Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą może występować przed sądem zarówno jako powód jak i jako pozwany w postępowaniu cywilnym. Nie ma obowiązku powoływania pełnomocników w postaci adwokata czy radcy prawnego. Należy mieć świadomość choćby podstawowych zasad reprezentowania przed sądem swojego stanowiska. Brak powołania profesjonalnego pełnomocnika nie zwalnia bowiem przedsiębiorcy z posiadania podstawowej wiedzy prawnej. Jak radzić sobie w sądzie będąc przedsiębiorcą i jednocześnie stroną postępowania cywilnego? Przeczytaj i dowiedz się, jak powinien zachować się przedsiębiorca w sądzie!
Zasada prawdy
Strony i uczestnicy postępowania mają dokonywać czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami. Zobowiązani są do mówienia prawdy, niezatajania i przedstawiania dowodów na poparcie swoich twierdzeń.
Zasada kontradyktoryjności
W postępowaniu przed sądem powód powinien złożyć wraz pozwem dowody w sprawie (odpisy dokumentów) jako załączniki.
Pozwany na zebranie dowodów i odpowiedź na pozew ma czas wyznaczony przez sąd-przewodniczącego (zwykle 14 dni od dnia, w którym doręczono pozew). W tym bowiem terminie jest zobowiązany złożyć odpowiedź, w której powoła się na określone dowody stanowiące załącznik do odpowiedzi na pozew. Wnoszenie dowodów już w trakcie procesu może być uznane przez sąd jako przedłużanie postępowania sądowego. Dąży się bowiem do rozstrzygnięcia sprawy w rozsądnym terminie. Strony i uczestnicy postępowania muszą przedstawiać dowody. To przedsiębiorca zobowiązany jest do udowodnienia słuszności przyjętego stanowiska przed sądem (np. przedstawienia pokwitowania zapłaty).
Zasada formalizmu procesowego
Strony tak jak organy procesowe powinny dokonywać czynności w określonej przez Kodeks postępowania cywilnego formie, terminie i miejscu. Pisma procesowe powinny zawierać:
- oznaczenie sądu (np. Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu)
- gdy pismo jest kolejnym pismem-powołanie się na konkretną sygnaturę sprawy (np. VI C 18/2018)
- imie i nazwisko stron i ich przedstawicieli ustawowych lub pełnomocników
- gdy pismo jest pierwszym pismem - dane adresowe, pesel, KRS
- wartość sporu
- wskazanie rodzaju pisma (np. pozew o zapłatę)
- oświadczenia, dowody, załączniki (np. faktura)
- podpis
Jeżeli opłata od pisma nie zostanie uciszona sąd nie podejmie żadnej czynności.
Do pozostałych wymogów związanych ze składaniem pism procesowych należy dołączanie odpisów pism.
Do terminów należą:
- ustawowe (np. czas na wniesienie środka odwoławczego)
- sądowe ( np. wyznaczane przez sędziego- czas na złożenie pełnomocnictwa)
- umowne (np. okres zawieszenia postępowania z art. 175 k.p.c)
- instrukcyjne - orientacyjne.
Choć nie zawsze istnieje obligatoryjny obowiązek udzielenia odpowiedzi na pozew to jednak przedsiębiorca powinien przedstawić własne stanowisko w sprawie i podeprzeć je dowodami. Nawet w przypadku gdy są one dla pozwanego przedsiębiorcy oczywiste należy je przedstawić, aby umożliwić sądowi pogląd na sprawę. Dodatkowo pojawia się tu kwestia praktyczna. Przedsiębiorca przygotowując odpowiedź na pozew przygotowuje się równocześnie do samego już procesu. Nawet gdy sprawa jest oczywista warto przemyśleć jakie argumentu przytoczyć aby w ocenie sądu niepodważalnie potwierdzały słuszność stanowiska przedsiębiorcy.
Przedsiębiorca występujący w sądzie bez powoływania wykwalifikowanych reprezentantów musi zatem zapoznać się z podstawowymi przepisami prawa i obowiązującymi w sprawach sądowych terminami. Brak reprezentujących go specjalistów nie zwalnia go z posiadania podstawowej wiedzy i nie może być tłumaczeniem w przypadku niewywiązania się z podstawowych terminów i obowiązków.
Zasada ustności i pisemności
Niektóre czynności jak np. wniesienie apelacji można dokonywać jedynie w formie pisemnej. Podczas rozprawy jednak dominuje zasada ustności. Uczestnicy zgłaszają swoje wnioski, odpowiadają na pytania sądu a dokumentowane jest to za pomocą protokołu, który sporządza protokolant sądowy.
Zasada równouprawnienia stron
Sąd udziela niezbędnych pouczeń co do czynności procesowych. Każdej ze stron uczestniczących w procesie przysługuje prawo odniesienia się do wystosowanych przez przeciwnika twierdzeń. Należy zatem uważnie słuchać co druga strona ma do powiedzenia. Pozwoli to ustosunkować się do argumentów przeciwnika i wyrazić własną opinię na ich temat.
Przebieg rozprawy - na co musi przygotować się przedsiębiorca w sądzie
Każda strona może żądać przeprowadzenia rozprawy cywilnej pod jej nieobecność (zapobiega to np. zawieszeniu postępowania). Rozprawa rozpoczyna się od jej wywołania zwykle przez wyczytanie nazwisk stron przez protokolanta. Powód a następnie pozwany zgłaszają sądowi ustnie swoje żądania i wnioski. W tym momencie przedstawia się też dowody na ich potwierdzenie. Sąd zadaje stronom pytania mające na celu wyjaśnienie istotnych okoliczności sprawy. Sąd skłania strony do pojednania. Kolejnym etapem jest przesłuchanie świadków. Strony składają oświadczenia co do przedstawionych twierdzeń. Analiza dowodów i przekonywanie sądu o swoich racjach to przedostatni etap rozprawy. Kolejnym jest już tylko zamknięcie rozprawy i udzielenie głosu stronom. Jeśli sprawa jest dostatecznie wyjaśniona wówczas sąd wydaje orzeczenie.
