Rok 2022 jest przełomowy w kontekście modyfikacji podatkowo-prawnych. Polski Ład wprowadził wiele zmian, szczególnie tych związanych z wyliczaniem wynagrodzeń. Od lipca 2022 roku został on całkowcie wyparty przez nowe reformy wdrożone przez rząd. Poniżej omawiamy, jak kształtują się pensje pracowników według nowych przepisów oraz dodatkowe regulacje, które wejdą w życie początkiem 2023 roku.
Wynagrodzenia w Polskim Ładzie
Polski Ład miał w założeniu zmniejszyć nierówności społeczne i stworzyć lepsze warunki do życia dla wszystkich obywateli. Jego istota była bardzo prosta: osoby zarabiające najmniej miały otrzymać po reformie większe pensje, zaś najlepiej zarabiający – znacznie mniejsze. Niestety w rzeczywistości założenia stały się nie do końca realne. Najważniejsze zmiany, jakie wprowadził Polski Ład to:
- kwota wolna od podatku 30 000 zł;
- II próg podatkowy do 120 000 zł;
- brak odliczenia składki zdrowotnej;
- ulga w PIT dla klasy średniej: dla osób zatrudnionych na umowę o pracę osiągających miesięczny przychód od 5 701 zł do 11 141 zł brutto.
W praktyce nowe reformy okazały się, dla niektórych grup obywateli krzywdzące, dlatego też rząd zareagował szybko, wprowadzając modyfikacje do Polskiego Ładu.
Zmiany w wynagrodzeniach na początku 2022
Już w styczniu 2022 roku weszło w życie rozporządzenie (następnie zastąpione ustawą), które zmieniło sposób naliczenia zaliczek na podatek. Konkretnie chodzi o Ustawę z dnia 14 lutego 2022 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz ustawy o podatku od wydobycia niektórych kopalin, która regulowała mechanizm przedłużenia terminów pobrania i wpłaty zaliczki na podatek dochodowy. Ten akt prawny miał spowodować, że u osób zarabiających nie więcej niż 12 800,00 zł brutto zaliczka na podatek dochodowy była wyliczana w takim wypadku podwójnie według zasad obowiązujących:
- od 01.01.2022 do 30.06.2022 r. – brak odliczenia składki zdrowotnej od podatku, wyższa kwota zmniejszająca podatek 425,00 zł miesięcznie i ulga dla klasy średniej, o ile wynagrodzenie mieści się
w przedziale 5 710,00 zł – 11 141,00 zł; - do końca 2021 roku – odliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne, niższa kwota zmniejszająca podatek 43,76 zł miesięcznie.
Ustawa ta zmieniła zasady rozliczania zaliczek na podatek dochodowy pracowników i zleceniobiorców, począwszy od rozliczeń za styczeń 2022 roku. Wiązało się to z koniecznością przeliczenia styczniowych list płac oraz wypłaceniem różnic pracownikom. Do końca czerwca 2022 roku należało zastosować podwójne wyliczenia zaliczek na podatek i uwzględniać zaliczkę niższą – korzystniejszą dla pracownika.
Lipiec 2022 – kolejne zmiany w wynagrodzeniach
Jak się okazało całkiem niedawno, to nie koniec zmian w wynagrodzeniach. W marcu 2022 roku Ministerstwo Finansów zaproponowało istotne modyfikacje w podatku dochodowym od osób fizycznych. Wśród najważniejszych przepisów dotyczących naliczania pensji, a obowiązujących od 1 lipca 2022 roku, wymienić można:
- obniżenie z 17% do 12% stawki podatku w pierwszym przedziale skali podatkowej;
- likwidację tzw. ulgi dla klasy średniej;
- zmianę 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, wynosi ona 300,00 zł (30 000,00 zł x 12% = 3 600,00 zł; 3 600,00 zł / 12 = 300,00 zł);
- uchylenie podwójnego obowiązku wyliczania zaliczek za 2022 rok; obowiązuje jednolity system obliczania zaliczek;
- objęcie zerowym PIT zasiłków macierzyńskich osób korzystających z „ulgi dla młodych”, „ulgi na powrót”, „ulgi dla rodzin co najmniej 4 dzieci” oraz „ulgi dla seniorów”,
- przywrócenie możliwości wspólnego rozliczenia z dzieckiem przez osoby samotnie wychowujące również w rozliczeniu podatkowym za 2022 rok (w deklaracjach podatkowych składanych w 2023 roku);
- zwiększenie kwoty zarobków, jakie może osiągać dziecko bez utraty preferencji podatkowych przez rodziców do kwoty 16 061,28 zł w 2022 roku.
