Czy niepełnoetatowcowi przysługuje dodatek za nadgodziny? Jak ustalić godziny nadliczbowe przy zawarciu umowy na niepełny etat? Odpowiedzi na te pytanie zostaną przedstawione w niniejszym artykule.
Godziny ponadwymiarowe a godziny nadliczbowe
Godziny nadliczbowe to te, które pracownik wykonuje poza obowiązujące go normy czasu pracy i dotyczą osób zatrudnionych na pełny etat. W ich przypadku wymiar czasu pracy nie może przekroczyć 8 godzin na dobę i 40 godzin w przeciętnym, pięciodniowym tygodniu pracy.
Czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy, z zastrzeżeniem art. 135-138, 143 i 144.
Godziny ponadwymiarowe to te, które pracownik wykonuje poza obowiązujące go normy czasu pracy określone w umowie w przypadku zatrudnienia na niepełny etat. Przekroczenie wskazanego limitu daje pracownikowi prawo do dodatkowego wynagrodzenia.
Przykład 1.
Pani Małgorzata pracuje 5 dni w tygodniu po 4 godziny dziennie w podstawowym systemie czasu pracy w wymiarze 1/2 etatu. Jej godziny pracy wypadają między 8.00 a 12.00.
Kiedy pani Małgorzata otrzyma dodatek za pracę w godzinach ponadwymiarowych? Czy może otrzymać dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych?
Godziny ponadwymiarowe będą miały miejsce w przypadku pracy od godz. 12.00 do 16.00, a każda godzina pracy po godzinie 16.00 będzie pracą w godzinach nadliczbowych. W umowie o pracę pracodawca zawarł klauzulę, z której wynika, że za każdą godzinę pracy ponad 4 godziny na dobę i nieprzekraczającą 8 godzin na dobę, pracownica ma prawo do dodatku za godziny ponadwymiarowe. Dlatego też pani Małgorzata za pracę od 12 do 16 otrzyma dodatek w wysokości takiej, jaka przysługuje za godziny nadliczbowe.
Godziny nadliczbowe - ustalenie limitu dla niepełnoetatowca
Niepełnoetatowcy mają prawo do dodatku do wynagrodzenia wynikającego z przekroczenia wymiaru czasu, który został wskazany w umowie. Aby pracownik mógł otrzymać taki dodatek, należy ustalić i zawrzeć w umowie o pracę dopuszczalną liczbę godzin ponad określony w umowie wymiar, który uprawnia do dodatku za godziny ponadwymiarowe.
Strony ustalają w umowie o pracę dopuszczalną liczbę godzin pracy ponad określony w umowie wymiar czasu pracy pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy, których przekroczenie uprawnia pracownika, oprócz normalnego wynagrodzenia, do dodatku do wynagrodzenia, o którym mowa w art. 1511 § 1.
- w limicie doby,
- w limicie tygodnia,
- w limicie miesiąca,
- okresu rozliczeniowego,
- wyższego wymiaru czasu pracy.
Wprowadzenie art. 151 § 5 K.p. miało zagwarantować pracownikom niepełnoetatowym prawo do częściowego dodatkowego wynagrodzenia za pracę przekraczającą ustalony w umowie wymiar czasu pracy. Dlatego też, mimo braku jasnego zapisu w Kodeksie pracy, wyżej wspomniany limit powinien zostać ustalony poniżej maksymalnego dobowego wymiaru czasu pracy osoby zatrudnionej na pełny etat oraz powyżej niepełnego wymiaru czasu pracy wynikającego z umowy pracownika zatrudnionego na niepełny etat.
Wynagrodzenie z tytułu dodatku za pracę w godzinach ponadwymiarowych
Wysokość dodatku za godziny ponadwymiarowe jest równa wysokości stawki za godziny nadliczbowe i zgodnie z art. 1511 Kp wynosi:
Za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości:
100% wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających:
- w nocy,
- w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
- w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy;
50% wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż określony w pkt 1.
Brak klauzuli w umowie o pracę o limicie godzin ponadwymiarowych
Jeżeli strony nie określą w treści umowy o pracę informacji o dodatku za pracę poza wyznaczony limit wymiaru czasu pracy, pracownikowi zatrudnionemu na niepełny etat nie przysługuje ten dodatek. Może on otrzymać w takim przypadku jedynie dodatek wynikający z godzin nadliczbowych po przepracowaniu 8 godzin w ciągu doby.
Pracodawca jest zobowiązany, zgodnie z przepisami prawa pracy, do sporządzenia takiego punktu w umowie o pracę, w którym określi wymiar godzin, po którym przekroczeniu pracownik otrzyma dodatek za godziny nadliczbowe, jako obowiązkowy element umowy o pracę dla osoby zatrudnionej na niepełny etat.