Powstanie spółki komandytowo-akcyjnej - najważniejsze informacje

Sporządzenie i podpisanie statutu spółki komandytowo-akcyjnej nie jest jedynym warunkiem wymaganym dla powstania spółki. Aby spółka komandytowo-akcyjna nabyła status podmiotu prawa, musi zostać wpisana do rejestru przedsiębiorców. Z kolei zgłoszenie spółki do rejestru musi być poprzedzone wypełnieniem dodatkowych formalności przewidzianych przez kodeks spółek handlowych. Jak powinno przebiegać powstanie spółki komandytowo-akcyjnej? Wyjaśniamy.

Powstanie spółki komandytowo-akcyjnej

Podstawą funkcjonowania spółki komandytowo-akcyjnej jest statut. Stanowi on jeden z elementów umowy założycielskiej spółki. Pozostałe jej elementy to następujące czynności:

• podpisanie statutu przez co najmniej wszystkich komplementariuszy,

• zgoda na zawiązanie spółki i brzmienie statutu wyrażona przez akcjonariuszy,

• objęcie akcji przez założycieli.

Powyższe dokumenty muszą zachować formę aktów notarialnych, niemniej wszystkie powyższe czynności mogą być dokonane w jednym akcie notarialnym.

Minimum wymogów zawiązania spółki komandytowo-akcyjnej zostanie spełnione, jeśli statut podpiszą wszyscy komplementariusze. Statut może być podpisany również przez akcjonariuszy, jeśli wszystkie z wymienionych wcześniej dokumentów zostaną ujęte w jednym akcie notarialnym.

Statut podpisywany jest również przez założycieli spółki, a należy zaznaczyć, że mogą nimi być też osoby niebędące wspólnikami.

Samo sporządzenie i podpisanie statutu nie powoduje powstania spółki komandytowo-akcyjnej, a jest dopiero pierwszą czynnością prowadzącą do ukonstytuowania się spółki. Kolejnym krokiem jest złożenie przez wszystkich wspólników oświadczeń o zawiązaniu spółki. Wspólnicy wyrażają w ten sposób zgodę na brzmienie statutu, a ponadto akcjonariusze deklarują objęcie odpowiedniej liczby i wartości akcji - w zależności od postanowień statutu może chodzić o objęcie wszystkich akcji lub określonej w nim liczby akcji.

Ostatnim elementem procesu tworzenia spółki komandytowo-akcyjnej jest zgłoszenie jej do rejestru przedsiębiorców. Wpis spółki komandytowo-akcyjnej musi być poprzedzony:

• wniesieniem przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie kapitału zakładowego,

• wskazaniem osób uprawnionych do prowadzenia spraw i reprezentacji spółki (jeśli nie mają tego prawa wszyscy komplementariusze),

• ustanowienie rady nadzorczej, jeśli wspólnicy ją powołali lub gdy obowiązek jej powołania wynika z ustawy.

Po dokonaniu rejestracji wspólnicy muszą dostarczyć do sądu rejestrowego następujące dokumenty w następujących sytuacjach:

1. Jeżeli w statucie zostało przewidziane wniesienie wkładów niepieniężnych na pokrycie kapitału zakładowego, wówczas po rejestracji spółki wspólnicy muszą dostarczyć oświadczenie komplementariuszy, że wniesienie tych wkładów do spółki zostało zapewnione.

2. Jeżeli została utworzona rada nadzorcza, należy dostarczyć dokument potwierdzający jej ustanowienie wraz ze wskazaniem składu osobowego.

3. Jeżeli przepisy wymagają potwierdzenia statutu przez odpowiedni organ publiczny, należy dostarczyć takie pismo.

4. Oświadczenie komplementariuszy o objęciu przez akcjonariuszy minimalnej wartkości nominalnej akcji.

5. Jeżeli do spółki został wniesiony aport, należy dostarczyć sprawozdanie założycieli wraz z opinią biegłego rewidenta.

Status spółki po zawiązaniu a przed wpisem do rejestru

Spółka komandytowo-akcyjna powstaje z chwilą wpisania jej do rejestru, jednak o jej zawiązaniu można mówić już z chwilą objęcia wszystkich akcji lub liczby akcji wskazanych w statucie. Warto więc w tym miejscu zwrócić uwagę na funkcjonowanie spółki komandytowo-akcyjnej w okresie między podpisaniem statutu, a zarejestrowaniem spółki.

