Co roku wraz ze wzrostem płacy minimalnej i prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia składki na ubezpieczenia społeczne dla przedsiębiorców również rosną. W opinii publicznej jest to jeden z głównych problemów, z jakimi borykają się firmy, zwłaszcza te małe. Sejm przyjął projekt ustawy wprowadzającej tzw. wakacje od ZUS-u dla mikroprzedsiębiorców, została ona również podpisana przez prezydenta. Nowe przepisy mają na celu wsparcie tej grupy przedsiębiorców i ułatwienie im prowadzenia działalności.
Na czym mają polegać „wakacje od ZUS-u”?
„Wakacje od ZUS-u” to rozwiązanie, które ma odciążyć finansowo przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Zgodnie z założeniami będą oni mogli raz w roku nie płacić składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne.
Możliwość zwolnienia z opłacania składek będzie obejmować składki na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy w dowolnie wybranym miesiącu. Składka na ubezpieczenie zdrowotne pozostaje obowiązkowa i musi być opłacana w normalnym terminie.
Jeśli przedsiębiorca złoży wniosek o wakacje od ZUS w grudniu to choć formalnie wakacje składkowe za grudzień 2024 roku odbędą się w 2024, to efekt tej ulgi przedsiębiorca odczuje dopiero w 2025 roku.
Dzieje się tak, ponieważ składkę za grudzień 2024 roku opłaca się do 20 stycznia 2025 roku. Oznacza to, że zwolnienie z opłacania składek w grudniu 2024 roku automatycznie przesuwa ten obowiązek na styczeń 2025 roku. W rezultacie, przedsiębiorca, który skorzysta z wakacji składkowych w grudniu 2024 roku, de facto zaoszczędzi składki w 2025 roku.
Dodać należy, że wakacje od ZUS to dobrowolne rozwiązanie, z którego skorzystać mogą wszyscy mikroprzedsiębiorcy (w tym samozatrudnieni) zarejestrowani w CEIDG.
Wakacje tylko dla wybranych przedsiębiorców
Mikroprzedsiębiorca będzie mógł raz w roku wybrać dowolny miesiąc, w którym nie będzie musiał opłacać składek ZUS, Funduszu Pracy i Funduszu Solidarnościowego.
Składki za ten miesiąc zostaną pokryte z budżetu państwa.
Należy pamiętać, że rozwiązanie to nie obejmuje składek na ubezpieczenie zdrowotne.
Oznacza to, że:
- Przedsiębiorcy, którzy zdecydują się na skorzystanie z „wakacji składkowych”, będą nadal zobowiązani do opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne w wybranym miesiącu.
- Wysokość składek zdrowotnych nie ulegnie zmianie.
- Termin płatności składek zdrowotnych pozostanie taki sam.
- Wspólnicy spółek cywilnych również mogą skorzystać z „wakacji od ZUS-u” pod warunkiem, że spełnią wszystkie pozostałe kryteria uprawniające do tej ulgi.
Z tej ulgi nie będą mogli skorzystać ci, którzy wykonują działalność na rzecz swoich byłych pracodawców. Ministerstwo Rozwoju tłumaczy, że takie ograniczenie ma na celu zapobieganie zjawisku „wypychania” pracowników na samozatrudnienie. Chodzi o sytuacje, w których pracodawcy zmuszają swoich pracowników do rezygnacji z umowy o pracę i założenia działalności gospodarczej, aby uniknąć obowiązków pracowniczych.
Z ulgi nieskorzystają następujące grupy:
- Osoby bez formalnej działalności: prowadzący działalność nierejestrowaną,
- Korzystający z ulgi na start: przedsiębiorcy, którzy rozpoczęli działalność niedawno i korzystają ze zwolnienia z części składek ZUS czyli opłacają tylko składkę zdrowotną,
- Twórcy i artyści: osoby wykonujące twórczą działalność artystyczną, np. malarze, muzycy, pisarze,
- Wspólnicy jednoosobowych spółek z o.o., komandytowych, jawnych i partnerskich — wspólnicy jednoosobowych spółek z o.o., a także spółek jawnych, komandytowych i partnerskich,
- Wieksze firmy: zatrudniające powyżej 9 pracowników,
- Przedsiębiorcy przekraczający limity: przychodowe, pomocy publicznej, a także wykonujący usługi na rzecz byłego pracodawcy.
