Mogłoby się wydawać, że wraz z końcem 2022 roku zakończyły się zmiany w wynagrodzeniach pracowników wprowadzanych przez kolejne tzw. Nowe Łady. Otóż już od 1 stycznia 2023 roku zaczną obowiązywać kolejne rewolucyjne zmiany w zakresie płac i prawa pracy. Poniżej przedstawiamy wszystkie zmiany, które zaczną obowiązywać wraz z nowym rokiem.
Zmiany w wynagrodzeniach 2023 r.
Wraz z nowym rokiem 2023 zaczną obowiązywać kolejne zmiany w wynagrodzeniach. Podobnie jak w roku 2022 dotyczą one głównie zaliczek na podatek dochodowy. Co istotne, większość zmian pozostaje w gestii pracowników, to oni decydują, czy chcą z nich skorzystać, czy nie, są one bowiem dobrowolne. Poniżej przedstawiamy wszystkie zmiany w wynagrodzeniach obowiązujące od 1 stycznia 2023 roku.
Nowy wzór PIT-2
Jedną z największych zmian, która rodzi najwięcej pytań zarówno pracowników, jak i pracodawców, jest nowy wzór PIT-2. Do tej pory był to prosty dokument, na którym pracownik oświadczał, że:
- nie otrzymywał emerytury lub renty za pośrednictwem płatnika albo otrzymywał emeryturę lub rentę za pośrednictwem płatnika i złożył wniosek, o którym mowa w art. 34 ust. 2a (czyli o rezygnacji ze stosowania kwoty zmniejszającej podatek od wypłacanego świadczenia);
- nie otrzymywał świadczeń z FP lub z FGŚP;
- nie osiągał dochodów z:
- działalności gospodarczej,
- najmu lub dzierżawy
– i tym samym wnioskują o zastosowanie kwoty zmniejszającej podatek.
Jednak od nowego roku obowiązuje nowy wzór PIT-2 w wersji 9, który będzie się nazywał „Oświadczenia/Wnioski podatnika dla celów obliczania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych”. W tym dokumencie osoby zatrudnione będą mogły złożyć wszystkie oświadczenia i wnioski, wpływające na sposób ustalenia zaliczki na podatek dochodowy. Dodatkowo PIT-2 będą mogli składać także emeryci i renciści oraz osoby prowadzące działalność gospodarczą (rozliczający się według skali).
Ważna informacja dla aktualnych pracowników jest taka, że nie muszą składać nowych wniosków PIT-2. Wszystkie wnioski i oświadczenia składane w poprzednich latach zachowują swoją moc, o ile nie zmieniła się sytuacja pracownika.
Kwota zmniejszająca podatek
W rzeczywistości największą zmianą będzie nie nowy wzór PIT-2, a zasady korzystania z kwoty zmniejszającej podatek. Zmiany w tym zakresie są dwie:
- wniosek PIT-2 w zakresie kwoty zmniejszającej podatek będą mogły złożyć osoby osiągające przychody z:
- wynagrodzenia za pracę na etacie (umowa o pracę, stosunek służbowy, praca nakładcza, spółdzielczy stosunek pracy),
- umów zleceń,
- umów o dzieło,
- kontraktów menedżerskich,
- praktyk absolwenckich,
- umów o zarządzanie;
- kwota zmniejszająca podatek (która w 2023 roku wynosi 300 zł) będzie mogła zostać podzielona maksymalnie na 3 płatników. W praktyce oznacza to, że jeśli podatnik ma kilka źródeł przychodu (np. kilka umów o pracę), to może złożyć PIT-2 maksymalnie 3 płatnikom (pracodawcom), aby każdy z nich uwzględniał część kwoty zmniejszającej podatek. Tak więc podatnik może wnioskować o uwzględnienie kwoty wolnej w 3 wariantach:
- 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (300 zł) lub
- 1/24 kwoty zmniejszającej podatek (150 zł), lub
- 1/36 kwoty zmniejszającej podatek (100 zł).
Wniosek o niepobieranie podatku do limitu 30 000 zł dochodu
Od 1 stycznia 2022 roku obowiązują przepisy, które umożliwiają podatnikowi złożenie wniosku o niepobieranie zaliczki na podatek dochodowy, jeśli przewiduje, że w danym roku jego dochody nie przekroczą 30 000 zł.
