Tautologia i pleonazm, czyli masło maślane wbrew pozorom nie jest smaczne i chociaż nie uchodzi ono za karygodny błąd, warto go unikać. Takie błędy logiczne popełniamy niezwykle często, jeszcze częściej – nieświadomie. Przede wszystkim dlatego, że nie znamy znaczenia danego słowa. Wszystkie elementy w konstrukcji znaczą więc to samo. Czy zdajesz sobie sprawę, jak często ich używasz? Sprawdź i upewnij się, że piszesz poprawnie!
Plaonazm i tautologia - czym się różnią?
Uznaje się, że nazwy te są synonimami i można stosować je zamiennie. Jednakże, kiedy bliżej przyjrzymy się tym błędom pleonazm powtarza informację we wszystkich elementach konstrukcji, jednak występuje część nadrzędna i podrzędna (np. (jaka?) krótka (co?) wzmianka). Z kolei tautologia ma części współrzędne (np. tylko i wyłącznie).
Pleonazm i tautologia - popularne przykłady
Czego więc powinniśmy unikać, choć o tym zapominamy lub po prostu tego nie wiemy? Przedstawiamy subiektywny przegląd najpopularniejszych błędów - pleonazm i tautologia.
Akwen wodny – akwen to obszar wodny. Pisząc w ten sposób, mówimy więc o obszarze wodnym wodnym.
Iść na piechotę – trudno przecież iść samochodem, jeżeli nie jest się Fredem Flinstonem, dlatego też wystarczy po prostu iść. Skoro piechotą, to zawsze na nogach.
Fakt autentyczny – nie ma lekcji o maśle maślanym bez tego przykładu. Fakt jest z założenia autentyczny, jeżeli byłby nieprawdziwy – przestałby być faktem.
Okres czasu – okres jest sam w sobie czasem trwania. Okres czasu jest wiec czasem czasu. W tym przypadku warto wybrać albo okres, albo czas.
Kontynuował dalej – skoro kontynuował, to z założenia nie przestaje. Kontynuował to tyle co robił coś dalej, nie ma więc sensu robić coś dalej dalej, prawda?
Miasto Warszawa – skoro Warszawa, to już wiemy, że miasto. Oczywiście, istnieją przypadki, co do których można mieć wątpliwości i miasto się przyda, będzie to między innymi Łódź. Mieszkam w Łodzi może przecież znaczyć również łódź pisaną małą literą.
Tylko i wyłącznie – w artykule wybierz albo tylko, albo wyłącznie. Co prawda dopuszczalne jest takie podkreślenie, aczkolwiek tylko (lub wyłącznie) w mowie potocznej.
Krótko i węzłowato – skoro węzłowato, to krótko. Wybieramy więc jedno słowo.
Spadać w dół – spadanie w górę wydaje się niemożliwe, więc już sama czynność spadania wskazuje nam kierunek.
Unieść się w górę – podobnie jak spadanie, tak i unoszenie ma określony kierunek.
Mimika twarzy – mimika to ruchy twarzy. Nie ma więc innej mimiki i takie dopowiadanie nie jest konieczne.
Numer NIP – NIP to numer identyfikacji podatkowej, stawiając więc przed skrótowcem słowo numer tworzymy numer numer.
Artykuły AGD – jest to taki sam przykład jak powyżej, ponieważ AGD znaczy tyle, co artykuły gospodarstwa domowego.
Miesiąc maj – skoro maj, to jasne, że miesiąc.
Dzień 7 października – 7 października to tyle, co 7 (dzień) października, dlatego też dzień 7 (dzień) października to już przeżytek.
