Jak założyć rękodzieło - praktyczne wskazówki

Ręcznie robione towary są niepowtarzalne, gdyż nie można zrobić dwóch identycznych przedmiotów. Rękodziełozyskuje w Polsce coraz więcej amatorów. Jednych przyciąga niepowtarzalność i oryginalność projektów, innych kontakt z artystą lub rzemieślnikiem, możliwość uczestniczenia w procesie twórczym, a kolejnych chęć wspierania lokalnych twórców i rodzimego biznesu. Z kolei twórcy wybierając rękodzieło, stawiają na własną działalność gospodarczą. Przeczytaj w naszym artykule, jak założyć rękodzieło!

Początkowo rękodzieło może być dodatkowym zajęciem, pasją rozwijaną po pracy, jednak wraz ze wzrostem zainteresowania, hobby z powodzeniem może stać się sposobem na życie. Obecnie wielu twórców żyje tylko i wyłącznie dzięki pracy swoich rąk. Niewątpliwie pomaga w tym rozwój internetu i portali dedykowanych sprzedaży produktów hand made. Dzięki temu można nie tylko nawiązać współpracę z innymi twórcami, ale także pozyskać zagranicznych klientów. Wejść na rynki, o których zdobyciu drobnym przedsiębiorcom nawet się nie śniło. 

Rękodzieło - hobby czy sposób na biznes?

Rękodzieło zawsze było obecne w naszej kulturze. W antropologii kultury często mówi się o rękodziele ludowym, być może przez to przez lata utożsamiane było z cepelią. W latach 90. lekko zapomniane, dziś na nowo przeżywa swój renesans. Jednocześnie należy pamiętać, że rękodzieło nie jest zajęciem prostym. Sam talent nie wystarczy, żeby odnieść sukces. Co więcej, sprzedaż własnych wyrobów wiąże się ze spełnieniem szeregu formalności.

Jeżeli zamierzasz zarabiać na swoich pracach, musisz założyć działalność gospodarczą. W przeciwnym razie możesz narazić się na konsekwencje karno-skarbowe. Zgodnie z prawem, działalnością gospodarczą jest: zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Regularna sprzedaż własnych wyrobów z pewnością jest zgodna z definicją. Nieważna jest tu forma sprzedaży - stacjonarna, czy też przez internet. Obowiązek zgłoszenia działalności gospodarczej dotyczy wszystkich twórców, którzy sprzedają swoje dzieła. Założenie działalności gospodarczej to nie koniec obowiązków rękodzielnika. Pozostają jeszcze podatki do opłacenia.

Składki ZUS 

Jeśli rękodzielnik jest zatrudniony na etacie u innego pracodawcy i otrzymuje przynajmniej minimalne wynagrodzenie krajowe (w 2021 roku jest to 2800 zł brutto), to musi dodatkowo opłacać tylko składkę zdrowotną w ZUS. Jeśli nie otrzymuje minimalnej płacy, to z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej musi opłacić wszystkie, pełne składki ZUS. Tak samo sytuacja wygląda w przypadku przedsiębiorcy, dla którego hand made ma być jedynym źródłem utrzymania.

Aby dokonać rejestracji do ZUS, rękodzielnik powinien w ciągu 7 dni licząc od daty rozpoczęcia działalności gospodarczej złożyć formularz:

• ZUS ZUA - jeżeli ma podlegać pełnemu ubezpieczeniu (prowadzenie działalności stanowi jedyny tytuł do ubezpieczeń),
• ZUS ZZA - jeżeli ma podlegać jedynie obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu (w przypadku, gdy  rękodzielnik  pracuje na etacie, gdzie osiąga wynagrodzenie nie niższe niż minimalne).

Powyższe formularze są składane celem zgłoszenia osoby do ubezpieczeń.

Ponadto rękodzielnik rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej może skorzystać z preferencyjnych składek ZUS. Należy podkreślić, że obniżone składki mają charakter dobrowolny i obowiązują przez okres pełnych 24 miesięcy. Decyzję o opłacaniu niższych składek twórca musi podjąć od razu, przy pierwszym zgłoszeniu do ubezpieczeń ZUS (ZUS ZUA lub ZUS ZZA).

