W dzisiejszych czasach pracodawcy bardzo często decydują się na zatrudnianie uczniów szkół wyższych w ramach umowy zlecenia. Dzieje się tak, ponieważ zatrudnienie studenta wiąże się ze sporymi oszczędnościami dla zleceniodawcy.
Zatrudnienie studenta a składki ZUS
Pracodawcy chętnie zatrudniają studentów na umowę zlecenie przede wszystkim ze względu na fakt, iż w takim przypadku nie mają obowiązku odprowadzania za takiego pracownika składek ZUS. Zgodnie bowiem z przepisami osoby uczące się, które nie ukończyły 26. roku życia, są z nich zwolnione. Po ukończeniu tego wieku zatrudnieni studenci podlegają ubezpieczeniom na zasadach ogólnych jak wszyscy zleceniobiorcy.
Dowodem potwierdzającym status ucznia szkoły wyższej jest:
- zaświadczenie z dziekanatu bądź
- oświadczenie zleceniobiorcy o posiadaniu statusu studenta.
Uznaje się, że nie powinno wykonywać się ksera legitymacji studenckiej w celu potwierdzenia statusu studenta.
Jeżeli chodzi o ubezpieczenie zdrowotne, osoby studiujące do 26. roku życia mogą korzystać ze świadczeń zdrowotnych rodziców. Jeżeli jednak nie mają tej możliwości, powinny wnioskować o objęcie takim ubezpieczeniem przez uczelnię.
Wyjątkiem od zwolnienia z odprowadzania składek ZUS jest sytuacja, gdy zatrudnienie studenta na podstawie umowy zlecenia łączy się równocześnie z pozostawaniem w stosunku pracy u tego samego pracodawcy. W takim przypadku umowa zlecenie w zakresie ubezpieczeń traktowana jest tak samo jak umowa o pracę. Pracodawca musi z tego tytułu odprowadzić składki na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne.
Należy jednak pamiętać, iż na obowiązek opłacania składek do ZUS-u nie wpływa fakt, iż student jednocześnie zatrudniony jest w innym zakładzie na podstawie umowy o pracę. W dalszym ciągu w miejscu, gdzie zatrudniony jest na podstawie umowy zlecenia, pracodawca nie musi odprowadzać składek ZUS.
Warto również pamiętać, że w razie utraty statusu studenta (przez osobę poniżej 26. roku życia) w trakcie miesiąca, składki podlegają proporcjonalnemu naliczeniu dopiero od dnia następnego po utracie statusu studenta.
Zwolnienie z PIT
Osoby, które nie ukończyły 26. roku życia oraz są zatrudnione na umowy zlecenia, mogą korzystać ze zwolnienia z opłacania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Oznacza to, że wynagrodzenie zleceniobiorcy, który nie ukończył 26. roku życia, nie podlega opodatkowaniu. Co ważne, nie ma przy tym znaczenia, czy dana osoba posiada status studenta, czy też nie. Ponadto nie jest tu istotne, czy zleceniobiorca posiada również umowę o pracę ze zleceniodawcą, bowiem przychody z umowy o pracę także korzystają ze zwolnienia z PIT.
Pomimo tego, że od wynagrodzenia zleceniobiorcy nie jest pobierany podatek, zleceniodawca ma obowiązek wystawienia po zakończeniu roku PIT-11 dla tej osoby.
Minimalna stawka godzinowa
Zleceniodawca powinien pamiętać, że przy podpisaniu umowy zlecenia obowiązuje minimalna stawka godzinowa. Oznacza to, że zleceniobiorca powinien za jedną godzinę swojej pracy otrzymywać wynagrodzenie nie niższe niż najniższa wartość obowiązująca w danym roku kalendarzowym. W 2024 roku wynosi od stycznia do czerwca – 27,70 zł/godz.; od lipca do grudnia – 28,10 zł/godz. Na cele ustalenia, czy osoba zatrudniona w ramach umowy zlecenia osiąga minimalną stawkę, powinno się ewidencjonować czas swojej pracy. Istotne jest to przede wszystkim w umowach zawartych na zryczałtowaną kwotę należną za dany okres.
Przykład 1.
Pani Joanna zawarła umowę zlecenie na okres 3 miesięcy od maja do lipca. Wynagrodzenie zostało określone w wysokości 2 800 zł za miesiąc pracy. W poszczególnych miesiącach przepracowała:
- maj – 100 godzin,
- czerwiec – 92 godziny,
- lipiec – 100 godziny.
Minimalna stawka godzinowa została zachowana w maju i czerwcu. W lipcu w przeliczeniu na godzinę pani Joanna otrzymywała 28,00 zł. Oznacza to, że zleceniodawca powinien wypłacić jej wyrównanie w wysokości 10,00 zł (100 godz. x 28,10 zł = 2810,00 zł).
Minimalna stawka godzinowa nie dotyczy:
- umów zleceń o charakterze prywatnym;
- umów agencyjnych;
- umów zleceń, w których zostało przewidziane wynagrodzenie prowizyjne.
Jakie koszty rodzi zatrudnienie studenta na umowie zleceniu?
W związku z tym, że student zatrudniony w ramach umowy zlecenia może zostać objęty zwolnieniem z oskładkowania i opodatkowania, zatrudnienie takiej osoby jest bardzo korzystne, bowiem rodzi niewielkie koszty dla zleceniodawcy. Całkowitym kosztem zatrudnienia pozostaje wówczas wypłacone jej wynagrodzenie. W przypadku studentów do 26. roku życia wynagrodzenie brutto jest równe wynagrodzeniu netto.
Przykład 2.
Pan Jarosław chce zatrudnić w swojej firmie zleceniobiorcę. Wynagrodzenie, jakie chce zaoferować za wykonaną pracę, to 5000 zł brutto. Do wyboru ma dwóch kandydatów – 24-letniego studenta oraz 32-letnią osobę nieposiadającą innego zatrudnienia. Chce, aby jego koszty zatrudnienia były jak najniższe. Całkowite koszty związane z podpisaniem takiej umowy wyniosą:
Student | Osoba bez innego zatrudnienia | |
Wynagrodzenie brutto | 5000 zł | 5000 zł |
Składki ZUS finansowane przez pracownika (bez chorobowego) | 0 zł | 563 zł |
Składki ZUS finansowane przez pracodawcę | 0 zł | 1024 zł |
PIT | 0 zł | 604 zł |
Wynagrodzenie netto | 5000 zł | 3 433,67 zł |
Koszt całkowity zatrudnienia | 5000 zł | 6024 zł |
Zatrudnienie studenta na umowę zlecenie będzie tu korzystniejszą opcją zarówno dla pracownika, jak i dla zleceniobiorcy.
Zatrudnienie studenta a prawa, które mu przysługują
W razie podpisania umowy zlecenia studentowi nie przysługują takie same prawa jak osobom zatrudnionym w ramach umowy o pracę. Zleceniobiorcy nie dotyczy:
- urlop wypoczynkowy,
- wypłata wynagrodzenia za okres choroby,
- ochrona przed wypowiedzeniem umowy.
Studenci powinni zwracać uwagę na to, aby zleceniodawca nie próbował ich nadmiernie wykorzystać, ponieważ często można spotkać się z takimi sytuacjami.
Zatrudnienie studenta do 26. roku życia jest opłacalne, ponieważ wynagrodzenie takich osób jest zwolnione z oskładkowania i opodatkowania. Dzięki temu całkowite koszty zatrudnienia są równe wynagrodzeniu brutto, a także wynagrodzeniu na rękę, jakie otrzyma zleceniobiorca.