Niewątpliwie w spółce komandytowo-akcyjnej po podpisaniu statutu, a przed jej zarejestrowaniem, powstają pewne stosunki, które mogą mieć znaczenie dla jej funkcjonowania w przyszłości. Brak jednak przepisów, które pozwalałby na mówienie o spółce w organizacji, należy raczej przyjąć możliwość stosowania do takiego bytu przepisów o spółce właściwej, czyli przepisy o spółce komandytowo-akcyjnej.

Ustawodawca reguluje odmiennie jedynie kwestię odpowiedzialności za zobowiązania zaciągnięte w imieniu spółki komandytowo-akcyjnej po jej związaniu:

Z powyższego przepisu wynika, że za zobowiązania zaciągnięte w imieniu spółki komandytowo-akcyjnej w okresie między podpisaniem statutu a zgłoszeniem do rejestru, odpowiadają osoby działające w jej imieniu. Ta odpowiedzialność ma charakter solidarny, osobisty i nieograniczony, to znaczy, że wierzyciele mogą dochodzić zaspokojenia od każdej z tych osób w całości. Co ważne, chodzi tu o osoby działające w imieniu spółki, a nie o przyszłych wspólników. Jeżeli jednak wśród tych osób znajdą się przyszli wspólnicy, będą oni na tych samych zasadach ponosić odpowiedzialność za zobowiązania powstałe w związku z utworzeniem spółki. Natomiast z kręgu tych osób należy wyłączyć osoby, które działały w związku z utworzeniem spółki, ale nie w imieniu spółki, np. doradcy ekonomiczni, radcowie prawni.

Powstanie spółki komandytowo-akcyjnej a podatek od czynności cywilnoprawnych

Zawarcie umowy spółki osobowej, a zatem również statutu spółki komandytowo-akcyjnej podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W przypadku spółki komandytowo-akcyjnej umową spółki jest statut zawarty w formie aktu notarialnego. Należy wskazać, że w tym przypadku płatnikiem podatku od czynności cywilnoprawnych jest notariuszem, niemniej jednak - ponieważ podatek musi zostać jedynie odprowadzony przez notariusza, kwestia ta ma istotne znaczenie dla wspólników, którzy muszą ten podatek opłacić.

Ustalenie momentu powstania obowiązku podatkowego budzi w tym przypadku pewne wątpliwości. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej (tj. podpisanie statutu spółki przez założycieli), a w myśl art. 4. pkt 9 tej ustawy, obowiązek podatkowy przy umowach spółek handlowych ciąży na spółce.

Ta problematyka była przedmiotem pytania we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, w którym wnioskodawczyni, będąca notariuszem, zadała pytanie, czy notariusz jako płatnik podatku od czynności cywilnoprawnych powinien pobrać podatek od umowy spółki osobowej zawartej w formie aktu notarialnego, a jeśli tak, to od jakiego podmiotu. Jak bowiem wcześniej wskazano, spółka komandytowo-akcyjna, będąca podatnikiem podatku od czynności cywilnoprawnych, powstaje dopiero z chwilą jej zarejestrowania, a spółka w organizacji nie ma podmiotowości prawnej.

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 23 maja 014 o numerze ITPB2/436-47/14/DSZ stwierdził, że obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych powstaje w chwili powstania statutu spółki w formie aktu notarialnego. W interpretacji stwierdzono, że przedmiotem opodatkowania są bowiem określone czynności cywilnoprawne, w tym zawarcie umowy spółki osobowej (podpisanie statutu), a nie czynności faktyczne, np. powstanie spółki komandytowo-akcyjnej jako odrębnego bytu prawnego.