinny być przyporządkowane proporcjonalnie do wartości towarów opodatkowanych poszczególnymi stawkami.
Jak należy wykazywać koszty wysyłki na fakturze?
Koszty wysyłki towarów, co do zasady, nie powinny być traktowane jako odrębnie świadczone usługi, ale - jak już zostało wspomniane - powinny powiększać podstawę opodatkowania towarów będących przedmiotem dostawy. Podatnicy mają w takim wypadku dwa sposoby na zwiększenie podstawy.
Jednym z nich jest powiększanie o koszt wysyłki cen netto sprzedawanych towarów. Drugie rozwiązanie, zdecydowanie częściej spotykane w praktyce, to wykazywanie tych kosztów jako osobnej pozycji na dokumencie sprzedaży. Pierwszy sposób wydaje się bardziej poprawny w świetle przytoczonych przepisów oraz stanowisk prezentowanych przez organy podatkowe. Jednak nigdzie nie znajdziemy regulacji zabraniających stosowanie drugiego rozwiązania.
Co więcej, zezwala na nie również dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 24 czerwca 2010 roku (IPPP2/443-254/10-4/AO): „nie ma przeszkód, by było wykazywane w odrębnych pozycjach na jednej fakturze. W sytuacji wykazania świadczenia w kilku pozycjach (obejmującego transport jako niezbędny element dla wykonania umowy dostawy towarów), podstawą opodatkowania będzie zawsze suma kwot wykazanych przez dostawcę na fakturze, obejmująca należność za dostawę, tj. kwotę należną z tytułu czynności zasadniczej, jak również kwotę należną z tytułu czynności pomocniczych, niezbędnych dla jej wykonania. Dostawca towarów może odrębnie ująć kwoty należne z tytułu czynności głównej oraz czynności pomocniczych dla przejrzystości dokumentacji".
A może zakup usług w imieniu i na rzecz nabywcy towarów?
Istnieje jednak możliwość wyłączenia kosztów wysyłki z podstawy opodatkowania. Organy podatkowe uznają bowiem, iż jeżeli podatnik (sprzedawca towaru) kupuje usługę pocztową, czy też kurierską w imieniu i na rzecz klienta (nabywcy towaru), obciążenie klienta tymi kosztami pozostaje poza regulacjami ustawy o VAT.
Co to oznacza w praktyce? Otóż w sytuacji, kiedy klient udzieli sprzedawcy stosownego pełnomocnictwa do zawarcia w jego imieniu i na jego rzecz umowy o świadczenie usług, wówczas - jak czytamy w interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 13 lutego 2013 roku (PPP2/443-1301/11-2/AO) - "mamy do czynienia ze zwrotem kosztów. Skutecznie udzielone przez nabywcę pełnomocnictwo skutkuje tym, że otrzymana kwota na dostarczenie przesyłki zakupionego towaru nie wchodzi do podstawy opodatkowania, z uwagi na fakt, iż kwota ta nie będzie stanowiła dla Wnioskodawcy obrotu, o którym mowa w art. 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Wówczas Wnioskodawca nie świadczy usługi pocztowej, a nabywa ją od Poczty Polskiej bezpośrednio kupujący. W rzeczonym przypadku następuje jedynie zwrot kosztów, który nie podlega opodatkowaniu VAT, gdyż podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot otrzymanych przez podatnika od nabywcy lub klienta jako zwrot wydatków poniesionych w imieniu i na rachunek tego nabywcy lub klienta. (…)"
Warto zaznaczyć również, iż żadne przepisy nie regulują, jak takie pełnomocnictwo do zakupu usługi transportowej w imieniu i na rzecz klienta powinno wyglądać. Wydaje się, iż dopuszczalna powinna być w tej sytuacji zarówno forma pisemna, jak i ustna. Jednak przez wzgląd na fakt, iż działanie w formie pełnomocnictwa powoduje określone konsekwencje podatkowe, ze względów dowodowych lepiej jednak, aby miało ono formę pisemną.
Co więcej, dla udzielenia pełnomocnictwa, o którym mowa, nie jest konieczne przyjęcie żadnej szczególnej formy. Dopuszczalne jest zatem udzielenie jego przez kupującego, przykładowo przez zaakceptowanie regulaminu sklepu internetowego czy warunków aukcji internetowej. Stanowisko takie podzielają w swoich interpretacjach organy podatkowe.
Co dają poszczególne rozwiązania?
Stosowanie włączania lub nie kosztów wysyłki do podstawy opodatkowania uzależnione jest jedynie od decyzji podatnika. Istnieją jednak określone sytuacje, w których wybór jednego z rozwiązań może okazać się korzystny zarówno dla nabywcy, jak i dla sprzedawcy.
Decyzja o wyłączeniu kosztów wysyłki z podstawy opodatkowania jest korzystna w sytuacji, gdy za pośrednictwem Poczty Polskiej przedsiębiorca wysyła towary dla osoby, która nie ma prawa do odliczenia naliczonego VAT. W takim przypadku zakup towaru będzie dla nabywcy tańszy o koszt VAT odpowiadający kosztowi przesyłki (należy przy tym pamiętać, że usługa przesyłki świadczona przez Pocztę Polską jest zwolniona od podatku).
Jeżeli natomiast nabywcom, którym nie przysługuje prawo do odliczenia, wysyłane są towary za pośrednictwem podmiotów innych niż Poczta Polska i opodatkowane są one obniżoną stawką VAT (np. książki, dla których właściwa stawka to 5 proc.), korzystniejsze będzie włączenie kosztów wysyłki do podstawy opodatkowania. Rozwiązanie takie sprawi, iż pomniejszone zostaną koszty VAT odpowiadające wydatkom na zakup usługi transportowej.
