Urlop macierzyński dla ojca dziecka i urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego

Planujesz powiększenie rodziny? Jeśli chcesz, możesz zostać z dzieckiem w domu nawet rok. Wolne przysługuje zarówno rodzicom biologicznym, jak i przysposabiającym. Dowiedz się, jakie masz prawa w pracy, jako młody rodzic.

Jakie urlopy przysługują z tytułu powiększenia rodziny?

Młodzi rodzice, po narodzinach lub przysposobieniu dziecka, mają do wykorzystania:

• urlop macierzyński,

• dodatkowy urlop macierzyński,

• urlop rodzicielski,

• urlop wychowawczy.

Jeśli rodzice zdecydują się skorzystać ze wszystkich przysługujących im opcji, muszą pamiętać, że roczny urlop musi mieć charakter ciągły. Oznacza to, że poszczególne części urlopu powinny występować bezpośrednio po sobie, bez przerw.

Urlop macierzyński i tacierzyński

Po urodzeniu dziecka matka ma obowiązek skorzystania z urlopu macierzyńskiego przez pierwsze 14 tygodni po porodzie, w celu regeneracji organizmu. Po tym okresie z przysługującego jej urlopu może skorzystać ojciec. W takim przypadku matka musi złożyć oświadczenie u swojego pracodawcy, że przekazuje część swojego urlopu ojcu dziecka. Ojciec z kolei musi złożyć wniosek u swojego pracodawcy o przyznanie mu urlopu tacierzyńskiego.

Będzie to urlop tacierzyński – niewykorzystana przez matkę część urlopu macierzyńskiego. Pracownik skorzysta także z urlopu tacierzyńskiego, jeśli matka dziecka po porodzie pozostanie w szpitalu, przez co nie będzie mogła opiekować się dzieckiem. Z analogiczną sytuacją będziemy mieć do czynienia w przypadku śmierci matki przy porodzie.

Zarówno urlop macierzyński, jak i tacierzyński zapewniają rodzicom 100% średniej pensji z ostatnich 12 miesięcy. Po zakończeniu urlopu pracodawca ma obowiązek ponownego przyjęcia pracownika/pracownicy do pracy na takich samych warunkach jak przed narodzinami dziecka.

Urlop macierzyński trwa łącznie 20 tygodni (po narodzinach jednego potomka). W przypadku porodów mnogich czas urlopu wydłuża się i wynosi:

• 2 dzieci - 31 tygodnie,

• 3 dzieci - 33 tygodnie,

• 4 dzieci - 35 tygodni,

• 5 i więcej dzieci - 37 tygodni.

Od 2013 roku kobieta w ciąży ma nowe uprawnienia w kwestii korzystania z urlopu macierzyńskiego przed porodem. Okres takiego urlopu to 6 tygodni, jeżeli przyszła matka zdecyduje się na jego wykorzystanie, to po porodzie przysługuje jej pozostała część, aż do wyczerpania całego wymiaru.

Urlop ojcowski

Urlop ojcowski to 14 wolnych dni przysługujących młodemu tacie, nie należy mylić go z urlopem tacierzyńskim. Urlop ojcowski należy się każdemu ojcowi, z urlopu tacierzyńskiego może on skorzystać tylko, jeśli matka zrzeknie się części urlopu macierzyńskiego. Pracownik może wykorzystać urlop ojcowski w tym samym czasie co jego partnerka, np. tuż po porodzie, aby zaopiekować się nią i noworodkiem.

Ojciec, któremu urodziło się dziecko, otrzymuje 2 tygodnie urlopu ojcowskiego, które może wykorzystać w dowolnym terminie do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia. Urlop przysługuje także w przypadku dziecka przyjętego na wychowanie. Urlop ojcowski nie może zostać podzielony.

W celu otrzymania urlopu ojcowskiego konieczne jest złożenie wniosku na 7 dni przed planowanym rozpoczęciem urlopu, do którego należy dołączyć akt urodzenia dziecka oraz oświadczenie, że urlop ojcowski na to dziecko nie został jeszcze wykorzystany u innego pracodawcy. Pracodawca ma obowiązek uwzględnić wniosek pracownika zgodnie z art. 182 (3) Kodeksu pracy. Za okres jego trwania pracownikowi przysługuje zasiłek macierzyński.

Dodatkowy urlop macierzyński

Długość dodatkowego urlopu macierzyńskiego uzależniona jest od ilości urodzonych lub przysposobionych dzieci i wynosi:

• 1 dziecko - 6 tygodni,

• 2 i więcej dzieci - 8 tygodni.

W przypadku, gdy pracownica w ciągu 14 dni po porodzie złoży pisemny wniosek o skorzystanie z urlopu rodzicielskiego, wówczas przez cały okres urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego jak i rodzicielskiego będzie jej przysługiwał zasiłek w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku.

W przypadku złożenia wniosku w terminie późniejszym, za urlop macierzyński oraz dodatkowy urlop macierzyński będzie przysługiwać jak do tej pory 100% wymiaru zasiłku, natomiast za okres urlopu rodzicielskiego 60%.

Z dodatkowego urlopu macierzyńskiego może korzystać zarówno matka jak i ojciec dziecka. Może on zostać podzielony przez rodziców między siebie na trwające co najmniej tydzień dwie części.

Dodatkowy urlop macierzyński można łączyć z pracą w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego etatu. W takim przypadku dodatkowego urlopu macierzyńskiego udziela się na pozostałą część wymiaru czasu pracy. Jeśli pracownik, lub pracownica chce podjąć niepełną pracę w trakcie korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego, musi złożyć pracodawcy pisemny wniosek, w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem pracy. Pracodawca ma obowiązek uwzględnić wniosek pracownika, chyba że nie jest to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika.

Urlop rodzicielski

Po wykorzystaniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego rodzice mogą skorzystać z trwającego 26 tygodni urlopu rodzicielskiego. Może on być podzielony maksymalnie na 3 części, każda z części musi trwać przynajmniej 8 tygodni. Rodzice mogą korzystać z urlopu naprzemiennie albo razem. W przypadku gdy decydują się skorzystać urlopu rodzicielskiego jednocześnie, czas urlopu dzielony jest pomiędzy nimi i w praktyce wynosi 13 tygodni. Również w przypadku urlopu rodzicielskiego możliwe jest łączenie go z częściową pracą (maksymalnie połowa etatu).

Urlop wychowawczy

Urlop wychowawczy przysługuje pracownikowi, który posiada co najmniej 6-miesięczny staż zatrudnienia. Maksymalny wymiar urlopu wynosi 35 (a w szczególnych przypadkach 36) miesięcy. Urlop wychowawczy może zostać podzielony na 5 części. Urlop jest udzielany na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 5 roku życia. Co ważne, 1 miesiąc urlopu pozostaje do wyłącznej dyspozycji każdego z rodziców. Oznacza to, że jeden z rodziców może wykorzystać maksymalnie 35 miesięcy urlopu. Dodatkowo obojgu rodzicom przysługuje prawo do jednoczesnego korzystania z urlopu wychowawczego przez 4 miesiące. Urlop wychowawczy przyznawany jest na wniosek pracownika, jego długość wlicza się do stażu pracy. Po zakończonym urlopie pracownik ma prawo wrócić do pracy na takie samo lub zbliżone stanowisko.

Warto pamiętać, że korzystanie z urlopów rodzicielskich nie ma wpływu na długość urlopu wypoczynkowego. Urlopy związane z rodzicielstwem nie skracają urlopu wypoczynkowego i nie pozbawiają prawa do niego.