0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Czy nabywca może zostać obciążony zapłatą podatku VAT za sprzedawcę?

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Do Senatu została skierowana odpowiedź Ministerstwa Finansów w sprawie przeciwdziałania nadużyciom w VAT przez nieuczciwych przedsiębiorców. W niektórych przypadkach nabywca może zostać obciążony zapłatą podatku VAT za sprzedawcę. Czy zatem proponowane zmiany w przepisach mogą uderzyć również w uczciwych przedsiębiorców?

18 lipca Podsekretarz Stanu p. Maciej Grabowski z upoważnienia Ministra Finansów wystosował do Senatu oświadczenie. Jest to odpowiedź na otrzymane wcześniej pismo w sprawie odpowiedzialności solidarnej w VAT.

Problem z oszustami

Działania kontrolne służb skarbowych pozwoliły na dokonanie ustaleń, iż na terytorium Polski nasiliła się skala nadużyć w VAT. Dotyczy ona w szczególności “towarów wrażliwych”, do których zalicza się m.in. wyroby stalowe, paliwa i złoto nieobrobione. Krajowy system podatkowy stał się przedmiotem “zaplanowanych i zorganizowanych ataków o charakterze przestępczym”. W dużym stopniu oszustwa te oparte są na schemacie znikającego podatnika (tzw oszustwa karuzelowe).

Na czym najczęściej polegają przestępcze działania? Otóż nieuczciwe podmioty w pierwszej kolejności uzyskują potwierdzenia o rejestracji podatkowej kontrahentów i braku zaległości podatkowych na krótko przed dokonaniem nadużyć. Następnie uzyskane dokumenty służą wykazaniu należytej staranności w przypadku zakwestionowania przez urząd skarbowy prawa do odliczenia podatku naliczonego u nabywcy.

Aby przeciwdziałać powyższemu precedensowi autorzy projektu ustawy twierdzą, że niezbędne jest wprowadzenie nowych rozwiązań, które będą chronić uczciwych przedsiębiorców, gospodarkę oraz państwo.

Proponowane rozwiązania - nabywca zapłaci VAT

W celu stworzenia ochrony niezbędne są zmiany w ustawie o podatku od towarów i usług, jak i w Ordynacji podatkowej. W projekcie ustawy zmieniającym powyższe ustawy, wskazano następujące rozwiązania:

  • rozszerzenie zakresu stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia (gdzie nabywca a nie dostawca rozlicza VAT) o niektóre wyroby stalowe (półprodukty), w obrocie którymi potwierdzono proceder wyłudzania podatku VAT oraz o niebezpieczne odpady zawierające metal, odpady z papieru i tektury oraz o niektóre surowce wtórne nieobjęte obecnie odwrotnym obciążeniem;
  • wprowadzenie krótszych (miesięcznych a nie kwartalnych) okresów rozliczeniowych dla podatników dokonujących sprzedaży tzw. towarów wrażliwych, tj, niektórych wyrobów stalowych (nieobjętych mechanizmem odwrotnego obciążenia) paliw i złota nieobrobionego;
  • wprowadzenie instytucji odpowiedzialności podatkowej nabywcy za zobowiązania podatkowe w VAT sprzedawcy w przypadku dostaw takich towarów wrażliwych jak niektóre wyroby stalowe (nieobjęte mechanizmem odwrotnego obciążenia) paliwa i złoto nieobrobione.

Czy ucierpią uczciwi przedsiębiorcy?

Najwięcej kontrowersji wzbudza ostatni z punktów. Odpowiedzialność solidarna w VAT miałaby zostać wprowadzona jedynie w tych obszarach, w których nie jest możliwe wprowadzenie mechanizmu odwrotnego obciążenia, zgodnie z przepisami unijnymi i dotyczyłaby jedynie transakcji pomiędzy przedsiębiorcami. Odpowiedzialność podatkowa nie będzie dotyczyć całości zaległości kontrahenta, a jedynie tej części, jaka przypada proporcjonalnie na dokonaną na rzecz danego przedsiębiorcy dostawę towarów. Wg projektu odpowiedzialność podatkowa ma dotyczyć jedynie większych transakcji, co do których wartość nabywanych towarów wrażliwych (bez podatku) wynosić będzie w danym miesiącu co najmniej 50.000 zł.

