Od 1 stycznia 2023 roku zaczęły obowiązywać kolejne rewolucyjne zmiany w zakresie płac i prawa pracy. W artykule omawiamy zmiany w wynagrodzeniach, które obowiązują również w 2024 roku.
Zmiany w wynagrodzeniach
W 2023 zaczęły obowiązywać kolejne zmiany w wynagrodzeniach. Podobnie jak w roku 2022 dotyczyły one głównie zaliczek na podatek dochodowy. Co istotne, większość zmian pozostało w gestii pracowników, to oni decydują, czy chcą z nich skorzystać, czy nie, są one bowiem dobrowolne. Poniżej przedstawiamy wszystkie zmiany w wynagrodzeniach obowiązujące także w 2024 roku.
Nowy wzór PIT-2
Jedną z największych zmian, która rodziła najwięcej pytań zarówno pracowników, jak i pracodawców, był nowy wzór PIT-2. Do 2022 roku był to prosty dokument, na którym pracownik oświadczał, że:
- nie otrzymywał emerytury lub renty za pośrednictwem płatnika albo otrzymywał emeryturę lub rentę za pośrednictwem płatnika i złożył wniosek, o którym mowa w art. 34 ust. 2a (czyli o rezygnacji ze stosowania kwoty zmniejszającej podatek od wypłacanego świadczenia);
- nie otrzymywał świadczeń z FP lub z FGŚP;
- nie osiągał dochodów z:
- działalności gospodarczej,
- najmu lub dzierżawy
– i tym samym wnioskował o zastosowanie kwoty zmniejszającej podatek.
Jednak od 2023 roku zaczął obowiązywać nowy wzór PIT-2 w wersji 9, który nazywa się inaczej niż dotychczas a mianowicie: „Oświadczenia/Wnioski podatnika dla celów obliczania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych”. W tym dokumencie osoby zatrudnione mogą złożyć wszystkie oświadczenia i wnioski, wpływające na sposób ustalenia zaliczki na podatek dochodowy. Dodatkowo PIT-2 mogą składać także emeryci i renciści oraz osoby prowadzące działalność gospodarczą (rozliczający się według skali).
Kwota zmniejszająca podatek
W rzeczywistości największą zmianą były zasady korzystania z kwoty zmniejszającej podatek. Zmiany w tym zakresie były dwie:
W rzeczywistości największą zmianą były zasady korzystania z kwoty zmniejszającej podatek. Zmiany w tym zakresie były dwie:
wniosek PIT-2 w zakresie kwoty zmniejszającej podatek mogą złożyć osoby osiągające przychody z:
- wynagrodzenia za pracę na etacie (umowa o pracę, stosunek służbowy, praca nakładcza, spółdzielczy stosunek pracy),
- umów zleceń,
- umów o dzieło,
- kontraktów menedżerskich,
- praktyk absolwenckich,
- umów o zarządzanie;
kwota zmniejszająca podatek (która w 2023 roku wynosi 300 zł) może zostać podzielona maksymalnie na 3 płatników. W praktyce oznacza to, że jeśli podatnik ma kilka źródeł przychodu (np. kilka umów o pracę), to może złożyć PIT-2 maksymalnie 3 płatnikom (pracodawcom), aby każdy z nich uwzględniał część kwoty zmniejszającej podatek. Tak więc podatnik może wnioskować o uwzględnienie kwoty wolnej w 3 wariantach:
- 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (300 zł) lub
- 1/24 kwoty zmniejszającej podatek (150 zł), lub
- 1/36 kwoty zmniejszającej podatek (100 zł).
Wniosek o niepobieranie podatku do limitu 30 000 zł dochodu
Od 1 stycznia 2023 roku obowiązują przepisy, które umożliwiają podatnikowi złożenie wniosku o niepobieranie zaliczki na podatek dochodowy, jeśli przewiduje, że w danym roku jego dochody nie przekroczą 30 000 zł.
