Rozporządzenie określane jako ,,Nowa Konstytucja Internetu” zorientowane jest na uregulowanie odpowiedzialności przedsiębiorców działających w sieci. Co reguluje Akt o Usługach Cyfrowych, jakich przedsiębiorców dotyczy i z jakimi obowiązkami wiąże się zwłaszcza dla mikro i małych przedsiębiorców?
Od kiedy obowiązuje Akt o Usługach Cyfrowych?
Od 17 lutego 2024 r. obowiązuje opracowane przez Unię Europejską Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2022/2065 z dnia 19 października 2022 r. w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych oraz zmiany dyrektywy 2000/31/WE, tj. Akt o Usługach Cyfrowych (Digital Services Act).
W pełnym zakresie, ponieważ sam Akt o Usługach Cyfrowych wszedł w życie już 16 listopada 2022 r., tym niemniej istotna część unijnych regulacji zastosowanie znajdzie od dnia 17 lutego 2024 r. Jednocześnie unijny akt w założeniu projektodawców gwarantować ma ochronę samych użytkowników sieci przed ryzykiem związanym z niewłaściwym przetwarzaniem danych osobowych.
Nowe przepisy są ważne w szczególności dostawców usług pośrednich w sieci Internet – pośredniczących w dostępie do materiałów udostępnianych w sieci przez użytkowników, z wyłączeniem dostawców platform streamingowych, umieszczających w sieci swoje bądź cudze materiały.
Jaki cel ma Akt o Usługach Cyfrowych?
Akt o Usługach Cyfrowych (Digital Services Act), czyli Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2022/2065 z dnia 19 października 2022 r. w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych oraz zmiany dyrektywy 2000/31/WE (dalej także: „DSA”), w założeniu projektodawców zagwarantować ma przejrzystość działania internetowych platform i przy tym zapewnić należytą ochronę konsumentom-użytkownikom, korzystającym z treści udostępnianych przez podmioty oferujące, jak i dostarczające usługi pośrednictwa internetowego.
[alert-info]Jaki cel przyświecał unijnemu projektodawcy konstytuującemu Akt o Usługach Cyfrowych? Zapewnienie większej konkurencyjności w sieci poprzez ograniczenie najpopularniejszych przedsiębiorstw cyfrowych o dominującej pozycji (takich, m.in. jak Facebook, Amazon Store, Apple AppStore, Google Play, Instagram, czy LinkedIn) i przez to otwarcie przestrzeni na usługi oferowane przez podmioty trzecie za ich pośrednictwem bez jakiejkolwiek dyskryminacji.[/alert-info]
Zgodnie literalnym brzmieniem art. 1 przedmiotowego aktu, celem rozporządzenia jest przyczynienie się do właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego usług pośrednich poprzez ustanowienie zharmonizowanych przepisów dotyczących bezpiecznego, przewidywalnego i budzącego zaufanie środowiska internetowego, które ułatwia innowacje
i w którym skutecznie są chronione prawa podstawowe zapisane w Karcie, w tym zasady ochrony konsumentów.
Zasadniczymi ,,filarami” Rozporządzenia jest:
- otoczenie należytą ochroną małoletnich użytkowników sieci Internet;
- walka z nadużyciami internetowymi, tj. w szczególności zwalczanie nielegalnych treści oraz fałszywych informacji;
- zapewnienie transparentności regulacji odnoszących się do usług pośrednich w UE.
Kogo dotyczy Akt o Usługach Cyfrowych?
Akt o Usługach Cyfrowych zastosowanie znajdzie do przedsiębiorców świadczących usługi pośrednie, oferowane konsumentom (usługobiorcom) z terytorium krajów wspólnoty lub mającym na ich terenie siedzibę. Przy czym pozostaje to niezależne od siedziby przedsiębiorcy. Istotnym jest przy tym, że jeśli nawet podmiot posiada siedzibę poza obszarem Unii Europejskiej, ale odbiorcami jego usług pozostają użytkownicy z krajów wspólnoty UE, to wówczas także przedmiotowe rozporządzenie znajdzie zastosowanie do takiego przedsiębiorcy.
Czym jest sama usługa pośrednia? Zgodnie z art. 3 Rozporządzenia przez usługę pośrednią rozumie się:
- usługę „zwykłego przekazu” polegającą na transmisji w sieci telekomunikacyjnej informacji przekazanych przez odbiorcę usługi lub na zapewnieniu dostępu do sieci telekomunikacyjnej,
- usługę „'cachingu” polegającą na transmisji w sieci telekomunikacyjnej informacji przekazanych przez odbiorcę usługi, obejmującą automatyczne, pośrednie i krótkotrwałe przechowywanie informacji, dokonywane wyłącznie w celu usprawnienia późniejszej transmisji informacji na żądanie innych odbiorców,
- usługę „hostingu ”polegającą na przechowywaniu informacji przez odbiorcę usługi oraz na jego żądanie.