Co ważne, nabywca może zostać obciążony zapłatą podatku VAT za sprzedawcę tylko w przypadku, gdy dostawcą będzie oszust. Zastosowanie instytucji odpowiedzialności solidarnej będzie miało miejsce, gdy nabywca wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego by przypuszczać, że podatek VAT od danej transakcji (w całości lub w części) nie zostanie wpłacony przez dostawcę na rachunek US. Przy czym uzasadnione podstawy wystąpią już w momencie, gdy okoliczności lub warunki dostawy będą zdecydowanie odbiegać od normy, np. jeśli cena towaru jest niższa od wartości rynkowej, bez uzasadnienia ekonomicznego. W tym przypadku nie można natomiast mówić o udzielonych rabatach, które stosowane są na co dzień w handlu. Nabywca nie zostanie również obciążony zaległościami sprzedawcy, gdy ten nie uregulował podatku "z powodu niepamięci".

Kiedy nabywca może spać spokojnie?

Jest to jedno z głównych pytań, jakie się nasuwają. Projektowana ustawa zawiera katalog przesłanek, które umożliwiają wyłączenie przedsiębiorcy z odpowiedzialności solidarnej w VAT. Możliwe jest to w następujących przypadkach:

  • gdy podatnik wykaże, że okoliczności lub warunki transakcji, nie miały wpływu na niezapłacenie podatku, nawet jeżeli odbiegały od okoliczności i warunków zwykle występujących w obrocie;
  • gdy powstanie zaległości nie wiązało się z uczestnictwem dostawcy w nierzetelnym rozliczeniu podatku w celu osiągnięcia korzyści majątkowej (np. gdy zaległość jest wynikiem zwykłych biznesowych kłopotów finansowych podatnika, a nie wynikiem oszukańczej transakcji);
  • gdy dotyczy to podatników dokonujących nabycia paliw na stacjach paliw lub stacjach gazu płynnego, do standardowych zbiorników używanych przez siebie pojazdów, do napędu tych pojazdów lub od dostawców gazu przewodowego za pośrednictwem własnych sieci przesyłowych lub dystrybucyjnych;
  • gdy podatnicy skorzystają z ochronnej funkcji jaką umożliwi wprowadzana w projekcie instytucja kaucji gwarancyjnej, tj. gdy nabędą towar od podmiotu wymienionego na dzień dokonania dostawy w prowadzonym przez Ministra Finansów w formie elektronicznej wykazie podmiotów, które złożyły kaucję gwarancyjną, opublikowanym w BIP MF. Kaucja taka ma odpowiadać 1/5 kwoty podatku należnego od przewidywanej przez dostawcę w danym miesiącu wartości sprzedaży towarów wrażliwych lub wynosić co najmniej 3 mln zł.

Aby nabywca został uwolniony od odpowiedzialności w płaceniu zaległości w VAT za sprzedawcę, wystarczy by spełnił tylko jeden z powyższych warunków. W dodatku każde dochodzenie odpowiedzialności jest rozpatrywane indywidualnie. Odpowiedzialność solidarna w VAT ma przede wszystkim pełnić funkcję prewencyjną, przejawiająca się m.in. dokładniejszym kontrolowaniem przez podatników swoich kontrahentów. Na baczności muszą się mieć natomiast przedsiębiorcy, którzy nabywając poszczególne towary wiedzą lub przewidują, że wystawca faktury dopuszcza się nieprawidłowości lub nadużyć w zakresie rozliczenia należnego podatku VAT.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów