0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego 2024 r.- jak jest ustalana? (część I)

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Każda osoba objęta ubezpieczeniem chorobowym może uzyskać prawo do świadczeń z tego ubezpieczenia. Zasiłek chorobowy wypłacany jest przez ZUS. Jak ustalana jest podstawa wymiaru zasiłku chorobowego? Odpowiadamy poniżej.

Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego 2024 r. - jak ją ustalić?

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacane pracownikowi za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, pomniejszone o 13,71%. Należy tutaj podkreślić, że “za okres” a nie “w okresie” ma zasadnicze znaczenie przy wypłacaniu wynagrodzenia do 10. dnia następnego miesiąca.

Przykład 1.

Pracownik, któremu wypłaca się wynagrodzenie ostatniego roboczego dnia miesiąca, zachorował 2 stycznia 2024 r. Jego podstawa zasiłkowa będzie ustalona na podstawie wynagrodzeń wypłacanych w okresie styczeń 2023 - grudzień 2023.

Przykład 2.

Pracownik, który ma wypłatę wynagrodzenia wypłacaną do 10. dnia następnego miesiąca, zachorował 9 marca 2024 r. Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego będzie ustalona na podstawie wynagrodzeń wypłacanych za okres marzec 2023 - luty 2024.

Świadczenia chorobowe  - bezpłatna broszura do pobrania!

Do pobrania:

Świadczenia chorobowe .pdf

Podstawa zasiłku chorobowego a zatrudnienie w trakcie miesiąca

Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem 12 miesięcy zatrudnienia, podstawa wymiaru zasiłku chorobowego ustalana jest za pełne miesiące kalendarzowe zatrudnienia. Pełny miesiąc kalendarzowy uznaje się wtedy, gdy pracownik został zatrudniony od pierwszego dnia roboczego danego miesiąca. Pomija się miesiące niepełne.

W przypadku, gdy umowa o pracę została zawarta w trakcie miesiąca, a niezdolność do pracy powstała w miesiącu następnym, podstawę wymiaru stanowi wynagrodzenie pracownika za miesiąc, w którym przebywał on na zwolnieniu lekarskim. Podstawę tę uzupełnia się do pełnego miesiąca zatrudnienia, według zasad ustalonych w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. W praktyce często podstawą w takich wypadkach jest kwota z umowy pomniejszona o 13,71%. 

Należy pamiętać, że minimalna podstawa wymiaru zasiłku z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę po odliczeniu składek finansowanych przez pracownika.

Jeżeli w okresie, z którego wynagrodzenie przyjmowane jest do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, pracownik nie osiągnął pełnego wynagrodzenia z przyczyn usprawiedliwionych, przy obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku:

  • nie wlicza się wynagrodzenie za miesiące, w których pracownik przepracował mniej niż połowę obowiązującego go w tym miesiącu czasu pracy,
  • przyjmuje się - po uzupełnieniu - wynagrodzenie za miesiące, w których pracownik przepracował co najmniej połowę obowiązującego go w tym miesiącu czasu pracy.

Uzupełniane są zarówno pomniejszone za okresy choroby składniki stałe (pensje zasadnicze pomniejszone za okres choroby), jak i składniki zmienne, które wchodzą do podstawy zasiłkowej (premie, dodatki).

Jeżeli pracownik w każdym miesiącu przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy z przyczyn usprawiedliwionych, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku uwzględnia się wynagrodzenie za wszystkie miesiące, uzupełnione do pełnej wysokości. To znaczy, że nie kwota jaką pracownik otrzymał wchodzi do podstawy, a kwota jaką otrzymałby gdyby nie usprawiedliwiona nieobecność.

Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego nie powinna uwzględniać składników wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo podczas wypłaty zasiłku w czasie trwania ubezpieczenia. Składniki te wlicza się dopiero do podstawy wymiaru, gdy wygasa umowa z pracownikiem. Za jeden dzień choroby przysługuje jedna trzydziesta część wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku.

Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego - jak jest ustalana?

Przykład 3.