W ujęciu praktycznym, biorąc pod uwagę powyższe, unijne rozporządzenie w ramach usług „zwykłego przekazu” obejmie, m.in. dostawców usług internetowych czy operatorów sieci komórkowych, zaś w odniesieniu do usługi hostingu nie pominie także usług chmurowych (Dropbox, Google Drive, iCloud), platform społecznościowych (Facebook, Instagram) czy turystycznych (Booking, Trivago).
Nie ulega przy tym wątpliwości, że Rozporządzenie swoim zasięgiem obejmie internetowych gigantów, takich jak wymienione powyżej – Facebook, Instagram, Twitter, TikTok, YouTube.
W ich przypadku bowiem Rozporządzenie nakłada dodatkowe obowiązki, takie jak m.in. przygotowywanie planów zmniejszania ryzyka nadużyć internetowych (cyberataku, dezinformacji, manipulacji treściami), które to podlegać będą audytom, jak i konieczność przekazywania instytucjom badawczym określonych danych.
Akt o Usługach Cyfrowych a mikro i mali przedsiębiorcy
W związku z kompleksowym wejściem w życie regulacji unijnych pojawia się pytanie, czy
Akt o Usługach Cyfrowych znajdzie swoje zastosowanie także w odniesieniu do mniejszych dostawców – mikro i małych przedsiębiorców?
Odpowiedź na to pytanie uzależniona jest od samego profilu działalności przedsiębiorcy. Odwołując się bowiem do treści samego Rozporządzenia, jeżeli prowadzona przez przedsiębiorcę platforma bądź serwis umożliwia użytkownikom umieszczenie określonych treści – zasadniczo więc komentarzy czy opinii – wówczas do takiego przedsiębiorcy bezpośrednie zastosowanie znajdzie Akt o Usługach Cyfrowych. Natomiast Ci przedsiębiorcy, których platformy nie przewidują możliwości publikowania przez użytkowników wskazanych powyżej treści nie muszą wdrażać rozwiązań przewidzianych przez DSA. Co jednak istotne, nawet w odniesieniu do tych przedsiębiorców, którzy zobligowani pozostaną do wdrożenia rozwiązań określonych w akcie, ich obowiązki nie będą równoznaczne z obowiązkami nałożonymi na bardzo duże platformy, takie jak choćby wspomniane Google czy LinkedIn.
Obowiązki mikro i małych przedsiębiorców a Akt o Usługach Cyfrowych
Zasadniczo zakres obowiązków nałożonych na dostawców świadczących usługi pośrednie, kwalifikowanych jako mikro i mali przedsiębiorcy, uzależniony jest od profilu prowadzonej przez nich działalności, a ściślej – do jakiej kategorii zaliczone zostaną ich usługi.
Niezależnie od powyższego, Akt o Usługach Cyfrowych określa ogólne obowiązki, jakie wypełnić musi każdy z dostawców świadczących usługi pośrednie – jednym z nich jest obowiązek zagwarantowania przejrzystego i bezpiecznego środowiska w sieci internetowej.
Wśród obowiązków, nałożonych na ,,mniejsze” firmy świadczące usługi pośrednie, odnaleźć można:
- obowiązek utworzenia pojedynczego punktu kontaktowego, umożliwiającego odbiorcom usługi bezpośrednią i szybką komunikację z przedsiębiorcą, drogą elektroniczną i w sposób przyjazny dla użytkownika, w tym poprzez umożliwienie odbiorcom usługi wyboru środków komunikacji, które nie mogą opierać się wyłącznie na zautomatyzowanych narzędziach (art. 12 Rozporządzenia);
- obowiązek informowania użytkowników o ograniczeniu widoczności treści, zawierających informacje nielegalne lub niezgodne z warunkami korzystania z usługi dostawcy – tzw. shadow banning (art. 17 Rozporządzenia);
- obowiązek zgłaszania przestępstw (art. 16 Rozporządzenia).
Na tym nie koniec, bowiem dostawcy usług pośrednich, celem wdrożenia nałożonych na nich obowiązków, staną przed koniecznością zweryfikowania i odpowiedniego dostosowania obowiązujących u nich procedur czy polityk prywatności do regulacji unijnych. W praktycznym ujęciu przedsiębiorca będzie musiał dostosować regulaminy czy procedury, uzupełniając je choćby o wspomniane wyżej obowiązki, tj. informacje o wyznaczeniu punktu kontaktowego, umożliwiającego użytkownikom kontakt z przedsiębiorcą czy też o zapisy określające stosowane przez dostawcę ograniczenia w odniesieniu do użytkowników udostępniających niedozwolone treści.
Mimo szeregu obowiązków nałożonych na przedsiębiorców, wejście w życie całości unijnych regulacji stanowi optymistyczną prognozę dla skutecznego zwalczania nadużyć internetowych, a zwłaszcza udostępnianych nielegalnych treści, czy dezinformacji.
Podstawa prawna
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2065 z dnia
19 października 2022 r. w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych oraz zmiany dyrektywy 2000/31/WE (akt o usługach cyfrowych) (Dz. U. UE. L. z 2022 r. Nr 277, str. 1 z późn. zm.).
Materiał opracowany przez zespół „Tak Prawnik”.
Właścicielem marki „Tak Prawnik” jest BZ Group Sp. z o.o.