Dodatkowo osoby fizyczne podejmujące działalność gospodarczą po raz pierwszy lub po raz kolejny po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia zawieszenia lub jej zakończenia, mogą skorzystać z tzw. ulgi na start. Przedsiębiorcy spełniający powyższe wymogi nie będą podlegać wówczas obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu przez okres 6 miesięcy od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej.

Podatek dochodowy

Decyzja o założeniu działalności gospodarczej związanej z rękodziełem ma również skutki dla podatku dochodowego. Rękodzielnik musi zdecydować, z jakiej formy opodatkowania skorzysta.

Jeśli postanowi rozliczać się na zasadach ogólnych według skali podatkowej, będzie prowadził księgę przychodów i rozchodów. Jeśli jest zatrudniony u innego pracodawcy musi zgłosić mu fakt założenia własnej działalności gospodarczej, ze względu na kwotę zmniejszającą podatek. W takiej sytuacji, po otrzymaniu od pracodawcy PIT- u 11, rękodzielnik wykazuje w swoim zeznaniu rocznym PIT 36 zarówno wynagrodzenie z etatu, jak i z prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej.

Zyski z prowadzonej działalności wykaże na podstawie prowadzonej przez siebie KPiR. Warto zaznaczyć, że osoba zakładająca działalność gospodarczą od razu deklaruje, w jakich okresach będzie rozliczać się z tytułu PIT. Do wyboru ma dwie możliwości: miesięczną i kwartalną. W praktyce oznacza to, że rzemieślnik będzie zobowiązany do 20. dnia miesiąca następującego po każdym wybranym okresie rozliczeniowym wpłacać zaliczki na PIT. Wyboru dokonuje już w formularzu zgłoszeniowym CEIDG-1.

W opodatkowaniu na zasadach ogólnych wyróżnia się dwie obowiązujące stawki podatkowe: 17% i 32%. Rozliczając się na zasadach ogólnych, istnieje możliwość odliczenia kwoty wolnej od podatku, korzystanie z ulg podatkowych oraz wspólne rozliczenie z małżonkiem. Zasady ogólne są korzystne dla osób, których dochód roczny nie przekracza kwoty 85.528 zł, oraz posiadających rodzinę. W momencie przekroczenia w ciągu roku kwoty 85.528 zł, nadwyżka przychodów ponad wskazana wartość zostaje opodatkowana stawką 32%.

W odniesieniu do formy opodatkowania, rękodzielnik może także zdecydować, że chce się rozliczać wg podatku linowego (19%) lub ryczałtu, a nie na zasadach ogólnych. W takiej sytuacji należy wykazać ostrożność, jeśli jest się zatrudnionym u innego pracodawcy. Będąc na ryczałcie lub podatku liniowym, rękodzielnik nie może, przez pierwszy rok działalności, współpracować z obecnym lub byłym pracodawcą w ramach działalności pokrywającej się z prowadzoną działalnością gospodarczą. W przypadku wyboru tej formy opodatkowania nie ma możliwości korzystania z większości ulg podatkowych oraz dokonywanie rozliczenia z małżonkiem, na PIT -37.

W odniesieniu do ryczałtu ewidencjonowanego, zaznaczyć należy, iż jest to specyficzna forma opodatkowania, w przypadku której podatek dochodowy liczony jest jedynie od kwoty osiągniętego przychodu, co oznacza, że koszty podatkowe nie są w ogóle uwzględniane. Stawki ryczałtu są jednak stosunkowo niskie - 2%, 3%, 5,5%, 8,5%, 10%, 12,5%, 15% oraz 17%, ich wysokość jest zależna od rodzaju wykonywanej działalności gospodarczej. 

Ostatnią możliwą formą opodatkowania jest karta podatkowa. W przypadku tej formy opodatkowania wartość wpłacanego podatku jest stała i nie odnosi się do osiąganych przychodów. Opodatkowanie w formie karty podatkowej jest możliwe w odniesieniu do przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność określoną w art. 23 ust. 1 Ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Podatnik czynny czy zwolniony?

Co do zasady prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z opodatkowaniem dokonywanej sprzedaży podatkiem VAT. Przedsiębiorca może jednak skorzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT. Zwolnienie to jest możliwe jeśli danym roku podatkowym jego obroty nie przekroczą kwoty 200.000 zł, a rodzaj sprzedawanych towarów nie jest ustawowo wykluczony ze zwolnienia.

