Problematyka wykupu samochodu z leasingu była już wielokrotnie analizowana, przy czym większość przypadków obejmowała wykup do majątku prywatnego i później dokonaną sprzedaż. Chodziło zatem o tego rodzaju działania, które omijały sferę przedsiębiorcy. Natomiast w poniższym artykule zastanowimy się, w jaki sposób na gruncie VAT oraz PIT potraktować wykup samochodu z leasingu w celu jego dalszej odsprzedaży.
Wykup samochodu z leasingu w celu odsprzedaży na gruncie podatku VAT
Nasze rozważania rozpocznijmy od podatku VAT.
Wykup samochodu z leasingu do majątku firmowego nie ma żadnych szczegółowych rozwiązań przewidzianych w ustawie VAT, w związku z czym stosujemy tutaj reguły ogólne dotyczące nabywania pojazdów samochodowych o dopuszczalnie masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony.
Zgodnie z art. 86a ust. 1 ustawy VAT zasadniczo w takim przypadku podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia 50% kwoty podatku naliczonego wynikającej z faktury wykupu.
Wskazane ograniczenie nie dotyczy pojazdów samochodowych wykorzystywanych wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika. Za takie uznaje się pojazdy samochodowe, jeżeli:
sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub
konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne.
Zasadniczo zatem, w przypadku gdy, podatnik planuje wykup samochodu z leasingu do majątku firmowego w celu dalszej odsprzedaży, mamy do czynienia z pojazdem, który jest wykorzystywany wyłącznie w działalności gospodarczej.
W takim przypadku podatnicy są zobligowani do prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdów.
Przy czym, jak stanowi art. 86a ust. 5 pkt 1 ustawy VAT, warunku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu nie stosuje się w przypadku pojazdów samochodowych przeznaczonych wyłącznie do:
odprzedaży;
sprzedaży, w przypadku pojazdów wytworzonych przez podatnika;
oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze
– jeżeli odprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów stanowi przedmiot działalności podatnika.
W konsekwencji, w przypadku gdy przedmiotem działalności podatnika jest handel samochodami, to w przypadku wykupu pojazdu z leasingu przeznaczonego do dalszej odsprzedaży podatnik może odliczyć 100% podatku VAT wynikającego z faktury wykupu oraz nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu.
Naturalnie sprzedaż samochodu wykupionego z leasingu będzie typową odpłatną dostawą towarów podlegającą opodatkowaniu VAT.
Wykup samochodu z leasingu przez podmiot niezajmujący się handlem samochodami
Możliwa jest jednak sytuacja, w której nastąpi wykup samochodu z leasingu do majątku firmowego z przeznaczeniem go do odsprzedaży przez podatnika, którego zakresem działalności nie jest handel samochodami.
Biorąc pod uwagę treść przepisów ustawy VAT, taki podatnik musi obowiązkowo zaprowadzić ewidencję przebiegu pojazdu. Dodatkowo konieczne jest złożenie informacji VAT-26 o pojeździe. Tylko w takim przypadku możliwe jest odliczenie 100% podatku VAT wynikającego z faktury wykupu.
Jeżeli natomiast podatnik ww. obowiązków nie dopełni, to w momencie zakupu będzie mu przysługiwało prawo do odliczenia jedynie 50% kwoty podatku naliczonego.
Natomiast w momencie opodatkowanej podatkiem VAT odsprzedaży podatnik może dokonać korekty in plus pozostałej (uprzednio nieodliczonej) kwoty podatku VAT od zakupu.
Trzeba jednak pamiętać, że możliwość dokonania korekty in plus możliwa jest w okresie korekty. Zgodnie z art. 90b ustawy VAT w przypadku pojazdów samochodowych okresy te wynoszą:
dla pojazdów, których wartość początkową przekracza 15 000 zł – 60 miesięcy;
dla pojazdów, których wartość początkową nie przekracza 15 000 zł – 12 miesięcy.
Dodatkowo cenną informacją jest fakt, że korekty dokonuje się w sposób proporcjonalny w odniesieniu do pozostałego okresu korekty.
Wykup samochodu z leasingu w celu odsprzedaży na gruncie podatku PIT
W sytuacji gdy wykup samochodu z leasingu do majątku firmowego to wydatek poniesiony na ten cel stanowi dla podatnika koszt uzyskania przychodu w rozumieniu ustawy PIT.
Jeżeli jest to pojazd przeznaczony do odsprzedaży, to nie będzie on kwalifikowany jako środek trwały – te bowiem są wykorzystywane na potrzeby firmowe przez okres co najmniej roku – lecz będzie stanowił towar handlowy.
Zgodnie z definicją zawartą § 3 pkt 1 lit. a rozporządzenia w sprawie prowadzenia KPiR towarami handlowymi są wyroby przeznaczone do sprzedaży w stanie nieprzerobionym. W rezultacie wykupiony z leasingu samochód, który w niezmienionym stanie jest następnie sprzedawany, stanowi towar handlowy.
Wydatek na wykup samochodu z leasingu potraktujemy jako koszt bezpośredni. Za bezpośrednie koszty uzyskania przychodów uznaje się tego rodzaju wydatki, których poniesienie przekłada się wprost na uzyskanie konkretnych przychodów, kiedy to możliwe jest ustalenie, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód.
Podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów wydatek na nabycie samochodu wykupionego z leasingu wpisują w kolumnie nr 10, która przeznaczona jest do wpisywania zakupu materiałów oraz towarów handlowych według cen zakupu.
Następnie dokonana sprzedaż samochodu będzie generowała przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej. Jak możemy przeczytać w art. 14 ust. 1c ustawy PIT, za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 1, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 1e, 1h–1j i 1n–1p, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:
wystawienia faktury albo
uregulowania należności.
Zasadniczo zatem przychód powstaje w momencie wydania samochodu. Warto także przypomnieć, że w przypadku źródła przychodu, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza, przychodem są kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane.
Zagadnienie wykupu samochodu z leasingu w celu dalszej odsprzedaży może być rozpatrywane nie tylko z perspektywy nabycia do majątku prywatnego, lecz także nabycia do majątku firmowego. Tego rodzaju zdarzenie należy więc analizować na gruncie podatku VAT oraz PIT.