Pracownik jest zatrudniony w firmie od 12 września 2023 r. Przebywał na zwolnieniu lekarskim od 25 stycznia 2024 r. do 29 stycznia 2024 r. Od pierwszego dnia ma prawo do zasiłku chorobowego. Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego ustalana jest za pełne miesiące kalendarzowe przepracowane przez pracownika, tzn. od października 2023 r. do grudnia 2023 r. Wrzesień jest wyłączony, ponieważ jest on niepełnym miesiącem przepracowanym przez pracownika.

Pracodawca ma obowiązek podwyższyć pierwotnie ustaloną podstawę wymiaru zasiłku, jeśli okaże się ona niższa od minimalnej podstawy wymiaru obowiązującej w danym roku.

Choroba w pierwszym miesiącu zatrudnienia a podstawa wymiaru zasiłku chorobowego

Jeżeli niezdolność powstała w pierwszym miesiącu zatrudnienia i pracownik ma prawo do wynagrodzenia chorobowego, podstawa wymiaru zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie, które pracownik uzyskałby za cały miesiąc przepracowany (przy zatrudnieniu stałym jest to kwota brutto na umowie), pomniejszone o 13,71%.

Pracownik niezdolny do pracy w pierwszym miesiącu zatrudnienia, aby uzyskać wynagrodzenie chorobowe, musi spełniać określone kryteria:

  • przed zatrudnieniem podlegał ubezpieczeniu chorobowemu z innego tytułu, a przerwa między ustaniem tego ubezpieczenia, a aktualnym zatrudnieniem trwała nie dłużej niż 30 dni lub była spowodowana urlopem bezpłatnym, wychowawczym lub odbywaniem czynnej służby wojskowej;
  • posiada przynajmniej 10 lat ze stażu pracy, w którym pracownik podlegał obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu (art. 4 ust. 3 pkt 3 ustawy chorobowej).

Pełne prawo do wynagrodzenia w razie choroby w pierwszym jej miesiącu przysługuje zawsze bez okresu wyczekiwania:

  • posłom i senatorom, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od daty ukończenia kadencji (art. 4 ust. 3 pkt 4 ustawy chorobowej);
  • gdy niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem w pracy, w drodze do lub z pracy albo chorobą zawodową;
  • jeżeli niezdolność do pracy wynika z następstw wcześniejszego wypadku w drodze do pracy lub z pracy;
  • absolwentom szkół, w tym szkół wyższych, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły od daty podanej w świadectwie lub od dnia uzyskania dyplomu studiów wyższych, czyli dnia złożenia egzaminu dyplomowego.

Przykład 4.

Pracownik zawarł umowę o pracę od 1 czerwca, a 15 czerwca stał się niezdolny do pracy z powodu choroby. Przed podjęciem zatrudnienia od 1 lutego do 15 maja wykonywał umowę zlecenie i z tego tytułu podlegał dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. W związku z tym, że łączny okres ubezpieczenia chorobowego przed przerwą nieprzekraczającą 30 dni i po tej przerwie wynosi ponad 30 dni, pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia niezdolności do pracy.

Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego - choroba w drugim miesiącu zatrudnienia

W przypadku gdy niezdolność do pracy powstaje w drugim miesiącu zatrudnienia, a pierwszy jest nie w pełni przepracowany, to podstawa wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne wynagrodzenie za pełny miesiąc, a więc za miesiąc powstania niezdolności do pracy z dopełnieniem do kwoty wynagrodzenia, którą dostałby pracownik, jeżeli przepracowałby pełny miesiąc kalendarzowy, pomniejszona o 13,71%. Jeżeli pracownik przepracowałby pełny miesiąc, wówczas ten należałoby wliczyć do podstawy wymiaru w celu wyznaczenia zasiłku chorobowego.

Jeżeli w trakcie okresu ustalania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego zarobki ubezpieczonego zmniejszają się w przypadku niewykonywania pracy w okresie pobierania zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego, macierzyńskiego, opiekuńczego lub odbywania ćwiczeń wojskowych, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego:

  • nie wlicza się przychodu osoby ubezpieczonej, która przez dany miesiąc wykonywała pracę przez okres krótszy niż połowa miesiąca;
  • przyjmuje się natomiast przychód (po uzupełnieniu) za okres wykonywania pracy przez co najmniej połowę miesiąca.