Wakacje od ZUS a forma opodatkowania
Dobrą wiadomością dla mikroprzedsiębiorców jest to, że z „wakacji składkowych” będą mogli skorzystać niezależnie od wybranej formy rozliczania podatku dochodowego.
Obejmuje to:
- osoby rozliczające się na zasadach ogólnych, liniowych lub ryczałtem od przychodów z działalności gospodarczej;
- kartę podatkową, czyli osoby rozliczające się w ten sposób.
Ministerstwo Rozwoju informuje, że ulga w postaci „wakacji składkowych” dotyczy wyłącznie składek na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorcy, nie obejmując osób przez niego ubezpieczanych, w tym pracowników, zleceniobiorców czy osoby współpracujące. Zwolnienie będzie udzielane w ramach pomocy de minimis.
„Wakacje od ZUS-u” – korzyści
Koszt składek w tym miesiącu zostanie pokryty z budżetu państwa, co oznacza oszczędności dla firmy. Ulga nie ma wpływu na:
- Uprawnienie do zasiłku chorobowego – nawet podczas „wakacji od ZUS-u” przedsiębiorca zachowuje prawo do zasiłku chorobowego, jeśli spełnia odpowiednie warunki.
- Wysokość świadczeń emerytalno-rentowych – „wakacje od ZUS-u” nie wpływają na wysokość przyszłych świadczeń emerytalno-rentowych.
Dodatkowe korzyści, jakie daje to uprawnienie:
- Brak konieczności zawieszania działalności – podczas „wakacji od ZUS-u” firma może nadal funkcjonować normalnie. Przedsiębiorca może uzyskiwać przychody i wystawiać faktury.
- Prosta procedura – wniosek o „wakacje od ZUS-u” można złożyć online za pomocą Platformy Usług Elektronicznych ZUS (PUE ZUS).
„Wakacje od ZUS-u” to dobrowolna ulga, a nie obowiązek. Przedsiębiorca sam musi zdecydować, czy chce z niej skorzystać.
Kto skorzysta z „wakacji od ZUS-u” i czy zawsze warto?
Na wakacjach składkowych mniej skorzystają przedsiębiorcy rozpoczynający działalność i osoby płacące składki w ramach małego ZUS-u. W ich przypadku oszczędność będzie niższa, ponieważ składki są już obniżone. Największe korzyści z wakacji składkowych odniosą przedsiębiorcy płacący pełen ZUS (tzw. duży ZUS). Osoby, które opłacają wyższe składki ZUS w celu uzyskania wyższego świadczenia emerytalnego, mogą napotkać pewne komplikacje podczas korzystania z wakacji składkowych.
W przypadku wakacji składkowych składki zostaną pokryte przez budżet w minimalnej kwocie wymaganej dla danego przedsiębiorcy. Oznacza to, że nie będzie możliwości dopłacenia różnicy, aby zachować wyższą podstawę do świadczenia emerytalnego.
Przedsiębiorca staje więc przed dwoma wyborami:
- Obniżenie wysokości składek i pokrycie ich przez budżet w minimalnej kwocie. W ten sposób automatycznie zmniejszy się podstawa do świadczenia emerytalnego.
- Pozostanie przy wyższych składkach i pokrycie ich w całości we własnym zakresie. W tym przypadku nie będzie można skorzystać z wakacji składkowych.
Warto także dodać, że przedsiębiorca na skali lub podatku liniowym ma wybór: zaliczyć składki ZUS w koszty i obniżyć przychód przed opodatkowaniem, lub odliczyć je od dochodu. Zwolnienie ze składek ZUS zwiększy jednak podstawę opodatkowania. a co za tym idzie przedsiębiorca opłaci wyższy podatek.
