Samochody mogą być przedmiotem darowizny. Okazuje się, że sposób wykorzystania tak otrzymanego pojazdu ma wpływ na możliwość jego amortyzacji. Kiedy dokładnie jest możliwa amortyzacja samochodu otrzymanego w darowiźnie? Omawiamy w artykule!
Przedmiot darowizny
Zgodnie z obowiązującymi przepisami przedmiotem dokonywanych darowizn mogą być rzeczy ruchome, nieruchomości oraz prawa. W rzeczywistości zakres darowizn może być bardzo szeroki i nie zawsze wymaga zawarcia umowy w formie aktu notarialnego. Wizyta u notariusza będzie konieczna w zasadzie tylko wtedy, gdy przedmiotem darowizny jest nieruchomość lub część albo całość przedsiębiorstwa, w pozostałych przypadkach strony takiej czynności mogą zawrzeć umowę w zwykłej formie pisemnej, a niekiedy nawet ustnej.
Obdarowanym może być zarówno osoba fizyczna, jak i prawna, dopuszczalne jest więc dokonywanie darowizn na rzecz szeroko rozumianych przedsiębiorców. Samochody, które mają być przedmiotem darowizny, mogą być używane i sprowadzane z zagranicy. Ustawodawca pozwala, aby darowane auta były wykorzystywane przy tym zarówno na prywatne potrzeby obdarowanego, jak i w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.
Amortyzacja samochodu otrzymanego w darowiźnie
Przez amortyzację samochodu powinniśmy rozumieć zaliczenie kosztów firmowych wartości auta jako środka trwałego. Amortyzacja prowadzi tak naprawdę do odliczeń kosztów związanych z użytkowaniem, a wcześniej także zakupem samochodu, który będzie wykorzystywany przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Finalnie amortyzacja pozwala przedsiębiorcy oszczędzić, jednak pod warunkiem, że auto zostanie wprowadzone do ewidencji środków trwałych firmy.
Amortyzacja samochodu otrzymanego w darowiźnie jest możliwa, o ile w umowie zostanie wskazane, że auto ma służyć do celów firmowych. Jeśli samochód będzie wykorzystywany przez obdarowanego wyłącznie do celów prywatnych i tylko okazjonalnie dla potrzeb firmowych, amortyzacja nie będzie możliwa. Musimy także pamiętać, aby uzyskany w ten sposób pojazd został wprowadzony przez obdarowanego do ewidencji środków trwałych w jego firmie. Ustawodawca nie wymaga, aby darczyńca prowadził jakąkolwiek działalność gospodarczą, samochód nie musiał być także wcześniej wykorzystywany dla celów gospodarczych, aby nowy właściciel mógł go zamortyzować.
Przykład 1.
Czy można dokonać amortyzacji samochodu uzyskanego w drodze darowizny w sytuacji, gdy darczyńcą jest ojciec obdarowanego i nie prowadził on żadnej działalności gospodarczej?
Tak, ponieważ okoliczność wykonywania działalności gospodarczej po stronie darczyńcy nie ma znaczenia dla dokonania amortyzacji przez obdarowanego.
Przykład 2.
Czy można dokonać amortyzacji samochodu uzyskanego w drodze darowizny w sytuacji, gdy auto będzie wykorzystywane w 90% na cele osobiste obdarowanego a tylko w 10% do celów firmowych?
W takim przypadku amortyzacja nie jest możliwa, ponieważ samochód faktycznie służy do zaspokajania potrzeb osobistych obdarowanego, a nie do prowadzenia przez niego działalności gospodarczej.
Przykład 3.
Czy samochód, który był wykorzystywany przez wiele lat do celów prywatnych i który stanie się przedmiotem darowizny na rzecz spółki z o.o., może zostać zamortyzowany?
Tak, ponieważ uprzedni sposób wykorzystywania pojazdu nie ma tutaj znaczenia. Istotne jest to, czy auto będzie używane dla celów gospodarczych po wykonaniu darowizny.
Jak powinna być wyceniona amortyzacja samochodu otrzymanego w darowiźnie?
Aby dokonać prawidłowej amortyzacji otrzymanego samochodu, trzeba podać jego faktyczną wartość. Co prawda umowa darowizny należy do kategorii umów bezpłatnych (nie znajdziemy w niej ceny, tak jak ma to miejsce w przypadku umowy sprzedaży), jednak strony zobowiązane są podać w jej treści wartość darowanego przedmiotu. Jest to konieczne dla potrzeb podatkowych, nawet wtedy, gdy obdarowany będzie mógł skorzystać ze zwolnienia podatkowego (np. gdy jest członkiem najbliższej rodziny darczyńcy).
