Osoba prowadząca gospodarstwo rolne ma możliwość zdecydowania o opodatkowaniu podatkiem VAT. W przeciwieństwie do innych podmiotów, rolników nie dotyczy limit obrotu 200 000 złotych, po którego przekroczeniu obowiązkowo stają się czynnymi podatnikami podatku od towarów i usług. Dla rolnika decyzja o opodatkowaniu VAT-em może okazać się korzystna, jeżeli planuje zainwestować w rozwój gospodarstwa. Sprawdźmy, jak prawidłowo podejść do zagadnienia: rolnik a odliczenie VAT.
Rezygnacja ze zwolnienia w podatku VAT
Decyzja o rezygnacji ze zwolnienia powinna być przez rolnika dobrze przemyślana. Nie należy podejmować jej pochopnie, ponieważ ze zwolnienia łatwo zrezygnować, a niestety aby do niego powrócić musi minąć okres 3 lat od momentu rejestracji.
Osoba prowadząca gospodarstwo rolne powinna przez kilka miesięcy przed zgłoszeniem się do podatku VAT dokonać analizy sprzedaży oraz zakupów w gospodarstwie.
Jeżeli planowany jest zakup nowych maszyn rolniczych, czy inne kosztowne inwestycje, opodatkowanie podatkiem VAT będzie dla rolnika najkorzystniejszym rozwiązaniem z uwagi na duże kwoty podatku naliczonego w stawce 23%. Obliczanie opłacalności przejścia na podatek VAT polega na obliczeniu różnicy sumy podatku naliczonego z zakupów, a sumy podatku należnego ze sprzedaży.
Przykład 1.
Rolnik sprzedaje mleko, w tym samym miesiącu dokonuje zakupów paliwa, nawozów, części do ciągnika rolniczego, a także innych potrzebnych w gospodarstwie towarów.
Kalkulacja wygląda następująco:
Sprzedaż:
- mleko na kwotę 25 000 zł netto + 5% VAT należnego: 1 250 zł → kwota podatku do zapłaty
Zakup:
- paliwo na kwotę 1 000 zł + 23 % VAT 230 zł
- nawóz na kwotę 2 000 zł + 8% VAT 160 zł
- części do ciągnika 500 zł + 23% VAT 115 zł
- zakup siewu kukurydzy 20 000 zł + 5% VAT 1 000 zł
- usługa transportowa 1 000 zł + 23% VAT 230 zł
- usługa siewu kukurydzy 3 000 zł + 8 % VAT 240 zł
- inne wydatki 1 800 zł + 23% VAT 414 zł
Suma podatku VAT naliczonego: 2 389 zł
Obliczenie różnicy:
1 250 zł (VAT należny) - 2 389 zł (VAT naliczony) = 1 139 zł podatku VAT do zwrotu dla rolnika
W powyższym przykładzie bycie czynnym podatnikiem VAT jest dla rolnika opłacalne, ponieważ występuje nadwyżka podatku naliczonego, a więc kwota do zwrotu. Podobnie będzie w okresie dużych inwestycji (zakupu sprzętu rolniczego, rozbudowy gospodarstwa), ze względu na dużą wartość zakupów opodatkowanych stawką VAT wyższą od stawki VAT w sprzedaży wykazanej przez rolnika.
Konieczność zapłaty podatku VAT wystąpi przy osiąganiu przez rolnika dużych przychodów, na przykład w okresie sprzedaży plonów, gdzie podatek należny może przekroczyć kwotę podatku naliczonego z zakupów towarów wykorzystywanych na potrzeby gospodarstwa.
Przy rezygnacji ze zwolnienia w podatku VAT konieczne jest nadanie gospodarstwu rolnemu numeru REGON. W celu zarejestrowania gospodarstwa rolnego w podatku VAT należy złożyć we właściwym urzędzie skarbowym druk VAT-R. Dokument ten najlepiej złożyć dzień przed planowaną rejestracją, a opodatkowanie rozpocząć od pierwszego dnia miesiąca, by uprościć rozliczenie miesiąca.
Rolnik a odliczenie VAT
Rolnik, którego gospodarstwo rolne jest połączone z gospodarstwem domowym, może mieć wątpliwości dotyczące nabycia towarów i usług, od których może być odliczony podatek VAT.
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT dokonane zakupy muszą służyć sprzedaży opodatkowanej, w innym wypadku nie ma możliwości odliczenia podatku naliczonego. Każdy zakup musi mieć swoje przeznaczenie związane z prowadzeniem gospodarstwa. Dobrym rozwiązaniem jest wydzielenie w domu pomieszczenia, które będzie służyło jako biuro. Tam rolnik będzie podejmował swoich kontrahentów, a także prowadził inne czynności formalne związane z prowadzeniem gospodarstwa (wystawianie faktur, składanie zamówień). Wszelkie produkty dotyczące utrzymania porządku w tym pomieszczeniu, jak również materiały biurowe będą podlegały odliczeniu.
Kłopot może również stanowić rozliczenie faktur za media (energię elektryczną, wodę, ścieki), ponieważ dokument zawiera zarówno zużycie z gospodarstwa rolnego, jak i z domu. W celu poprawnego rozliczenia, najlepszym rozwiązaniem jest założenie podliczników w pomieszczeniach i budynkach gospodarstwa rolnego, a następnie proporcjonalne do zużycia rozliczanie VAT-u.
Przy różnego rodzaju remontach przeprowadzanych w gospodarstwie można odliczyć VAT od wykorzystanych materiałów budowanych, jak i usług firmy remontowej pod warunkiem, że zostały wykorzystane do budowy lub remontu budynków lub pomieszczeń służących na potrzeby gospodarstwa rolnego. W przypadku remontów dotyczących zarówno gospodarstwa rolnego, jak i domowego podatek naliczony oblicza się według udziału procentowego w jakim dany teren jest wykorzystywany do celów prowadzenia gospodarstwa rolnego.
Opodatkowanie podatkiem VAT w przypadku prowadzenia gospodarstwa rolnego, może być opłacalne w zależności od ponoszonych nakładów pieniężnych na utrzymanie gospodarstwa oraz wysokości sprzedaży. Kwestię tę należy jednak rozpatrywać indywidualnie. Jeżeli w gospodarstwie rolnym planowane są zakupy nowego sprzętu lub inne prace inwestycyjne, opodatkowanie podatkiem VAT może okazać się dla rolnika bardzo korzystne. Przed rejestracją jako czynny podatnik VAT dobrym rozwiązaniem może być zbieranie przez kilka miesięcy dokumentów zakupu wszelkich towarów i usług potrzebnych w gospodarstwie. Dzięki temu możliwe będzie porównanie sumy podatku naliczonego od zakupów z sumą podatku należnego od sprzedaży oraz wyliczenie prawdopodobnej kwoty VAT do zapłaty lub do zwrotu.