Regulacje te dotyczyły jednak tylko określonej grupy podatników, którzy uzyskują przychody:
- z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych;
- otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich;
- z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło;
- uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze;
- z tytułu praktyk absolwenckich lub stażu uczniowskiego.
Natomiast od 1 stycznia 2023 roku katalog tych osób zostanie poszerzony o osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę. Jest to ważna zmiana, ponieważ osoby najmniej zarabiające już w trakcie roku będą mogły uzyskiwać wyższe wynagrodzenie netto dzięki niepotrącaniu zaliczki na podatek, który koniec końców byłby im zwrócony po rozliczeniu zeznania rocznego. Jeśli pracownik skorzysta z niepobierania zaliczek na podatek, a jednak w ciągu roku jego dochody będą wyższe niż 30 000 zł, to w kolejnych miesiącach nie może on korzystać z kwoty zmniejszającej podatek.
Rozliczanie z małżonkiem lub jako samotny rodzic
Następna zmiana, która zacznie obowiązywać wraz z nowym rokiem, to zasady rozliczania się samotnych rodziców. Kwestie rozliczania się z małżonkiem pozostają bez zmian.
Otóż po burzliwych zmianach dotyczących rozliczania się samotnych rodziców w 2022 roku, rząd przyjął, że mogą oni już w trakcie roku skorzystać z preferencji rozliczania podatku. A dokładnie chodzi o zastosowanie kwoty zmniejszającej podatek.
Na nowym wzorze PIT-2 w części E rodzice samotnie wychowujący dziecko będą mogli oznaczyć, że chcą skorzystać z podwójnej kwoty wolnej od podatku już w trakcie roku.
Zgodnie z wyjaśnieniami Ministra Finansów, jeśli w oświadczeniu zaznaczone zostanie, że dochód w ciągu roku nie przekroczy 120 000 zł oraz że zostaną doliczone do niego dochody małoletniego dziecka, to pracodawca powinien obliczać zaliczki od dochodów według stawki 12% i dodatkowo pomniejszać je o 300 zł (czyli pomniejszenie zaliczki wyniesie 2 × 300 zł). W sytuacji, gdy pracownik oświadczy, że jego dochody przekroczą kwotę 120 000 zł rocznie, a dziecka nie, zaliczki wyniosą 12% i nie będą pomniejszane dodatkowo o 300 zł (czyli pomniejszenie zaliczki wyniesie 300 zł).
Uwzględnianie wniosków pracownika po zakończeniu zatrudnienia
Ostatnią zmianą w wynagrodzeniach od 1 stycznia 2023 roku są nowe regulacje wskazujące, że po zakończeniu umowy z pracownikiem, pracodawca nie powinien uwzględniać wniosków i oświadczeń pracownika z wyjątkiem wniosków o:
- obliczanie zaliczek bez stosowania zwolnienia od podatku, tzw. ulgi dla młodych;
- obliczanie zaliczek bez stosowania miesięcznych kosztów uzyskania przychodów (standardowych i podwyższonych);
- rezygnację ze stosowania 50-procentowych kosztów uzyskania przychodów.
Z jednej strony przepisy wprost wskazują, które wnioski należy uwzględnić, a które należy pomijać, jednak w praktyce będzie to wymagało dużego skupienia dla osób wyliczających wynagrodzenie.
Wszystkie zmiany w wynagrodzeniach w systemie wFirma.pl
Rok 2022 był jednym z najcięższych w historii prawa podatkowego w Polsce. Mnogość i częstotliwość wprowadzanych zmian oraz dezinformacja sprawiły ogromne problemy w prawidłowym ustalaniu wynagrodzeń pracowników. To wszystko pokazało, że należy postawić na narzędzia, które pozwolą na szybkie reagowanie na zmiany. Takim narzędziem jest moduł Kadr i płac w systemie wFirma.pl. Wszystkie zmiany wprowadzane od początku 2022 roku były terminowo wdrożone w systemie. Pozwoliło to uniknąć użytkownikom wielu korekt i „prostowania” błędnych wyliczeń.
