Sposób oraz rodzaj potrąceń, jakich można dokonać z wynagrodzenia pracownika, reguluje Kodeks pracy. Wątpliwości powstają w momencie kiedy pracownik, na którego wynagrodzeniu ciąży zajęcie komornicze, choruje (otrzymuje wynagrodzenie chorobowe lub też zasiłek chorobowy) bądź otrzymuje poza stałym wynagrodzeniem świadczenia niepieniężne. Sprawdź jak prawidłowo wykonywać potrącenia niealimentacyjne z wynagrodzenia pracownika.
Potrącenia niealimentacyjne
Art. 87 § 1 pkt 2 mówi, iż potrącenia z wynagrodzenia za pracę na poczet świadczeń niealimentacyjnych, egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych można dokonać, uprzednio odliczając składki na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Dokonując potrąceń na rzecz świadczeń niealimentacyjnych, należy pamiętać o tym, że:
możliwa wysokość potrącenia to ½ wynagrodzenia po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne i zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. W przypadku zbiegu potrąceń niealimentacyjnych z alimentacyjnymi wysokość potrącenia jest możliwa do ⅗ wynagrodzenia;
należy uwzględnić kwotę wolną od potrąceń, której celem jest zagwarantowanie pracownikowi pewnego minimum socjalno-bytowego. Jej wysokość określa minimalne wynagrodzenie za pracę (w roku 2023 wynosi ono od stycznia czerwca 3 490 zł brutto, a od lipca do grudnia 3 600 zł brutto), po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi jest to 75 % wynagrodzenia, natomiast w przypadku kar pieniężnych przewidzianych w art. 108 - 90 % wynagrodzenia. Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, wynagrodzenie minimalne należy obliczyć proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.
w przypadku potrąceń dobrowolnych (na podstawie pisemnej zgody pracownika) wolna od potrąceń jest kwota w wysokości:
- minimalnego wynagrodzenia za pracę, przy potrącaniu należności na rzecz pracodawcy,
- 80% kwoty minimalnego wynagrodzenia, przy egzekucji innych należności (art. 91 § 2 K.p.).
½ wynagrodzenia za pracę,
½ odprawy.
W każdym przypadku należy zastosować dwie kwoty wolne.
Potrącenia niealimentacyjne z zasiłku chorobowego
Zasady egzekucji z zasiłku chorobowego zostały określone w art. 139-143 Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Z zasiłku chorobowego, uprzednio potrącając składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, pracodawca może potrącić:
należności alimentacyjne egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych,
należności alimentacyjne, o które zwróci się osobiście wierzyciel, przedkładając tytuł wykonawczy,
kwoty dochodzone na podstawie tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności innych niż świadczenia alimentacyjne.
Kolejność dokonywania potraceń na powyższe należności jest taka jak wyżej..
Wysokość potrąceń niealimentacyjnych została ograniczona do wysokości 25% kwoty zasiłku. Ponadto w ustawie o emeryturach została również określona wielkość potrąceń w sytuacji, kiedy zbiega się kilka tytułów - Art 140 ust. 2-4 i 6.
W stosunku do zasiłku chorobowego, tak jak do wynagrodzenia za pracę, została określona kwota wolna od potrąceń. Zasiłek chorobowy nie podlega potrąceniu na zaspokojenie należności niealimentacyjnych, wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi, w części odpowiadającej 50% kwoty najniższej emerytury.
Potrącenia niealimentacyjne w przypadku otrzymywania świadczeń niepieniężnych
W przypadku egzekucji należności niealimentacyjnych należy ustalić maksymalną kwotę potrącenia. Określa się ją od wynagrodzenia za pracę po odliczeniu składek społecznych i zaliczki na podatek dotyczących tylko tego wynagrodzenia. Należy pamiętać o zachowaniu kwoty wolnej od potrąceń.
Potrącenia niealimentacyjnego można dokonać do wysokości połowy wynagrodzenia. Określając kwotę potrącenia należności, pracodawca powinien obniżyć wynagrodzenie o potrącenia składkowo-podatkowe ustalone tylko dla tego wynagrodzenia. Nie należy potrącać składek ZUS i zaliczki na podatek od wynagrodzenia i świadczeń pozapłacowych łącznie (pakiety medyczne, karty wstępu na obiekty sportowe, itp.). Natomiast w celu obliczenia kwoty wolnej należy brać pod uwagę kwotę wynikającą po odliczeniu całości obciążeń składkowo-podatkowych z wynagrodzenia i świadczeń dodatkowych.
Dokonując potrąceń, należy pamiętać o zachowaniu kwoty wolnej od potrąceń równej wysokości określonej w art. 87 ust. 1 par. 1.