Natomiast od 1 stycznia 2023 roku:
- nastąpi zmiana reguły dotyczącej oświadczeń składanych przez podatników płatnikom podatku dochodowego;
- będzie możliwe upoważnienie nawet 3 płatników (pracodawców, zleceniodawców, ZUS-u) do zmniejszania zaliczek na PIT (o kwotę wynosząca 3 600,00 zł);
- nastąpi przywrócenie możliwości wspólnego rozliczenia z dzieckiem przez osoby samotnie wychowujące stosując rozliczenie 1,5 ulgi (czyli 450,00 zł)
Po zmianach skala podatkowa wygląda następująco:
Podstawa obliczenia podatku w złotych | Podatek wynosi | |
Ponad | Do | |
120 000 | 12% minus kwota zmniejszająca podatek 3600 zł | |
120 000 | 10 800 zł + 32% nadwyżki ponad 120 000 zł | |
Wyliczenie wynagrodzenia w lipcu 2022
Wyliczenie wynagrodzeń od lipca 2022 roku całkowicie uległo zmianie. Co ważne, decyduje o tym data wypłaty, a nie okres, za jaki wynagrodzenie przysługuje. Pensja za czerwiec, wypłacona w lipcu 2022 roku, powinna zostać rozliczona według nowych przepisów, czyli m.in. z zastosowaniem 12% podatku i bez podwójnego obowiązku wyliczania zaliczek za 2022 rok.
Przykład 1.
Jak obliczyć wynagrodzenie wypłacone do końca czerwca 2022 roku wynoszące 10 000,00 zł przy założeniach, że pracownik:
- ukończył 26. rok życia;
- nie jest uczestnikiem PPK;
- pracuje w miejscu zamieszkania.
Zarobek brutto: 10 000 zł brutto
składki społeczne:
ubezpieczenie emerytalne (pracownik): 976,00 zł
ubezpieczenie rentowe (pracownik): 150,00 zł
ubezpieczenie chorobowe (pracownik): 245,00 zł
suma składek (pracownika): 1371,00 zł
ubezpieczenie emerytalne (pracodawca): 976,00 zł
ubezpieczenie rentowe (pracodawca): 650,00 zł
ubezpieczenie wypadkowe (pracodawca): 167,00 zł
suma składek (pracodawcy): 1793,00 zł
składki na Fundusz Pracy (pracodawca): 245,00 zł
składki na FGŚP (pracodawca): 10,00 zł
podstawa składki zdrowotnej: 10 000 zł – 13,71% x (10 000 zł) = 8629 zł
składka zdrowotna: 8629 zł x 9% = 776,61 zł
ulga podatkowa dla klasy średniej dochód powyżej 8549 zł, więc liczymy według wzoru: (przychód x (– 7,35%) + 819, 08 zł) / 0,17, czyli 10 000 x 7,35% = – 735 + 819,08 zł = 84,08 zł / 0,17 = 494,59 zł
podstawa do opodatkowania: 10 000 zł – 13,71% = 8629 zł – 250 zł (KUP) – 494,59 (ulga podatkowa dla klasy średniej) = 7884,42 zł, w zaokrągleniu 7884 zł
zaliczka na podatek: 7884 zł x 17% – 425 zł (ulga podatkowa) = w zaokrągleniu 915 zł
wynagrodzenie netto: 10 000 zł – 1371,00 zł (składki społeczne) – 776,61 zł (zdrowotna 9%) – 915 zł (zaliczka na podatek) = 6937,39 zł
całkowity koszt wynagrodzenia 10 000 zł + 1793,00 zł (składki społeczne) + 245,00 zł (FP) + 10,00 zł (FGŚP) = 12 048,00 zł.