Również teraz wszystkie zmiany obowiązujące od nowego roku będą dostępne w systemie od 1 stycznia 2023 roku.
Zmiany w prawie pracy
W 2023 roku zaczną obowiązywać także zmiany w zakresie prawa pracy. Po wielu miesiącach prac legislacyjnych w Kodeksie pracy znajdą się regulacje dotyczące pracy zdalnej oraz zasad kontroli trzeźwości w zakładach pracy. Obecnie ustawa o pracy zdalnej i badaniu trzeźwości została zwrócona do Sejmu przez Senat, który naniósł do jej treści cztery poprawki. Teraz zaproponowane zmiany będą rozpatrywane w sejmie. Można przyjąć, że najbardziej prawdopodobny termin ich wprowadzenia to 1 kwietnia 2023 roku.
Praca zdalna w Kodeksie pracy
Pandemia koronawirusa nieodwracalnie zmieniła rynek pracy oraz warunki jej wykonywania. Sytuacja ta sprawiła, że praktycznie cały świat był zmuszony przejść na tzw. home office, czyli pracę zdalną. Była to nowa sytuacja dla większości pracodawców, którzy z dnia na dzień musieli odnieść się do nowej rzeczywistości. Niestety nie mieli oni podstaw prawnych, ponieważ żadne regulacje prawa pracy nie rozwiązywały wielu kwestii, które pojawiły się w związku z wykonywaniem pracy zdalnej, a kolejne specustawy nie rozwiązywały większości problemów.
Dopiero po 2 latach od wybuchu pandemii polski Kodeks pracy będzie posiadał regulacje dotyczące pracy zdalnej. Pojawi się w nim definicja pracy zdalnej oraz zostaną ugruntowane takie kwestie, jak:
- polecenie pracy zdalnej;
- koszty pracy zdalnej;
- prawo pracodawcy do kontroli pracy zdalnej;
- okazjonalna praca zdalna;
- wypadki podczas pracy zdalnej.
W wielu firmach praca zdalna stała się normą, dlatego warto znać nowe przepisy w tym zakresie, aby nie narazić się uchybienia.
Kontrola trzeźwości w zakładach pracy
Ostatnią zmianą, która ma zacząć obowiązywać w 2023 roku, jest zmiana Kodeksu pracy w zakresie kontroli trzeźwości pracowników.
Nowe przepisy nadają pracodawcom uprawnienia do weryfikacji stanu trzeźwości pracowników (zarówno bycia pod wpływem alkoholu, jak i na obecność środków działających podobnie do niego). Nowe regulacje przewidują dwa tryby prowadzące do niedopuszczenia do pracy pracownika znajdującego się w jednym z wyżej wymienionych stanów:
- Przeprowadzania prewencyjnych kontroli trzeźwości lub kontroli na obecność środków działających podobnie do alkoholu.
- Kontroli na podstawie uzasadnionego podejrzenia pracodawcy. Dotyczy to także pracowników, którzy nie zostali objęci kontrolą prewencyjną, zarówno ze względu na niespełnianie ustawowych przesłanek do objęcia kontrolą, jak i w sytuacji, gdy pracodawca w ogóle ich nie wprowadził.
Nowe przepisy określają:
- uprawnienia pracodawcy;
- zasady i warunki przeprowadzania kontroli (w tym zapisy w regulaminie pracy);
- obowiązek informacyjny pracodawcy;
- różnice w uprawnieniach pracodawcy a organów zewnętrznych;
- określenie, których pracowników (i innych osób współpracujących) dotyczą te regulacje;
- skutki pozytywnego wyniku kontroli lub badania.
Kontrola trzeźwości jest tematem delikatnym i budzącym wiele sprzeciwów ze strony pracowników, dlatego warto znać prawa i obowiązki pracodawcy w tym zakresie.
Z 1 stycznia 2023 roku zaczną obowiązywać nowe przepisy wprowadzające zmiany w wynagrodzeniach pracowników. Poza tym na początku roku mają zostać wdrożone zmiany w Kodeksie pracy. Obowiązkiem każdego pracodawcy jest znajomość nowych regulacji i ich przestrzeganie.