Regulacje te dotyczyły jednak tylko określonej grupy podatników, którzy uzyskują przychody:
- z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych;
- otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich;
- z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło;
- uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze;
- z tytułu praktyk absolwenckich lub stażu uczniowskiego.
Natomiast od 1 stycznia 2023 roku katalog tych osób został poszerzony o osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę. Jest to ważna zmiana, ponieważ osoby najmniej zarabiające już w trakcie roku mogą uzyskiwać wyższe wynagrodzenie netto dzięki niepotrącaniu zaliczki na podatek, który koniec końców byłby im zwrócony po rozliczeniu zeznania rocznego. Jeśli pracownik skorzysta z niepobierania zaliczek na podatek, a jednak w ciągu roku jego dochody będą wyższe niż 30 000 zł, to w kolejnych miesiącach nie może on korzystać z kwoty zmniejszającej podatek.
Rozliczanie z małżonkiem lub jako samotny rodzic
Następna zmiana, która zaczęła obowiązywać do 2023 r., to zasady rozliczania się samotnych rodziców. Kwestie rozliczania się z małżonkiem pozostają bez zmian.
Otóż po burzliwych zmianach dotyczących rozliczania się samotnych rodziców w 2022 roku, rząd przyjął, że mogą oni już w trakcie roku skorzystać z preferencji rozliczania podatku. A dokładnie chodzi o zastosowanie kwoty zmniejszającej podatek.
Na nowym wzorze PIT-2 w części E rodzice samotnie wychowujący dziecko mogą oznaczyć, że chcą skorzystać z podwójnej kwoty wolnej od podatku już w trakcie roku.
Zgodnie z wyjaśnieniami Ministra Finansów, jeśli w oświadczeniu zaznaczone zostanie, że dochód w ciągu roku nie przekroczy 120 000 zł oraz że zostaną doliczone do niego dochody małoletniego dziecka, to pracodawca powinien obliczać zaliczki od dochodów według stawki 12% i dodatkowo pomniejszać je o 300 zł (czyli pomniejszenie zaliczki wyniesie 2 × 300 zł). W sytuacji, gdy pracownik oświadczy, że jego dochody przekroczą kwotę 120 000 zł rocznie, a dziecka nie, zaliczki wyniosą 12% i nie będą pomniejszane dodatkowo o 300 zł (czyli pomniejszenie zaliczki wyniesie 300 zł).
Uwzględnianie wniosków pracownika po zakończeniu zatrudnienia
Ostatnią zmianą w wynagrodzeniach od 1 stycznia 2023 roku były nowe regulacje wskazujące, że po zakończeniu umowy z pracownikiem, pracodawca nie powinien uwzględniać wniosków i oświadczeń pracownika z wyjątkiem wniosków o:
- obliczanie zaliczek bez stosowania zwolnienia od podatku, tzw. ulgi dla młodych;
- obliczanie zaliczek bez stosowania miesięcznych kosztów uzyskania przychodów (standardowych i podwyższonych);
- rezygnację ze stosowania 50-procentowych kosztów uzyskania przychodów.
Z jednej strony przepisy wprost wskazują, które wnioski należy uwzględnić, a które należy pomijać, jednak w praktyce wymaga to dużego skupienia dla osób wyliczających wynagrodzenie.
Wszystkie zmiany w wynagrodzeniach w systemie wFirma.pl
Rok 2022 był jednym z najcięższych w historii prawa podatkowego w Polsce. Mnogość i częstotliwość wprowadzanych zmian oraz dezinformacja sprawiły ogromne problemy w prawidłowym ustalaniu wynagrodzeń pracowników. To wszystko pokazało, że należy postawić na narzędzia, które pozwolą na szybkie reagowanie na zmiany. Takim narzędziem jest moduł Kadr i płac w systemie wFirma.pl. Wszystkie zmiany wprowadzane od początku 2022 roku były terminowo wdrożone w systemie. Pozwoliło to uniknąć użytkownikom wielu korekt i „prostowania” błędnych wyliczeń.