Jak obliczyć wynagrodzenie netto tego pracownika od lipca?
podstawa do opodatkowania: 10 000 zł – 13,71% = 8629 zł – 250 zł (KUP) = 8379 zł, w zaokrągleniu 8379 zł
zaliczka na podatek: 8379 zł x 12% – 300 zł (ulga podatkowa) = w zaokrągleniu 706 zł
wynagrodzenie netto: 10 000 zł – 1371,00 zł (składki społeczne) – 776,61 zł (zdrowotna 9%) – 706 zł (zaliczka na podatek) = 7146,31 zł
całkowity koszt wynagrodzenia: 10 000 zł + 1793,00 zł zł (składki społeczne) + 245,00 zł (FP)+ 10,00 zł (FGŚP)= 12 048,00 zł.
Jak widać, zmiany wpływają na kwotę netto, a nie wpływają na koszty pracodawcy.
Przykład 2.
Jak obliczyć wynagrodzenie wypłacone do końca czerwca 2022 roku wynoszące 6 400,00 zł przy założeniach, że pracownik:
- ukończył 26. rok życia;
- nie jest uczestnikiem PPK;
- pracuje w miejscu zamieszkania.
Zarobek brutto: 6400 zł brutto
ubezpieczenie społeczne:
ubezpieczenie emerytalne (pracownik): 624,64 zł
ubezpieczenie rentowe (pracownik):96,00 zł
ubezpieczenie chorobowe (pracownik): 156,80 zł
suma składek (pracownika): 877,44 zł
ubezpieczenie emerytalne (pracodawca): 624,64 zł
ubezpieczenie rentowe (pracodawca): 416,00 zł
ubezpieczenie wypadkowe (pracodawca): 106,88 zł
suma składek (pracodawcy): 1147,52 zł
ubezpieczenie na Fundusz Pracy (pracodawca): 156,80 zł
FGŚP (pracodawca): 6,40 zł
podstawa składki zdrowotnej: 6400 zł – (13,71% x 6400 zł) = 5522,56 zł
składka zdrowotna: 5522,56 zł x 9% = 497,03 zł
ulga podatkowa dla klasy średniej: 276,59 zł
podstawa do opodatkowania: 6400 zł – 13,71% = 5522,56 zł – 250 zł (KUP) – 276,59 (ulga podatkowa dla klasy średniej) = 4995,97 zł, w zaokrągleniu 4996 zł
zaliczka na podatek: 4996 x 17% – 425 zł (ulga podatkowa) = w zaokrągleniu 424 zł
wynagrodzenie netto: 6400 zł – 877,44 zł (składki społeczne) – 497,03 zł (zdrowotna 9%) – 424 zł (zaliczka na podatek) = 4601,53 zł
całkowity koszt wynagrodzenia: 6400 zł + 1147,52 zł (składki społeczne) + 156,80 zł (FP) + 6,40 zł (FGŚP) = 7710,72 zł.
Jak obliczyć wynagrodzenie netto tego pracownika od lipca?
Zarobek brutto: 6400 zł brutto
podstawa do opodatkowania: 6400 zł – 13,71% = 5522,56 zł – 250 zł (KUP) = 5272,56, w zaokrągleniu 5273 zł
zaliczka na podatek: 5273 x 12% – 300 zł (ulga podatkowa) = w zaokrągleniu 333 zł
wynagrodzenie netto: 6400 zł – 877,44 zł (składki społeczne) – 497,03 zł (zdrowotna 9%) – 333 zł (zaliczka na podatek) = 4692,53 zł
całkowity koszt wynagrodzenia: 6400 zł + 1147,52 zł (składki społeczne) + 156,80 zł (FP) + 6,40 zł (FGŚP) = 7710,72 zł.
Podsumowanie – zmiany w wynagrodzeniach od 1 lipca 2022 roku
Polski Ład ciągle ewoluuje i jest poddawany ocenie zarówno przez pracodawców, jak i pracowników. Zmiana przepisów to nie tylko odpowiedź na krytyczne głosy. Nowy Ład 2.0 uchyla również niekorzystnie odbierane przez podatników zmiany (tzw. ulga dla klasy średniej, ulga na zabytki, nowa ulga dla osób samotnie wychowujących dzieci). W tym zakresie powrócono do sprawdzonych już rozwiązań.