Wartość auta uzyskanego w drodze darowizny powinna opierać się o aktualne ceny rynkowe pojazdów takiego samego typu z dnia zawarcia umowy. Darowizny samochodów dotyczą w znacznej części pojazdów użytkowanych już przez jakiś czas, więc muszą uwzględniać ich stopień zużycia – wartość takiego przedmiotu darowizny będzie zatem niższa, niż gdybyśmy kupili auto prosto z salonu.
Amortyzacja samochodu otrzymanego poprzez darowiznę powinna zostać ujęta w miesiącu wprowadzenia go do używania w działalności gospodarczej pod postacią jednorazowego odpisu amortyzacyjnego. Warto w tym miejscu przypomnieć, że amortyzacji jednorazowej podlegają środki trwałe o wartości nieprzekraczającej 10 000 zł zaliczane do grupy 3–6 oraz 8 KŚT. Amortyzację jednorazową można zastosować wobec środków trwałych z grupy 3–8 KŚT (z wyjątkiem samochodów osobowych), których wartość przekracza 10 000 zł w ramach pomocy de minimis.
Przykład 4.
Kiedy należy dokonać amortyzacji samochodu otrzymanego w drodze umowy darowizny z 4 kwietnia 2023 roku w przypadku, gdy auto zostało wprowadzone do używania w firmie 5 kwietnia 2023 roku?
Amortyzacja powinna zostać wprowadzona w kwietniu 2023 roku.
Przykład 5.
Kiedy należy dokonać amortyzacji samochodu otrzymanego w drodze umowy darowizny z 4 kwietnia 2023 roku w przypadku, gdy auto zostało faktycznie wprowadzone do używania w firmie 25 maja 2023 roku?
Amortyzacja powinna zostać wprowadzona w maju 2023 roku.
Przykład 6.
Kiedy należy dokonać amortyzacji samochodu otrzymanego w drodze umowy darowizny z 5 stycznia 2023 roku w przypadku, gdy auto zostało faktycznie wprowadzone do używania w firmie pod koniec czerwca 2023 roku?
Amortyzacja powinna zostać wprowadzona w czerwcu 2023 roku.
Przykład 7.
Kiedy należy dokonać amortyzacji samochodu otrzymanego w drodze umowy darowizny z 21 marca 2023 roku w przypadku, gdy do chwili obecnej auto nie zostało faktycznie wprowadzone do używania w firmie i stoi w garażu?
W takiej sytuacji nie można dokonać amortyzacji, ponieważ pojazd nigdy nie był faktycznie używany do celów firmowych.
Czy amortyzacja samochodu otrzymanego w darowiźnie jest kosztem?
Zgodnie z treścią art. 23 ust. 1 pkt 45a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych:
- nabytych nieodpłatnie, z wyjątkiem nabytych w drodze spadku, jeżeli nabycie to nie stanowi przychodu z tytułu nieodpłatnego otrzymania rzeczy lub praw lub dochód z tego tytułu jest zwolniony od podatku dochodowego, lub nabycie to korzysta ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn, lub nabycie to stanowi dochód, od którego na podstawie odrębnych przepisów zaniechano poboru podatku;
- jeżeli przed 1 stycznia 1995 roku zostały nabyte, lecz niezaliczone do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych;
- oddanych do nieodpłatnego używania – za miesiące, w których składniki te były oddane do nieodpłatnego używania.
Z powyższego wynika, że amortyzacja środka trwałego uzyskanego w drodze darowizny została wyłączona z możliwości ujęcia w kosztach uzyskania przychodów. Z drugiej strony, gdy darczyńca daruje środek trwały wykorzystywany w ramach prowadzonej przez siebie działalności na rzecz obdarowanego, który również będzie go wykorzystywał w prowadzonej działalności, obdarowany może kontynuować jego amortyzację. W tej sytuacji amortyzacja będzie stanowiła koszt podatkowy.
Pamiętajmy także, że jakikolwiek pojazd otrzymany na podstawie umowy darowizny nie stanowi podstawy do opodatkowania obdarowanego podatkiem dochodowym. Taka transakcja może podlegać co najwyżej opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn oraz podatkiem od towarów i usług (VAT). Zgodnie bowiem z treścią art. 7 ust. 2 ustawy o VAT darowizna środka trwałego przekazana osobie trzeciej rodzi obowiązek podatkowy po stronie obdarowanego, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów, lub ich części składowych.
Samochód otrzymany w drodze darowizny powinien zostać objęty amortyzacją, jeśli będzie przeznaczony na prowadzenie działalności gospodarczej. Przedsiębiorca powinien dokonać amortyzacji w tym samym miesiącu, w którym auto zostanie oddane do firmowego użytku. Niezależnie od samej amortyzacji darowizna pojazdu może być opodatkowana podatkiem VAT lub podatkiem od spadków i darowizn.