Wakacje od ZUS mogą być również problematyczne dla osób, które celowo opłacają wyższe składki ZUS, aby uzyskać wyższe świadczenie emerytalne w przyszłości. Przed skorzystaniem z wakacji składkowych warto więc dokładnie przeanalizować swoją sytuację.
Jakie problemy mogą wystąpić?
Istnieje ryzyko, że nie wszyscy uprawnieni przedsiębiorcy będą mogli skorzystać z wakacji składkowych w 2024 roku. Spowodowane jest to krótkim czasem na złożenie wniosku, który będzie możliwy dopiero od października lub listopada.
Eksperci radzą, aby już teraz zacząć przygotowywać się do wakacji składkowych. Należy:
- Dokładnie zapoznać się z warunkami uprawniającymi do skorzystania z ulgi.
- Zgromadzić niezbędne dokumenty.
- Prawidłowo wypełnić wniosek o wakacje składkowe.
Błędy we wniosku złożonym w 2024 roku mogą uniemożliwić skorzystanie z ulgi w tym roku.
W przyszłym roku sytuacja będzie bardziej sprzyjająca przedsiębiorcom. Będą mieli więcej czasu na przygotowanie i złożenie wniosku oraz na skorygowanie ewentualnych błędów.
Wnioskowanie o „wakacje od ZUS-u”
Aby skorzystać z ulgi, konieczne będzie złożenie wniosku do ZUS-u. Wniosek będzie trzeba złożyć w miesiącu poprzedzającym wybrany miesiąc „wakacji składkowych”. Od 1 listopada udostępniony zostanie na stronie eZUS /PUE wniosek RWS. Będzie można go złożyć wyłącznie w wersji elektronicznej.
Wykazanie wakacji od ZUS w deklaracjach rozliczeniowych
W deklaracji ZUS DRA konieczne będzie wskazanie właściwego kodu tytułu ubezpieczenia, który uprawnia przedsiębiorców do skorzystania z wakacji od ZUS-u. Nowe kody tytułu ubezpieczenia to:
05 14 – osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zwolniona z opłacania składek, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi 60% kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego - dotyczy przedsiębiorców korzystających z dużego ZUS,
05 74 – osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zwolniona z opłacania składek, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia - dotyczy przedsiębiorców korzystających z 2-letniej preferencji,
05 94 – osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zwolniona z opłacania składek, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od przychodu - dotyczy przedsiębiorców korzystających z ulgi mały ZUS plus.
W miesiącu korzystania ze zwolnienia ze składek ZUS przedsiębiorca powinien przesłać do ZUS DRA zawierające raporty:
- ZUS RCA za siebie z kodem 05 14, 05 74 lub 05 94 (w zależności z jakiej ulgi się korzysta) z rozliczonymi składkami na ubezpieczenia społeczne finansowane z budżetu państwa;
- ZUS RCA z aktualnym kodem tytułu ubezpieczenia i składką na ubezpieczenie zdrowotne oraz na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, jeśli zwolnienie z tej składki nie przysługuje;
- ZUS RCA za pozostałych ubezpieczonych, jeśli zgłasza się inne osoby do ubezpieczeń;
- ZUS DRA, uwzględniające składki z utworzonych raportów RCA.
Podsumowanie
„Wakacje od ZUS-u” to dobrowolne rozwiązanie, które pozwala mikroprzedsiębiorcom na możliwość zwolnienia z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe) oraz Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy. Oznacza to, że przez określony czas (1 miesiąc w roku) nie będą musieli odprowadzać tych składek. Z „wakacji od ZUS-u” mogą skorzystać wszyscy mikroprzedsiębiorcy (w tym samozatrudnieni) zarejestrowani w CEIDG, którzy nie wykonują działalności na rzecz swoich byłych pracodawców. Największą korzyścią z „wakacji od ZUS-u” jest oszczędność pieniędzy. W tym miesiącu składki zostaną pokryte z budżetu państwa, co oznacza, że przedsiębiorca nie będzie musiał ich płacić. Przed skorzystaniem z wakacji składkowych warto dokładnie przeanalizować swoją sytuację i wziąć pod uwagę zarówno korzyści, jak i wady tego rozwiązania.
