Franczyza inaczej określana franchisingiem jest dość specyficznym systemem sprzedażowym, który polega na ciągłej i ścisłej współpracy pomiędzy dwoma przedsiębiorstwami. Franczyzodawca nadaje prawa oraz wskazuje obowiązki franczyzobiorcy. Dodatkowo dostarcza swojemu partnerowi markę oraz - co najważniejsze - wiedzę. Zapisy na ten temat zawiera umowa franczyzowa.
Umowa franczyzowa a wstępna opłata franczyzowa
W ramach umowy franczyzowej, jak już wcześniej wspomniano, dochodzi do przekazania praw (np. do posługiwania się nazwą i logiem firmy) w tym także licencji i patentów. Wówczas franczyzodawca pobiera wstępną opłatę franczyzową, którą dokumentuje fakturą. Jak podatnik prowadzący księgowość uproszczoną powinien ją rozliczyć?
Umowa franczyzowa w ocenie organów podatkowych jest podobna do umowy licencyjnej, dlatego też, jeżeli wartość wstępnej opłaty franczyzowej przekracza kwotę 10.000 zł (netto w przypadku czynnych podatników VAT, brutto w przypadku podmiotów zwolnionych z VAT), oraz prawa i licencje będą wykorzystywane przez okres dłuższy niż 1 rok, podatnik powinien potraktować ją jako wartość niematerialną i prawną, a co za tym idzie - poddać amortyzacji.
- zakup licencji dokonywany jest przez Spółkę w związku z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą oraz
- przedmiotowa licencja będzie wykorzystywana przez Spółkę w okresie dłuższym niż jeden rok (...).”
Przedstawione wyjaśnienia spółki zostały uznane za prawidłowe.
Amortyzacja wstępnej opłaty franczyzowej
Zgodnie z art. 22b ust. 1 pkt 5 oraz pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: updof) amortyzacji podlegają nabyte nadające się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania:
- licencje,
- wartość stanowiąca równowartość uzyskanych informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej (know-how)
- o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane przez niego do używania na podstawie umowy licencyjnej (sublicencji), umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu, zwane wartościami niematerialnymi i prawnymi.
Okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych od wartości niematerialnych i prawnych nie może być krótszy niż 60 miesięcy (5 lat) w przypadku pozostałych WNiP, co wynika z art. 22m ust. 1 pkt 4 updof. W konsekwencji maksymalna stawka amortyzacyjna w tym przypadku wynosi 20% w skali roku.
Podatnik prowadzący księgę przychodów i rozchodów, wspomnianą WNiP powinien wykazać w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Natomiast odpisy amortyzacyjne należy ujmować w kolumnie 13 księgi - pozostałe wydatki. W przypadku ryczałtowców, WNiP należy wykazać w odpowiedniej ewidencji, w której wykazywany jest majątek firmowy.
Umowa franczyzowa a opłaty dodatkowe
W sytuacji, gdy obok opłaty wstępnej przedsiębiorca ponosi inne opłaty np. uzależnione od osiągniętego zysku, powinny one być rozliczane bezpośrednio w kosztach. Podatnik nie traktuje ich wówczas jako wartości niematerialne i prawne. Prowadząc KPiR należy zewidencjonować je w kol. 13 księgi - pozostałe wydatki. Natomiast podmioty opodatkowane w formie ryczałtu w związku z tym, że nie prowadzą ewidencji kosztów nie księgują tego typu wydatków. Jednak co do zasady są zobligowane do przechowywania faktur, które je dokumentują.