Podatnik korzystający ze zwolnienia musi pilnować limit. W przypadku bowiem jego przekroczenia (lub z własnego wyboru) konieczne będzie zarejestrowanie do VAT na formularzu VAT - R, część C1 poz. 33. 

Bycie podatnikiem VAT czynnym jest korzystne w przypadku, gdy podatnik dokonuje znacznych zakupów, wówczas ma możliwość odliczenia podatku VAT naliczonego.

Ułatwienia w zarządzaniu firmą handmade

Tak jak zostało to wspomniane wcześniej, wszyscy rękodzielnicy, którzy planują utrzymywać się tylko z pracy handmade, są zobowiązani do założenia działalności gospodarczej i płacenia składek ZUS (na początku istnieje możliwość skorzystania ze składek preferencyjnych, natomiast w późniejszym okresie artysta zobligowany jest do płacenia pełnego ZUS). Już tylko wspomniane opłaty będą generować dla rękodzielnika spory koszt, a należy pamiętać też o kosztach związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, tj. rozliczaniem się z urzędem skarbowym, jak i zarządzaniem sprzedażą swoich produktów.

Samodzielne prowadzenie księgowości

By zminimalizować koszty związane z prowadzeniem firmy, rękodzielnik może samodzielnie prowadzić księgowość swojej firmy. Intuicyjnym i prostym w obsłudze programem do tego typu działań jest system wFirma.pl. Dzięki rozwiązaniom zawartym w tym modelu możliwe jest między innymi:

• szybkie wystawianie faktur w aż 7 wersjach językowych, co jest niezbędne w sytuacji gdy artysta sprzedaje swoje towary na rynki zagraniczne

• prowadzenie własnego terminarza, z zaznaczeniem wszystkich ważnych spotkań, wysyłki towarów, a także tych dat związanych z opłatą ZUS, podatków itd.

• generowanie umów o pracę, zlecenie i umowy o dzieło, co znacznie ułatwia pracę przedsiębiorcy w sytuacji zatrudnienia pracownika, bądź nawiązania współpracy z podwykonawcami

System do zarządzania a aspekty prawne

Co więcej, dzięki systemowi wFirma.pl, rękodzielnik nie musi się martwić sprawami zmian prawnych, które mogłyby mieć istotny wpływ  na prowadzoną przez niego firmę. System do zarządzania automatycznie wczytuje i implementuje wszystkie zmiany oraz przeprowadza aktualizację dostępnych funkcji.

Dodatkowym usprawnieniem pracy jest również zapewnione przez system bezpieczeństwo, Wszystkie dane przechowywane są bowiem w profesjonalnych serwerowniach, spełniających najwyższe standardy bezpieczeństwa, a dane osobowe chronione są według standardów przyjętych w ustawie o ochronie danych osobowych. 

Kasa fiskalna - czy jest konieczna?

W przypadku sprzedaży na rzecz osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej, lub rolników ryczałtowych, konieczne jest ewidencjonowanie sprzedaży na ich rzecz na kasie fiskalnej. Istnieje możliwość zwolnienia z kasy fiskalnej, jeżeli nie zostanie przekroczony limitu obrotu 20 tys. zł (w skali roku), a rodzaj produktów nie jest wymieniony w katalogu towarów, które bezwzględnie powinny być nabijane na kasę. W przypadku założenia działalności w trakcie roku, kwota limitu musi być wyliczona proporcjonalnie do okresu prowadzenia działalności.
Należy pamiętać, że mimo zwolnienia, w przypadku gdy ma miejsce sprzedaż towaru wykluczonego ze zwolnienia podmiotowego, transakcja sprzedaży musi zostać ujęta na kasie fiskalnej. W przypadku zakupu kasy fiskalnej przedsiębiorca może dodatkowo skorzystać z ulgi z tytułu jej zakupu.
W przypadku zwolnienia z kasy fiskalnej, podatnik dokumentuje sprzedaż w ewidencji sprzedaży bezrachunkowej.

Jak założyć rękodzieło - popularne formy sprzedaży

Obecnie rękodzielnicy mają do wyboru wiele możliwości sprzedaży swoich dzieł. Bardzo modne są portale zakupowe: Pakamera.pl i Etsy.com. Twórca może utworzyć na nich profil swojego sklepu. Nie musi sam ponosić kosztów stworzenia strony internetowej sklepu internetowego, pozycjonowania strony i optymalizacji. Może dotrzeć do większej liczby odbiorców, a ponadto nawiązać współpracę biznesową z innymi twórcami. Decydując się na współpracę z dużym portalem należy pamiętać, że pobierają one prowizje od dokonanej sprzedaży.

