Usługi w chmurze obliczeniowej (ang. cloud computing) każdego roku zyskują na popularności - zarówno na świecie, jak i w Polsce. Trudno się dziwić, gdyż oferują one ogromne oszczędności czasu i pieniędzy. Polega to na przeniesieniu części lub całości zadań do zewnętrznych serwerów - jest to więc swego rodzaju outsourcing informatyczny. Różni się to diametralnie od tradycyjnych rozwiązań, w których korzysta się z własnych serwerów do obsługi informacji wewnątrz firmy. W przypadku cloud computing dane są przechowywane na zewnętrznych serwerach - zwykle nie na jednym konkretnym, a na wielu, dzięki ich rozproszeniu. Przeprowadzanie koniecznych obliczeń również odbywa się po stronie zewnętrznych maszyn - komputer (lub smartfon i tablet) użytkownika staje się więc odbiornikiem danych.
Większość usług typu cloud projektowanych jest tak, by ich użytkowanie możliwe było z poziomu przeglądarki internetowej, choć można spotkać i takie, które bazują na osobnej aplikacji. Najszerzej używaną usługą typu cloud jest poczta elektroniczna - na przykład Gmail od Google, który jest na dodatek zintegrowany z innymi aplikacjami tej firmy. Poza tym miliony użytkowników na całym świecie wykorzystują dyski sieciowe (Dropbox, Google Drive, OneDrive), które pozwalają na bezpieczne przechowywanie danych.
Usługi w chmurze i ich rodzaje
Wszystkie zewnętrzne usługi, z których może korzystać wiele osób, definiuje się jako chmurę publiczną. Z kolei jeśli przedsiębiorstwo zdecyduje się na budowę własnego systemu chmurowego, czyli na przechowywanie i edytowanie danych za pomocą firmowych serwerów, traktując poszczególne stacje robocze jedynie jako swoiste terminale, wówczas mówimy o chmurze prywatnej. Oprócz tego w praktyce pojawiają się także systemy mieszane, publiczno-prywatne. Jeśli chodzi o podstawowe rodzaje usług, jakie są oferowane przez firmy z branży cloud computing, wyróżnia się:
Software as a Service (SaaS) - czyli oprogramowanie jako usługa. Najpopularniejsze obecnie rozwiązanie, które polega na tym, że klient wykupuje dostęp do danej aplikacji - lub w niektórych przypadkach otrzymuje go za darmo. Czyli nie wykupuje licencji na określoną liczbę stanowisk, a uiszcza opłatę (abonament) uprawniającą do korzystania z aplikacji. Wychodzi to ekonomiczniej zarówno pod względem finansowym, jak i czasowym - nie trzeba instalować oprogramowania na każdym komputerze, wystarczy przeglądarka i dostęp do sieci. Spektrum tak oferowanych usług jest bardzo szerokie - od zewnętrznych dysków sieciowych po kompleksową księgowość firmową i CRM (Costumer Relations Management). Przykłady: wFirma.pl, Dropbox, Google Drive.
Platform as a Service (PaaS) - czyli platforma jako usługa. Znacznie szersze rozwiązanie od SaaS, gdyż zawiera cały komplet aplikacji, przestrzeń dyskową oraz moc obliczeniową, którą klient może “wynająć” dla swoich celów - najczęściej do tworzenia własnych aplikacji. Przykładem PaaS jest Google App Engine, który jest środowiskiem pracy udostępnianym za opłatą deweloperom. Szereg narzędzi zawartych w GAE gwarantuje pełną kompatybilność z oprogramowaniem Google (np. Android).
Infrastructure as a Service (IaaS) - czyli infrastruktura jako usługa. Najbardziej kompleksowe rozwiązanie cloud computing, jakie można opłacić. Dzięki niemu firma nie musi posiadać własnej rozbudowanej infrastruktury informatycznej - czyli serwerów, firewalli i innych - wszystko to dostarczane jest przez zewnętrznego usługodawcę. To gigantyczna oszczędność pieniędzy, czasu i problemów. Nie trzeba wydzielać pomieszczenia na serwery, płacić za prąd ani zatrudniać osób do nadzoru nad całością. Nie trzeba się też martwić backupem danych, ewentualnymi awariami i usterkami sprzętowymi. Wszystko - kontrola nad siecią, zarządzanie serwerami i przepływem danych, zabezpieczenie infrastruktury i tak dalej - znajduje się po stronie usługodawcy. Przykład: Google Compute Engine, Amazon EC2, IBM Cloud Managed Services.
Usługi w chmurze - przykład praktyczny
Dla firmy korzystanie z możliwości, jakie daje cloud computing, jest świetną szansą na usprawnienie pracy i znalezienie oszczędności. Aby lepiej zobrazować to, na czym owe korzyści polegają, posłużmy się przykładem niedużej firmy informatycznej, która zajmuje się tworzeniem aplikacji mobilnych. Właściciel przedsiębiorstwa uznał, że zakup i utrzymanie serwerów i profesjonalnych stacji roboczych jest ponad możliwości budżetowe, dlatego zdecydował się na abonament w firmie dostarczającej usługę Infrastructure as a Service. Dzięki temu oszczędza na zatrudnieniu administratora sieci i nie interesują go ani usterki, ani problemy z oprogramowaniem.
Aby usprawnić przepływ dokumentów wewnątrz biznesu - to ważne, gdyż część osób pracuje zdalnie - zdecydował się na założenie firmowego Dysku Google. To udostępniana przestrzeń dyskowa, w ramach której można tworzyć i edytować dokumenty - np. tekstowe lub arkusze kalkulacyjne. Możliwości Dysku pozwoliły na oszczędność w postaci rezygnacji z zakupu licencji na stanowiący osobny zestaw aplikacji klasyczny pakiet biurowy. Aby lepiej nadzorować prace swoich podwładnych, szef przedsiębiorstwa wykupił abonament na GroupCamp, aplikację cloud, która jest systemem ewidencji czasu i zadań pracowników.
Na koniec przyszedł czas na zastanowienie się nad księgowością oraz CRM. Właściciel biznesu rozważał stworzenie własnego działu odpowiedzialnego za te zadania albo skorzystanie z usług zewnętrznego biura rachunkowego, jednak po przeanalizowaniu korzyści i kosztów doszedł do wniosku, że lepszym wyborem jest abonament w firmie, która udostępnia rozbudowane narzędzia przydatne w każdym przedsiębiorstwie. W przypadku problemów zwraca się o pomoc do usługodawcy - wsparcie jest gwarantowane w pakiecie z wykupionym dostępem do oprogramowania.
Usługi w chmurze a przyszłość
Wszystko wskazuje na to, że coraz szerszy dostęp do szybkiego internetu oraz rosnąca lawinowo popularność rozwiązań mobilnych (smartfony, tablety) spowodują gwałtowną ekspansję rozwiązań z zakresu technologii chmurowej. Można się spodziewać, że coraz więcej małych i średnich firm będzie rezygnować z utrzymywania własnej infrastruktury informatycznej, wybierając przesiadkę na cloud computing. Warto jeszcze wspomnieć o dziedzinach niezwiązanych z biznesem - na przykład o usługach streamingu materiałów filmowych. W USA furorę robi serwis Netflix (możliwe, że niebawem pojawi się też w Polsce), który za opłatą daje dostęp do tysięcy filmów i seriali. Treści nie są ściągane na dysk klienta, fizycznie znajdują się ciągle na serwerach firmy. Podobne rozwiązania projektowane są w zakresie gier komputerowych.
