W większych przedsiębiorstwach powszechnym zjawiskiem jest posiadanie przez pracownika służbowego samochodu. Często pracownicy używają tych pojazdów również w celach prywatnych i nic za to nie płacą pracodawcy - sprawdź, czy nieodpłatny użytek samochodu służbowego nie powinien być opodatkowany podatkiem VAT.
Opodatkowanie VAT - zasady ogólne
Główną zasadą, która została ujęta w ustawie o VAT, jest to, że opodatkowaniu podlega:
odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,
eksport towarów,
import towarów na terytorium kraju,
wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,
wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Do czynności nieodpłatnych ustosunkowuje się art. 8 ust. 2 ustawy o VAT:
Art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT “Za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:
|
Więc jeżeli warunki określone w powyższym artykule zostaną spełnione, to co do zasady nieodpłatne świadczenie powinno zostać opodatkowane VAT.
Samochód służbowy - kiedy bezpłatny użytek prywatny nie musi być opodatkowany VAT?
Ustawodawca określił jednak odstępstwa od wyżej przedstawionej zasady ogólnej - mówią o tym przepisy ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (samochody nabyte przed 1 kwietnia 2014 roku) oraz ustawy o VAT (samochody zakupione po 1 kwietnia 2014 roku). Dotyczy to samochodów, od których nabycia, najmu lub leasingu przysługiwało ograniczone odliczenie podatku VAT.
Samochody nabyte przed 1 kwietnia 2014 roku
W przypadku samochodów nabytych przed wejściem w życie zmian w ustawie o VAT odnośnie pojazdów (1 kwietnia 2014 r.), przy których nabyciu, imporcie lub wytworzeniu kwotę podatku naliczonego możliwego do odliczenia stanowiło 50% lub 60% kwoty podatku, nie więcej jednak niż odpowiednio 5 000 zł lub 6 000 zł, to zasada o opodatkowaniu nieodpłatnych świadczeń nie obowiązuje. Tak samo traktuje się pojazdy przyjęte w używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze.
Samochody nabyte po 1 kwietnia 2014 roku
Jeżeli chodzi o pojazdy nabyte po 1 kwietnia 2014 roku, to zasada jest podobna:
Art. 8 ust. 5-6 ustawy o VAT 5. Przepis ust. 2 pkt 1 nie ma zastosowania w przypadku użycia pojazdów samochodowych do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, obliczoną zgodnie z art. 86a ust. 1, z tytułu:
6. W przypadku, o którym mowa w ust. 2 pkt 1 i ust. 5, za nabycie towarów uznaje się również przyjęcie ich w używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze. |
Mowa tutaj o pojazdach, od których nabycia, najmu czy leasingu przysługuje odliczenie 50% VAT.
W powyższych przypadkach, czyli jeżeli od nabycia, najmu, dzierżawy, leasingu pojazdu przysługiwało podatnikowi ograniczone prawo do odliczenia podatku VAT (50%), to od nieodpłatnego użytku prywatnego przedsiębiorcy lub jego pracowników nie ma obowiązku odprowadzania podatku VAT.
Samochód służbowy - kiedy bezpłatny użytek prywatny będzie opodatkowany VAT?
Podatnik ma obowiązek opodatkować podatkiem VAT użytek prywatny pojazdu służbowego przez siebie samego lub pracowników w przypadku, gdy podatnik:
posiadał pełne prawo do odliczenia podatku zarówno przy nabyciu pojazdu, jak i zakupionych do niego części składowych,
posiadał pełne prawo do odliczenia podatku przy nabyciu pojazdu, natomiast przy nabyciu części składowych do tego pojazdu prawo to zostało ograniczone do 50%,
nie posiadał prawa do odliczenia podatku przy nabyciu pojazdu, natomiast przy nabyciu części składowych do niego posiadał prawo do odliczenia pełnego.
Jeżeli chodzi o ostatni punkt, to takie stanowisko przyjął Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej nr ILPP5/443-86/14-4/PG z dnia 15 lipca 2014 roku.
Definicja części składowych
Jak zaznaczono wcześniej, części składowe mogą mieć decydujący wpływ na to, czy podatnik będzie musiał opodatkować nieodpłatny użytek prywatny samochodu służbowego, czy też nie (w sytuacji, gdy od nabycia pojazdu nie przysługiwało odliczenie VAT, a od części składowych przysługiwało pełne odliczenie).
Ustawa o VAT nie definiuje pojęcia części składowych, natomiast Ministerstwo Finansów w broszurze “Najważniejsze zmiany w podatku od towarów i usług od dnia 1 kwietnia 2013 r.” wyjaśniło, że przy definiowaniu tego pojęcia można brać pod uwagę definicję zawartą w Kodeksie cywilnym:
Art. 47 ust. 2 Kodeksu cywilnego Częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego. |
Ministerstwo Finansów zaznacza w tej broszurze również, że częściami składowymi będą tylko takie części, których wymiana wpłynęła na wzrost wartość pojazdu (np.: akumulator, silnik, opony) i które nabyte były jako towar, a nie jako usługa.
Samochód służbowy - podstawa opodatkowania bezpłatnego użytku prywatnego
Jeżeli podatnik już określi, że musi opodatkować podatkiem VAT nieodpłatny użytek prywatnysamochodów służbowych przez siebie samego lub pracowników, to jaką kwotę powinien przyjąć za podstawę opodatkowania?
Podstawę opodatkowania w takim przypadku należy ustalić według art. 29a ust. 5 ustawy o VAT, czyli jako koszt świadczenia tych usług poniesiony przez podatnika.
Ustawodawca nie określił jednak, co należy zakwalifikować jako koszty poniesione z tytułu świadczenia tych usług, przez co istnieje bogaty zasób interpretacji indywidualnych oraz wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczących tego tematu.
Dyrektor Izby Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 11 grudnia 2014 r., nr IPTPP2/443-763/14-2/AJB określił, że:
“Nie ulega jednak wątpliwości, iż chodzi tu o koszty rzeczywiście poniesione w związku ze świadczoną usługą, tzn. takiego rodzaju koszty, bez poniesienia których wykonanie usługi byłoby niemożliwe.” A na koszty te składać się powinny wszystkie poniesione wydatki w pełnej wysokości, bez podziału na części, w związku z realizacją nieodpłatnej usługi.
Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 11 lipca 1991 r. w sprawie C-97/90 określił, że do wcześniej wspomnianych wydatków należy zaliczyć również część odpisu amortyzacyjnego danego środka trwałego, który jest użytkowany prywatnie, jeżeli od niego przysługiwało prawo do odliczenia VAT.
W praktyce określenie podstawy opodatkowania nieodpłatnego użytku prywatnegosamochodów służbowych przez przedsiębiorcę lub pracownika może okazać się kłopotliwe, natomiast nie jest możliwe skorzystanie w tym przypadku z ceny rynkowej na wynajem samochodów, ponieważ przepisy jasno mówią, że powinien być określony koszt świadczenia tych usług poniesiony przez podatnika.