Jeśli rękodzielnik nie jest zainteresowany sprzedażą swoich prac na dużej internetowej platformie, może stworzyć własną stronę internetową z opcją sklepu internetowego. Plusem takiego rozwiązania jest nieograniczony wpływ na treści i wygląd strony. Minusem konieczność ciągłego dbania o optymalizację serwisu i promocję strony.

W dzisiejszych czasach obecność w mediach społecznościowych jest już koniecznością, szczególnie dla rozwijających się biznesów. W ostatnich latach wciąż rośnie sprzedaż generowana przez media społecznościowe. Warto założyć firmowy profil i połączyć go z opcją sprzedażową. Social media to również doskonałe narzędzie, aby pokazać naszą firmę od kuchni oraz by poznać oczekiwania klientów.

Rękodzielnicy przyznają, że największym problemem są dla nich wysokie koszty prowadzenia działalności gospodarczej. Hand made cieszy się jednak coraz większym zainteresowaniem klientów. Co więcej, konsumenci stają się coraz bardziej świadomi i zamiast masowo wyprodukowanego przedmiotu wolą kupić towar droższy, ale sprawdzony.

W przypadku rękodzieła można dokładnie dowiedzieć się, z czego towar jest wytworzony i w jaki sposób. Często istnieje możliwość zamówienia indywidualnego projektu, dzięki czemu klient zostaje zaangażowany w cały proces twórczy. Wzrost popularności portali rękodzielniczych pokazuje, że hand made może być nie tylko hobby, ale również sposobem na życie.

Rękodzieło a RODO

Przyszły przedsiębiorca trudniący się rękodziełem -  w sytuacjach kiedy przetwarza dane osobowe, na mocy Rozporządzenia RODO, zobowiązany jest w szczególności do:

1. zapewniania odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa przetwarzania danych osobowych, zgodnie z zasadami wskazanymi w Rozporządzeniu RODO, czyli np. zadbać o nieudostępnianie danych osobom nieupoważnionym,
2. wykonywania obowiązków wynikających z praw osób, których dotyczą dane osobowe,

Warto tutaj napomknąć, że nie każdy parający się rękodziełem przetwarza dane osobowe. Osoby tworzące produkty i wystawiające je na regałach sklepowych nie mają możliwości przetwarzania danych osobowych. A zatem RODO nie ma zastosowania w takich sytuacjach.

Natomiast, jeśli produkty są wystawiane w sklepach internetowych - wtedy już dochodzi do przetwarzania danych osobowych, dlatego też w takich przypadkach należy postępować zgodnie z RODO.

Rękodzieło a marketing

Nowo otwarta działalność gospodarcza, w tym również firma zajmująca się rękodzielnictwem nie powinna zapominać jak ważna jest promocja własnych usług czy już gotowych produktów. Najlepszym miejscem na pierwsze kroki w marketingu firmy warto postawić w internecie.  Żeby trafić do jak najszerszego grona odbiorców należy zadbać o to,  by oferta firmy widoczna była na wielu portalach. Obecnie dostępne są różne strony umożliwiające wyszukiwanie usług firm. Jednym z takich serwisów jest Taelo.pl, który umożliwia przedsiębiorcom bezpłatne założenie wizytówki firmy, jak i prowadzenia bloga firmowego. 

Dobrym miejscem na promocję rękodzieła są także media społecznościowe. Facebook i Instagram są w tym kontekście najlepszym rozwiązaniem. Facebook - ponieważ oprócz treści  -opisów produktów, czy użytych materiałów, może generować także przestrzeń do prezentacji całego asortymentu firmy. Natomiast Instagram odpowiada na preferencję tych odbiorców, którzy są zdecydowanymi wzrokowcami i kupują produkt jedynie ze względu na dostania estetyczne. 

W miarę rozwoju firmy, warto pomyśleć także nad założeniem profesjonalnej strony internetowej, która będzie niekwestionowanie najbardziej wiarygodnym źródłem informacji o działalności i pozwoli dotrzeć do szerszego grona odbiorców.