Podstawowym prawem podatnika w rozliczaniu podatku od towarów i usług jest odliczenie VAT naliczonego od otrzymanych faktur zakupowych. Często powstają wątpliwości dotyczące tego, jak należy postępować w sytuacji, gdy nie nastąpiła jeszcze formalna rejestracja, czyli złożenie w urzędzie skarbowym druku VAT-R.
Odliczenie VAT od zakupów sprzed rejestracji - opinia organów skarbowych
Bardzo często podatnik dokonuje zakupów w momencie uruchamiania działalności gospodarczej, ale jeszcze przed złożeniem w urzędzie skarbowym druku VAT-R, który to nadaje mu status podatnika VAT czynnego.
Przez długi czas urzędy skarbowe stały na stanowisku, iż podatnikowi nie przysługuje odliczenie VAT naliczonego przed rejestracją. Dopiero po licznych orzeczeniach sądowych organy podatkowe zmieniły zdanie w tej kwestii. Obecnie uznaje się, że podatnik ma posiadać status podatnika czynnego VAT z chwilą wykazania odliczenia (czyli złożenia deklaracji VAT).
Podstawowym warunkiem jest jednak spełnienie kryteriów określonych w art. 86 ust 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Z przepisu wynika, że podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT od zakupów towarów i usług wykorzystywanych w celu prowadzenia działalności gospodarczej. Zatem mimo iż podatnik dokona zakupów przed rejestracją na VAT-R, to nie odbiera mu prawa do odliczenia VAT.
Odliczenie VAT od zakupów sprzed rejestracji w praktyce
Przykładowo: podatnik zarejestrował działalność gospodarczą z dniem 1 maja 2016 r. Przez okres od maja do września dokonywał zakupów, niezbędnych do prowadzenia założonej firmy. Do urzędu skarbowego VAT-R złożył dopiero w październiku, kiedy faktycznie rozpoczął działalność gospodarczą.
Pojawia się pytanie: czy w takiej sytuacji podatnikowi przysługuje odliczenie VAT z faktur zakupowych otrzymanych w okresie maj-wrzesień 2016 r.?
Owszem, podatnik może obniżyć podatek należny o naliczony wynikający z faktur zakupowych. Takie podejście do problemu zaprezentował Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z dnia 8 grudnia 2011r. (sygn. akt IPTPP2/443-509/11-4/BM). W uzasadnieniu interpretacji przytoczył on art. 86 ust. 1 i ust. 2 lit. a ustawy o VAT. W myśl tego przepisu kwotę naliczonego VAT stanowi suma kwot podatku wykazanych na fakturach zakupowych.
W uzasadnieniu przytoczono także art. 88 ust 4 ustawy o VAT, który określa, iż obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni. Izba jednocześnie wyjaśnia, że z treści tego przepisu nie wynika, by posiadanie statusu podatnika VAT czynnego było konieczne w momencie otrzymywania faktury zakupowej.
Odliczenie VAT bez złożenia VAT-R
Innym przykładem może być sytuacja, kiedy podatnik rozpoczął działalność gospodarczą z dniem 1 listopada 2016 roku. W tym miesiącu zakupił towary ściśle związane z prowadzoną działalnością, a także dokonał sprzedaży. W grudniu rozliczył podatek od towarów i usług na deklaracji VAT-7, którą przekazał do urzędu skarbowego 27 grudnia 2016 r. W styczniu 2017 r. podatnik został zawiadomiony przez urząd skarbowy, że nie złożył druku VAT-R.
Powstaje pytanie: czy w takiej sytuacji podatnik nie miał prawa do odliczenia VAT za listopad 2016 r.?
Odpowiedź brzmi przecząco. Jak we wcześniejszym przykładzie, należy przytoczyć tu art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Podatnik w tej sytuacji powinien złożyć w urzędzie skarbowym druk VAT-R, a jako okres rozliczeniowy wskazać listopad 2016 r.
Podsumowując, ustawa o VAT nie pozbawia podatnika odliczenia VAT z faktur zakupowych otrzymanych przed rejestracją. Istotne jest, by poczynione zakupy miały ścisły związek z założoną działalnością gospodarczą.
