Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto zwykle nie odzwierciedla faktycznej sytuacji materialnej Polaków. Wynika to z faktu uwzględniania do średniej wielu – często niezwiązanych ze sobą – grup osób pracujących na zróżnicowanych stanowiskach. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie stanowi jednocześnie wskaźnik uwzględniany przy ustalaniu podstaw składek na ubezpieczenia i związanych z nimi limitów.
O ile wzrosło przeciętne miesięczne wynagrodzenie?
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie na dany rok kalendarzowy określane jest przez Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w obwieszczeniu w sprawie kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2022 oraz przyjętej do jej ustalenia kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (Mon. Pol. z 2018 r. poz. 1185). W 2022 roku jego kwota wynosi 5922,00 zł. Nie odzwierciedla to jednak stanu faktycznego. Kwota ta jest przyjęta na cele ustalenia pewnych limitów dotyczących przedsiębiorców lub ich pracowników.
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie ogłaszane przez GUS jest mocno zawyżone, co wynika właśnie z uśrednienia zarobków w zakładach podlegających badaniu urzędu. Co więcej, dane statystyczne pobierane są zwykle od większych firm, w których zarobki mogą być bardzo zróżnicowane. Istotne jest również to, że podana kwota nie jest wynagrodzeniem, które pracownik dostanie na rękę, a wartością brutto. Potrącenia od przychodu z tytułu składek i podatku stanowią około ⅓ pensji. Na kwotę przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia składają się również premie, bony czy innego rodzaju dodatki, jakie pracownicy otrzymują jednorazowo, np. z okazji świąt czy jubileuszy.
Na co wpływa prognozowane przeciętne miesięczne wynagrodzenie?
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie stanowi ważny wskaźnik decydujący o wartościach niektórych limitów dotyczących składek ZUS.
Ograniczenie składek emerytalno-rentowych
Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy. W 2022 roku limit wynosi 177 660,00 zł.
Podstawa wymiaru składek dla przedsiębiorców
Minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą jest równa 60% wartości prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej. Od kwoty tej zależy wysokość składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, a także ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe. Minimalna składka dla osób prowadzących mikrofirmę przynajmniej od ponad dwóch lat lub osób, które od ostatnich pięciu lat prowadziły firmę wynosi odpowiednio: na ubezpieczenia emerytalne 19,52% podstawy, ubezpieczenia rentowe – 8%, ubezpieczenia chorobowe – 2,45%, natomiast 1,67% podstawy wymiaru składki stanowią ubezpieczenia wypadkowe.
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie jest też jednym z parametrów uwzględnianych w celu ustalenia podstawy obowiązującej dla przedsiębiorców korzystających ze składek od przychodu.
Maksymalna podstawa dobrowolnego chorobowego
Do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego mogą się zgłosić zleceniobiorcy czy przedsiębiorcy, którzy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu. Podstawa dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego podlega ograniczeniu do wysokości 250% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. W 2022 roku graniczna wartość tej składki wynosi 14 805 zł
Składki dla osób na urlopie wychowawczym
Za osoby przebywające na urlopie wychowawczym składki na ubezpieczenie emerytalne oraz rentowe finansuje budżet państwa. Co do zasady podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenie ustalona jest na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z 12 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu. Jednakże podstawa nie może być wyższa niż 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.
Wynagrodzenie pracowników delegowanych za granicę
Wynagrodzenie osób delegowanych za granicę w części przewyższającej kwotę prognozowanego miesięcznego wynagrodzenia nie stanowi podstawy naliczenia składek ZUS. W tej sytuacji przychód stanowiący podstawę oskładkowania nie może być niższy niż 5922,00 złotych.
