Majątek przedsiębiorstwa powszechnie rozumie się jako nieruchomości i ruchomości należące do firmy. Jednak oprócz dóbr materialnych firma posiada także zasoby niematerialne, między innymi know-how.
Know-how, czyli co?
Pojęcie know-how nie jest ściśle zdefiniowane w polskim prawie. Wzmiankę o nim znajdziemy w przepisach podatkowych, zawartych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Art. 5a ust. 34 lit. c definiuje je jako udokumentowaną wiedzę (informację) nadającą się do wykorzystania w działalności przemysłowej, naukowej lub handlowej, zaś w art. 29 ust. 1 pkt 1 tej samej ustawy know-how określone jest jako całość informacji związana ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej.
Pojęcie rozwija też w pewnym stopniu rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wyłączenia niektórych rodzajów porozumień dotyczących transferu technologii spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję, jednak najpełniejszą definicję zawiera prawo wspólnotowe - rozporządzenie Komisji (WE) nr 772/2004 w sprawie stosowania art. 81 ust. 3 Traktatu do kategorii porozumień o transferze technologii. W skrócie know-how oznacza wiedzę techniczną i pozatechniczną (handlową, administracyjną, organizacyjną, finansową), przydatną do wykonywania konkretnego rodzaju działalności gospodarczej. Można je określić jako całokształt doświadczeń, praktyk i procedur, jakie przedsiębiorca zdobył w trakcie prowadzenia działalności. Istotną cechą know-how jest to, że wpływa ono na sposób wykonywania usługi lub produkcji towaru, odróżniając je od towarów i usług konkurencyjnych firm.
Żeby móc określić wiedzę i doświadczenie jako know-how, należy upewnić się, że spełnia ono także inne cechy, ukształtowane przez praktykę:
niejawność - dane nie są powszechnie znane, nie można zdobyć ich z łatwo dostępnych źródeł,
istotność dla procesu produkcji lub wykonywania usługi - wiedza, określana przez przedsiębiorcę jako know-how, jest niezbędna i w znaczący sposób odróżnia jego towar lub usługę od tych wykonywanych przez konkurencyjne firmy,
zidentyfikowanie - know-how musi być w czytelny sposób zredagowane, dokładnie opisane i wyodrębnione jako informacje ważne i niejawne.
Przykładami know-how są:
bazy danych, w tym bazy klientów,
receptury i przepisy,
strategie i przewidywania,
system archiwizacji danych,
procedury związane z zarządzaniem przedsiębiorstwem.
Tajemnica przedsiębiorstwa a know-how
Pojęcia know-how i tajemnicy przedsiębiorstwa mogą wydawać się tożsame, jednak nie można ich ze sobą mylić. Know-how to informacje związane z wykonywaniem działalności handlowej lub usługowej firmy. Tajemnica przedsiębiorstwa zaś jest znacznie szerszym pojęciem i oprócz know-how obejmuje także informacje o stanie majątkowym i zobowiązaniach finansowych firmy, dane pracowników i szczegóły zawieranych z nimi umów.
Ochrona prawna know-how
Know-how nie ma charakteru odkrywczego, nie można więc go opatentować, nie znaczy to jednak, że przedsiębiorca nie może go chronić na inne sposoby. Według ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji:
Art. 11.1 Czynem nieuczciwej konkurencji jest przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa albo ich nabycie od osoby nieuprawnionej, jeżeli zagraża lub narusza interes przedsiębiorcy. (...) 4. Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności. |
Z przepisu tego wynika jasno, że ujawnienie know-how bez zgody przedsiębiorcy traktowane jest przez polski system prawny jako czyn nieuczciwej konkurencji. Art. 23 tej samej ustawy określa odpowiedzialność karną za załamanie tajemnicy przedsiębiorstwa:
Art. 23. 1. Kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi w stosunku do przedsiębiorcy, ujawnia innej osobie lub wykorzystuje we własnej działalności gospodarczej informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, jeżeli wyrządza to poważną szkodę przedsiębiorcy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. 2. Tej samej karze podlega, kto, uzyskawszy bezprawnie informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, ujawnia ją innej osobie lub wykorzystuje we własnej działalności gospodarczej. |
Jednak kara grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności nie wyczerpują katalogu środków prawnych, jakie przysługują przedsiębiorcy, którego know-how zostało ujawnione. W zależności od okoliczności dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, sąd może ponadto nakazać naprawienie szkody, a także zakaz zajmowania określonego stanowiska albo wykonywania określonego zawodu lub zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej.
Niezależnie od toczącego się przed sądem karnym postępowania, przedsiębiorca może dochodzić odszkodowania przed sądem cywilnym na podstawie art. 415 kodeksu cywilnego. Przepis ten nakazuje naprawienie wyrządzonej szkody, jeśli więc przedsiębiorca poniósł w konsekwencji ujawnienia know-how duże straty, suma odszkodowania, które będzie zmuszony wypłacić pozwany, może być wysoka.
Polecamy:
