Często nawet nie zdajemy sobie sprawy z tego, że właśnie zawarliśmy umowę. Jest tak w przypadku codziennych zakupów w osiedlowym sklepie spożywczym (umowa kupna-sprzedaży), czy kiedy żona umawia się z mężem, że ten wyniesie śmieci (umowa zlecenia). Możliwe jest również zawieranie różnego rodzaju umów przez internet, np. poprzez wymianę wiadomości e-mail. Czy taka forma “umówienia się” na coś jest wystarczająca? Sprawdźmy.
Czym jest umowa?
W pierwszej kolejności warto przypomnieć, czym w ogóle jest umowa. Odpowiedzi na to pytanie należy szukać w Kodeksie cywilnym, według którego jest to dwustronna czynność prawna polegająca na złożeniu zgodnych oświadczeń woli przez strony. Podkreślenia wymaga ostatni człon podanej definicji, czyli zgodność oświadczenia woli. Do zawarcia umowy niezbędny jest konsensus, czyli porozumienie odnośnie tego, co każda ze stron ma zrobić.
Sposoby zawarcia umowy
Zawarcie umowy to wspomniane wyżej złożenie przez strony zgodnych oświadczeń woli. Zgodnie z art. 60 Kodeksu cywilnego “z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej”. Oznacza to, że oświadczenie woli może przybrać dowolną formę.
W praktyce przyjmuje się, że strony mogą wyrazić swoją wolę:
- wprost, czyli przez pisemne lub ustne złożenie określonego oświadczenia woli,
- w sposób dorozumiany, czyli przez każde zachowanie, które ujawnia wolę dokonania określonej czynności (np. wskazanie towaru w sklepie).
Z powyższych rozważań wynika, że oświadczenie woli może być złożone również za pośrednictwem internetu, np. przez wymianę wiadomości e-mail. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że w większości przypadków będzie to dorozumiane wyrażenie woli. Jest to związane z innym przepisem Kodeksu cywilnego, który wskazuje, że wiadomość e-mail można uznać za formę pisemną zawarcia umowy pod warunkiem, że jest opatrzona podpisem elektronicznym.
| Ważne! Istnieją szczególne rodzaje umów, dla których przewidziano konieczność zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności. Taka umowa zawarta przez internet będzie wtedy uznana za nieważną. Wymóg ten dotyczy m.in. umowy sprzedaży nieruchomości (tu wymagany jest akt notarialny), umowy licencyjnej wyłącznej lub też umowy przenoszącej autorskie prawa majątkowe. |
Umowa przez internet - o czym warto pamiętać?
Jeżeli mamy pewność, że interesujący nas kontrakt nie wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności, wówczas możliwe jest zawarcie umowy przez internet. Jednak należy mieć na uwadze, że takie postępowanie nie zawsze wystarczy do uznania umowy za zawartą. W tym wypadku na znaczeniu nabiera interpretacja np. wiadomości e-mail, z których ma wynikać wyrażenie woli stron.
Warto pamiętać, że zgodnie z wyżej przytoczonym przepisem wyrażenie woli osoby musi mieć charakter dostateczny. Oznacza to, że każdorazowo należy przeanalizować, czy umowa przez internet została w ogóle zawarta. W celu lepszego zobrazowania problemu posłużymy się przykładem dwóch copywriterów - Jacka i Łukasza - którzy współpracują ze sobą, a ich kontakt opiera się wyłącznie na wiadomościach e-mail.
Porady online
Prowadzisz firmę i masz pytania?
Skorzystaj z porad ekspertów Poradnika Przedsiębiorcy
Czy taki sposób postępowania jest poprawny? Oczywiście odpowiedź brzmi: nie. Z wiadomości e-mail Łukasza nie wynika dorozumiane udzielenie licencji na publikację. Jego wolą było skonsultowanie przesłanego artykułu oraz stworzenie nowego tekstu, specjalnie na bloga Jacka.
Co więcej, w przypadku umowy przez internet możliwe jest również, że między stronami dojdzie do sporu o to, na jakich warunkach została ona zawarta. Zdarzy się tak, jeżeli z wiadomości e-mail będzie wynikało, że rzeczywiście na coś się umówiły, mając jednocześnie inne wyobrażenia co do treści umowy.
Umowa przez internet - warto?
Zawarcie umowy przez internet jest możliwe, jednak należy mieć na uwadze trudności, jakie mogą wystąpić przy wyborze tej formy. Ważne jest, by strony były w pełni zgodne co do jej istnienia oraz treści. Jeżeli bowiem dojdzie do sporu między osobami, które zawarły umowę przez internet, trudno będzie im udowodnić istnienie (lub nie) określonej umowy oraz treść jej postanowień. Dowody w postaci zachowanych wiadomości e-mail mogą rodzić bowiem wiele wątpliwości dotyczących np. ich autentyczności lub pochodzenia.
Podsumowując, jeżeli obawiamy się, że możemy zostać źle zrozumiani przez kontrahenta/pracownika/klienta, zawsze warto dążyć do zawarcia umowy na piśmie. Umowa przez internet może bowiem stać się źródłem wielu uciążliwości.