Również teraz wszystkie zmiany obowiązujące od nowego roku są dostępne w systemie od 1 stycznia 2023 roku.
Zmiany w prawie pracy
W 2023 roku zaczęły obowiązywać także zmiany w zakresie prawa pracy. Po wielu miesiącach prac legislacyjnych w Kodeksie pracy znalazły się regulacje dotyczące pracy zdalnej oraz zasad kontroli trzeźwości w zakładach pracy.
Praca zdalna w Kodeksie pracy
Pandemia koronawirusa nieodwracalnie zmieniła rynek pracy oraz warunki jej wykonywania. Sytuacja ta sprawiła, że praktycznie cały świat był zmuszony przejść na tzw. home office, czyli pracę zdalną. Była to nowa sytuacja dla większości pracodawców, którzy z dnia na dzień musieli odnieść się do nowej rzeczywistości. Niestety nie mieli oni podstaw prawnych, ponieważ żadne regulacje prawa pracy nie rozwiązywały wielu kwestii, które pojawiły się w związku z wykonywaniem pracy zdalnej, a kolejne specustawy nie rozwiązywały większości problemów.
Dopiero po 2 latach od wybuchu pandemii polski Kodeks pracy zaczął posiadać regulacje dotyczące pracy zdalnej. Pojawiła się w nim definicja pracy zdalnej oraz zostaną ugruntowane takie kwestie, jak:
- polecenie pracy zdalnej;
- koszty pracy zdalnej;
- prawo pracodawcy do kontroli pracy zdalnej;
- okazjonalna praca zdalna;
- wypadki podczas pracy zdalnej.
W wielu firmach praca zdalna stała się normą, dlatego warto znać nowe przepisy w tym zakresie, aby nie narazić się uchybienia.
Kontrola trzeźwości w zakładach pracy
Ostatnią zmianą, która zaczęła obowiązywać w 2023 roku, jest zmiana Kodeksu pracy w zakresie kontroli trzeźwości pracowników.
Nowe przepisy nadają pracodawcom uprawnienia do weryfikacji stanu trzeźwości pracowników (zarówno bycia pod wpływem alkoholu, jak i na obecność środków działających podobnie do niego). Nowe regulacje przewidują dwa tryby prowadzące do niedopuszczenia do pracy pracownika znajdującego się w jednym z wyżej wymienionych stanów:
- Przeprowadzania prewencyjnych kontroli trzeźwości lub kontroli na obecność środków działających podobnie do alkoholu.
- Kontroli na podstawie uzasadnionego podejrzenia pracodawcy. Dotyczy to także pracowników, którzy nie zostali objęci kontrolą prewencyjną, zarówno ze względu na niespełnianie ustawowych przesłanek do objęcia kontrolą, jak i w sytuacji, gdy pracodawca w ogóle ich nie wprowadził.
Nowe przepisy określają:
- uprawnienia pracodawcy;
- zasady i warunki przeprowadzania kontroli (w tym zapisy w regulaminie pracy);
- obowiązek informacyjny pracodawcy;
- różnice w uprawnieniach pracodawcy a organów zewnętrznych;
- określenie, których pracowników (i innych osób współpracujących) dotyczą te regulacje;
- skutki pozytywnego wyniku kontroli lub badania.
Kontrola trzeźwości jest tematem delikatnym i budzącym wiele sprzeciwów ze strony pracowników, dlatego warto znać prawa i obowiązki pracodawcy w tym zakresie.
1 stycznia 2023 roku zaczęły obowiązywać nowe przepisy wprowadzające zmiany w wynagrodzeniach pracowników. Poza tym na początku roku zostały wdrożone zmiany w Kodeksie pracy. Obowiązkiem każdego pracodawcy jest znajomość nowych regulacji i ich przestrzeganie.
