Prawo do zasiłku chorobowego przysługuje osobom spełniającym odpowiednie kryteria. Jednym z nich jest długość podlegania ubezpieczeniu chorobowemu. Co się dzieje, w przypadku gdy ubezpieczony będzie miał orzeczoną niezdolność do pracy w pierwszym miesiącu opłacania składek ZUS? W artykule przedstawiamy, jak rozliczyć zwolnienie lekarskie w okresie wyczekiwania.
Okres wyczekiwania a prawo do zasiłku
Aby otrzymać świadczenia z tytułu niezdolności do pracy, konieczne jest przystąpienie do ubezpieczenia chorobowego. Jednak nie jest to jedyny warunek. Drugim bardzo ważnym kryterium jest również okres podlegania pod to ubezpieczenie. Czas wyczekiwania na zasiłek chorobowy jest różny w zależności od tego, czy zgłoszenie do chorobowego nastąpiło dobrowolnie, czy też dana osoba została nim objęta obowiązkowo. W przypadku ubezpieczenia:
- obowiązkowego – prawo do zasiłku przysługuje po 30 dniach nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego;
- dobrowolnego – prawo do zasiłku przysługuje po 90 dniach nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.
Obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegają osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, a dobrowolnie mogą przystąpić do niego zleceniobiorcy czy osoby prowadzące działalność gospodarczą.
Co wlicza się do okresu wyczekiwania?
Istotne jest, że do okresu wyczekiwania wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego. Zasadę tę stosuje się w sytuacji, gdy dana osoba miała przerwę w podleganiu ubezpieczeniu, która nie przekroczyła 30 dni bądź została spowodowana:
- urlopem wychowawczym;
- urlopem bezpłatnym;
- odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.
Przykład 1.
Pani Martyna została zatrudniona na podstawie umowy o pracę od 2 listopada. Stosunek pracy z poprzednim pracodawcą został zakończony 3 października. Pracownica nabywa prawo do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia pracy w nowej firmie, bowiem w podleganiu ubezpieczeniu nie przekroczyła 30 dni.
Przykład 2.
Pani Joanna w grudniu wróciła do pracy po urlopie wychowawczym. Po dwóch tygodniach otrzymała zwolnienie lekarskie. Pracownica ma prawo do świadczeń z tytułu choroby od pierwszego dnia po zakończeniu wychowawczego.
Kiedy nie stosuje się okresu wyczekiwania?
W niektórych przypadkach ubezpieczony może nabyć prawo do świadczeń z tytułu niezdolności do pracy od pierwszego dnia podlegania ubezpieczeniu chorobowemu. Ma to miejsce, gdy osoba taka:
- jest absolwentem szkoły lub szkoły wyższej, o ile została zgłoszona do chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych;
- otrzyma zwolnienie lekarskie w związku z wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy;
- posiada co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego i obecnie jest również tym ubezpieczeniem obligatoryjnie objęta;
- jest posłem lub senatorem i zostanie zgłoszona do chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji.
Przykład 3.
Roman obronił tytuł magistra 16 lipca. 1 sierpnia podpisał umowę zlecenie, w ramach której nie przystąpił do ubezpieczenia chorobowego. W listopadzie został zatrudniony na podstawie umowy o pracę. Pracownik nie będzie uprawniony do świadczeń w razie choroby od pierwszego dnia pracy – otrzyma je dopiero po 30 dniach podlegania ubezpieczeniu chorobowemu.
Przykład 4.
Pan Robert zdecydował się na rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron z dniem 30 września. Nowe zatrudnienie podjął dopiero 7 grudnia tego samego roku. W związku z posiadaniem ponad 10-letniego okresu obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego pracownik nabędzie prawo do świadczeń już od pierwszego dnia pracy.
Ponadto jeśli ubezpieczony otrzyma zwolnienie lekarskie w okresie wyczekiwania i zaświadczenie to będzie wystawione w związku z wypadkiem przy pracy, zatrudnionemu zawsze przysługuje zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego od pierwszego dnia niezdolności do pracy.
Zwolnienie lekarskie w okresie wyczekiwania
Może zdarzyć się tak, że ubezpieczony otrzyma zwolnienie lekarskie w okresie wyczekiwania. Jak je rozliczyć, jeśli nie nabyto prawa do świadczeń z tytułu choroby?
U pracownika
Osobie zatrudnionej na podstawie umowy pracę, która otrzyma zwolnienie lekarskie w pierwszym miesiącu pracy, a nie nabyła jeszcze prawa do zasiłku, należy wpisać w ewidencji czasu pracy nieobecność usprawiedliwioną bezpłatną. Za okres choroby będzie miała pomniejszone wynagrodzenie.
U zleceniobiorcy
Jeśli osoba zatrudniona w ramach umowy zlecenia otrzyma zwolnienie lekarskie w okresie wyczekiwania, wówczas nie ma potrzeby odnotowywania informacji na temat wystawionego L4. Zleceniobiorca nie otrzyma świadczenia z tytułu niezdolności do pracy. Co do zasady nie pomniejsza się również wynagrodzenia za czas choroby, o ile jest ono określone kwotowo i zostało wykonane w całości mimo wystąpienia przerwy. Jeżeli w umowie ustalone jest wynagrodzenie według stawki, zleceniodawca dokonuje wypłaty za każdą wykonaną jednostkę.
U przedsiębiorcy
Osoba prowadząca działalność gospodarczą, której zostanie wystawione zwolnienie lekarskie w okresie wyczekiwania, nie nabędzie prawa do żadnych świadczeń. Nie będzie również uprawniona do zmniejszenia składek za czas choroby. W tej sytuacji może wykonywać pracę zarobkową bez żadnych konsekwencji.
Zwolnienie lekarskie w okresie wyczekiwania a okres zasiłkowy
Okres, przez jaki ubezpieczony może pobierać świadczenia z tytułu choroby, wynosi 182 dni. Jest on wydłużony do 270 dni w przypadku choroby przypadającej w trakcie ciąży lub spowodowanej gruźlicą. Za okres niezdolności do pracy przypadający po ustaniu ubezpieczenia zasiłek chorobowy przysługuje nie dłużej niż przez 91 dni. Do okresu zasiłkowego wlicza się czas niezdolności do pracy, za jaki ubezpieczony otrzymał wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek chorobowy. Oznacza to, że do okresu 182 czy 270 dni nie wlicza się zaświadczeń lekarskich wystawionych w trakcie wyczekiwania.
Podsumowując, jeżeli ubezpieczony nie posiada okresów uprawniających go do otrzymania zasiłku w pierwszym dniu podlegania chorobowemu, wówczas na uzyskanie prawa do świadczeń musi odczekać 30 lub 90 dni. Tylko w wyjątkowych sytuacjach – przewidzianych przepisami – będą przysługiwały wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy.