Pod zagadnieniem uzupełnienia rozumiemy wysokość przychodu za dany miesiąc, w którym pracownik przepracowałby pełny czas pracy.

Uzupełnianie wynagrodzenia za miesiące nie w pełni przepracowane

Wynagrodzenie uzupełniane jest jedynie wtedy, gdy pracownikowi obniżono je z przyczyn usprawiedliwionych bądź w przypadku, gdy niezdolność do pracy powstała w pierwszym miesiącu zatrudnienia. Za dni, w których pracownik był nieobecny w pracy z przyczyn usprawiedliwionych (np. zwolnienie lekarskie, urlop wychowawczy, macierzyński lub bezpłatny), zachowuje on prawo do wynagrodzenia. Nieobecności tego typu traktowane są na równi z dniami przepracowanymi. Uzupełnianie wynagrodzenia należy się w stałej miesięcznej wysokości i polega na przyjęciu do podstawy wymiaru zasiłku wynagrodzenia miesięcznego ustalonego w umowie o pracę lub w innym akcie, na podstawie którego powstał stosunek pracy. Aby prawidłowo uzupełnić wynagrodzenie, oczywiście należy pomniejszyć je o składki na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez pracownika, czyli 13,71%. Uzupełnienie wynagrodzenia polega na ustaleniu wynagrodzenia, które pracownik osiągnąłby, gdyby przepracował pełny miesiąc kalendarzowy. Zasady uzupełniania wynagrodzenia zostały określone w art. 37 ust. 2 ustawy zasiłkowej.

Składniki wynagrodzenia uwzględniane w podstawie wymiaru

Podstawowym i zarazem najważniejszym składnikiem wynagrodzenia jest wynagrodzenie zasadnicze. Oprócz wynagrodzenia zasadniczego uwzględniane są składniki, od których odprowadzana jest składka na ubezpieczenie chorobowe. Składniki wynagrodzenia wypłacane za okres miesięczny podlegają uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości wypłaconej za miesiąc kalendarzowy, z których wynagrodzenie przyjmuje się do wypłacenia świadczenia.

Składniki wchodzące w skład podstawy zasiłku chorobowego:

  • wynagrodzenie zasadnicze;
  • wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy;
  • premia uznaniowa wchodzi w skład wynagrodzenia chorobowego w kwocie wypłaconej pracownikowi;
  • wynagrodzenie za godziny nadliczbowe uwzględniamy w pełnej wysokości do średniej wypłaconego wynagrodzenia za 12 miesięcy kalendarzowych;
  • refundacja, jeżeli jest, to doliczamy do pełnego miesiąca jej wysokość;
  • dodatek nocny wliczamy do podstawy wynagrodzenia;
  • wynagrodzenie za czas przestoju.

Przykład 5.

Pracownik zatrudniony jest od listopada 2023 r. Wypłacane są wynagrodzenie zasadnicze oraz premie uznaniowe miesięczne, które ulegają zmniejszeniu za okres nieobecności w czasie choroby. W lutym 2024 r. pracownik przebywał na zwolnieniu lekarskim. Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego to przeciętne miesięczne wynagrodzenie za okres od listopada 2023 r. do stycznia 2024 r. oraz premie miesięczne za ten czas.

Ustalenie prawidłowej podstawy wymiaru zasiłku i wynagrodzenia chorobowego jest bardzo istotne. Dlatego ważne jest to aby znać podstawowe zasady jej ustalania. Wiedzieć jakie składniki i z ilu miesięcy należy wziąć pod uwagę.

Najczęściej zadawane pytania

  • Po jakim okresie pracy można iść na chorobowe?

    Prawo do wynagrodzenia chorobowego pracownik nabywa po upływie tzw. okresu wyczekiwania, czyli 30 dni nieprzerwanego obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego. Do okresu wyczekiwania wlicza się również poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni.
  • Najczęściej prawo do wynagrodzenia chorobowego nie przysługuje jeśli jest brak wymaganego okresu wyczekiwania, wykorzystywano zwolnienie lekarskie w sposób niezgodny z jego celem, czy też wykonywano pracę zarobkową w okresie orzeczonej niezdolności do pracy.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów