W przepisach nie znajdziemy zapisu dotyczącego minimalnego lub maksymalnego okresu, na jaki powinna zostać podpisana umowa zlecenie. Zleceniobiorca i zleceniodawca mogą dowolnie ustalić, przez jaki czas chcą współpracować. Jak powinna być rozliczona jednodniowa umowa zlecenie?
Zawarcie umowy zlecenia
Decydując się na podpisanie umowy zlecenia, należy pamiętać, aby spełniała ona określone w przepisach warunki. Poprzez umowę zlecenie przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. W tej formie zatrudnienia ważny jest fakt wykonywania na rzecz zleceniodawcy pracy, która niekoniecznie będzie prowadzić do określonego rezultatu, dlatego umowa ta zwana jest „umową starannego działania”.
Należy pamiętać, że umowa zlecenie charakteryzuje się swobodą wykonywania pracy – zleceniobiorca może realizować ją w dowolnym miejscu o dowolnej porze, nie potrzebuje też nadzoru zleceniodawcy. Jeśli zatrudnienie miałoby takie cechy, wówczas mogłoby zostać zakwalifikowane jako stosunek pracy.
Jednodniowa umowa zlecenie zwykle nie będzie spełniała takich warunków i tu nie należy martwić się o przekwalifikowanie jej w umowę o pracę. Oczywiście zawieranie takiej umowy cyklicznie w niedługich, np. tygodniowych, odstępach czasu może wzbudzać podejrzenia ze strony ZUS-u czy w razie kontroli PIP.
Czy jednodniowa umowa zlecenie musi być zgłoszona do ZUS-u?
Decydując się na zatrudnienie zleceniobiorcy, należy pamiętać, że konieczne jest zgłoszenie go do ZUS-u. Nie ma tu znaczenia okres, na jaki została zawarta umowa. Obowiązek taki występuje również w przypadku umów zawieranych na jeden dzień. W takiej sytuacji trzeba zgłosić pracownika na formularzu:
ZUS ZUA, jeśli podlega pod ubezpieczenia społeczne i zdrowotne
lub
ZUA ZZA , jeśli objęty będzie jedynie ubezpieczeniem zdrowotnym
– gdzie jako kod tytułu ubezpieczenia należy podać 04 11 xx.
Do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych powinien być zgłoszony zleceniobiorca, który nie posiada innego zatrudnienia, osiąga z tytułu umowy o pracę lub umowy zlecenia zawartej z inną firmą zarobki niższe od obowiązującego w danym roku minimalnego wynagrodzenia lub też jest emerytem czy rencistą. Z kolei wyłącznie do ubezpieczenia zdrowotnego powinni zostać zgłoszeni zleceniobiorcy, którzy są zatrudnieni w innej firmie i tam są objęci ubezpieczeniami społecznymi, a ich wynagrodzenie jest równe co najmniej płacy minimalnej. Zatrudniając studenta, który nie ma ukończonych 26 lat, zleceniodawca nie ma obowiązku zgłoszenia go do ubezpieczeń ZUS.
Deklaracja zgłoszeniowa powinna zostać wysłana do ZUS-u w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia umowy. W przypadku jednodniowej umowy zlecenia jako dzień powstania tytułu ubezpieczenia należy wskazać pierwszy dzień umowy, natomiast jako dzień ustania ubezpieczenia wpisać dzień kolejny.
Przykład 1.
Z panią Joanną podpisano umowę na pomoc w kawiarni w czasie dużej imprezy. Umowa została zawarta na jeden dzień – 6 listopada. W związku z tym, że zleceniobiorczyni pracuje również na pełny etat, zleceniobiorca powinien:
- zgłosić ją do ubezpieczeń na deklaracji ZUA ZZA, gdzie jako dzień powstania ubezpieczenia należy wpisać 6 listopada;
- wyrejestrować ją z ubezpieczeń na ZUS ZWUA; w tym formularzu jako dzień ustania tytułu ubezpieczenia wskazać należy 7 listopada.
Zatrudnienie zleceniobiorcy na umowę zlecenie w przypadku gdy ten jest jednocześnie związany ze zleceniodawcą na podstawie umowy o pracę, wiąże się z tym, że zleceniobiorca traktowany jest wówczas jak pracownik i podlega obowiązkowo wszystkim ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnym z tytułu umowy zlecenia. Nie należy zgłaszać go ponownie.
Jednodniowa umowa zlecenie a podatek od wynagrodzenia
Przychody z umowy zlecenia podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Można tu wymienić dwa rodzaje poboru podatku:
- na zasadach ogólnych – zaliczki na podatek wyliczane są na podstawie skali podatkowej – 12% i 32%. Dotyczy to sytuacji, kiedy w umowie zostało określone wynagrodzenie według stawki lub jest ono podane w kwocie przekraczającej 200 zł brutto;
- zryczałtowany podatek dochodowy – tu podatek naliczany jest od kwoty wynagrodzenia brutto (bez uwzględniania kosztów uzyskania przychodu) i stosuje się go w przypadku umów do 200 zł brutto (stawka podatku wynosi 12%) oraz do umów z cudzoziemcami nieposiadającymi statusu rezydencji (stawka podatku to 20%).
Osoby, które nie ukończyły 26. roku życia, mogą korzystać ze zwolnienia z opłacania podatku. Dotyczy to wyłącznie przychodów opodatkowanych według skali.
Zleceniodawca musi pamiętać, aby po zakończeniu roku wystawić zleceniobiorcy deklarację roczną PIT-11 – dla dochodów opodatkowanych na zasadach ogólnych lub IFT-1R w przypadku zatrudnienia cudzoziemca nierezydenta. Co ważne, nie ma potrzeby wystawiania wspomnianych zeznań dla rezydentów, z którymi zawarto umowę do kwoty 200 zł brutto.
Jak obliczyć wynagrodzenie zleceniobiorcy?
Warto pamiętać, że obecnie obowiązuje minimalna stawka godzinowa dla zleceniobiorców. W 2021 roku wynosi ona 18,30 zł brutto, a w 2022 roku będzie to 19,70 zł. Nawet jeśli podpisana zostanie jednodniowa umowa zlecenie, konieczne jest stosowanie się do tych wymogów. Zasady obliczania wynagrodzenia netto pracownika przedstawione zostaną poniżej.
Przykład 2.
Pan Rafał zawarł umowę zlecenie na jeden dzień, aby dorobić do emerytury. Za wykonanie określonych czynności otrzymał wynagrodzenie w kwocie 200 zł. Zleceniobiorca zostanie zgłoszony do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego, a od przychodu będzie pobrana zryczałtowana zaliczka na podatek.
Wyliczenie wynagrodzenia wygląda następująco:
1. Obliczenie składek na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracownika:
- składka emerytalna: 9,76% x 200 zł = 19,52 zł
- składka rentowa: 1,5% x 200 zł = 3,00 zł
- suma składek na ubezpieczenia społeczne: 22,52 zł
2. Obliczanie składki zdrowotnej:
- podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne: 200 zł – 22,52 zł = 177,48 zł
- składka zdrowotna w całości: 177,48 zł x 9% = 15,97 zł
3. Zaliczka na podatek dochodowy:
- podstawa opodatkowania: 200 zł x 12% = 24 zł
4. Ustalanie wynagrodzenia netto:
- wynagrodzenie netto: 200 zł – 22,52 zł – 15,97 zł – 24 zł = 137,51 zł
Przykład 3.
Pani Karolina podpisała jednodniową umowę zlecenie, w której wynagrodzenie określono na poziomie 1 000 zł. Ukończyła już 26. rok życia, ma zawarte umowy zlecenia z innymi firmami, ale ich wartość nie przekracza płacy minimalnej.
1. Obliczenie składek na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracownika:
- składka emerytalna: 9,76% x 1 000 zł = 97,60 zł
- składka rentowa: 1,5% x 1 000 zł = 15,00 zł
- suma składek na ubezpieczenia społeczne: 112,60 zł
2. Obliczanie składki zdrowotnej:
- podstawa składki na ubezpieczenie zdrowotne: 1 000 zł – 112,60 zł = 887,40 zł
- składka zdrowotna w całości: 887,40 zł x 9% = 79,87 zł
3. Zaliczka na podatek dochodowy:
- koszty uzyskania przychodu: (1 000 zł – 112,60 zł) x 20% = 177,48 zł
- podstawa opodatkowania: 1 000 zł – 112,60 zł – 177,48 zł = 709,92 zł, po zaokrągleniu: 710 zł
- obliczenie podatku wg określonej stawki: 710 zł x 127% = 85,20 zł
- zaliczka na podatek dochodowy: 85,20 zł po zaokrągleniu 85 zł
. Ustalanie wynagrodzenia netto:
- wynagrodzenie netto: 1000 zł – 112,60 zł – 79,87 zł – 85 zł = 722,53zł
Przykład 4.
Franek ma 22 lata i studiuje stacjonarnie. Czasem podejmuje się prac dorywczych, żeby zarobić na czesne. Jednodniowa umowa zlecenie to jego ulubiona forma zatrudnienia. Ostatnio podpisał umowę, z której otrzyma wynagrodzenie 400 zł brutto. W związku z tym, że zleceniobiorca posiada status studenta i nie ukończył 26 lat, jego wynagrodzenie nie jest oskładkowane ani opodatkowane. Oznacza to, że na rękę otrzyma również całe 400 zł.
Podpisanie umowy zlecenia na jeden dzień rodzi po stronie zleceniodawcy takie same obowiązki jak umowa zawarta na dłuższy okres. Nie wolno zatem zapomnieć wtedy o zgłoszeniu pracownika do ZUS-u czy wystawieniu mu zeznania rocznego.
