W czasie urlopu rodzicielskiego pracownik może pracować. Warunki korzystania z tej możliwości uregulowano w Kodeksie pracy. Dla pracodawcy wiąże się to z pewnymi wyzwaniami organizacyjnymi, częściowo odmiennymi od tych, które dotyczą ogółu pracowników. Sprawdź jak łączenie urlopu rodzicielskiego z pracą wpływa na organizację pracy pracownika.
Łączenie urlopu rodzicielskiego z pracą
Pracownik może łączyć korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy go udzielającego w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. W takim przypadku urlopu rodzicielskiego udziela się na pozostałą część wymiaru czasu pracy.
Podjęcie zatrudnienia przez pracownika łączącego urlop rodzicielski z pracą następuje na wniosek w postaci papierowej lub elektronicznej składany przez pracownika w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika, chyba że nie jest to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. O przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku pracodawca informuje pracownika w postaci papierowej lub elektronicznej w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku (art. 1821e kp).
Konsekwencją łączenia przez pracownika – rodzica dziecka korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu jest wydłużenie wymiaru urlopu rodzicielskiego proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie korzystania z urlopu lub jego części, maksymalnie do:
- 82 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka,
- 86 tygodni – w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy danym porodzie,
a w przypadkach ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia albo nieuleczalnej choroby zagrażającej życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu, maksymalnie do:
- 130 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka,
- 134 tygodni – w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy danym porodzie (art. 182f kp).
Wniosek pracownika
Aby prawidłowo zorganizować pracę w czasie łączenia jej przez pracownika z urlopem rodzicielskim, pracodawca opiera się na informacjach przekazanych mu przez pracownika we wspomnianym wyżej wniosku, który powinien zawierać:
- imię i nazwisko pracownika;
- określenie wymiaru czasu pracy;
- wskazanie okresu, w którym pracownik zamierza łączyć korzystanie z urlopu rodzicielskiego lub jego części z wykonywaniem pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy;
- oświadczenie pracownika o zamiarze łączenia części urlopu rodzicielskiego powstałej w wyniku proporcjonalnego wydłużenia tego urlopu z pracą w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, z określeniem wymiaru czasu pracy, albo o braku takiego zamiaru
(§ 15 Rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 8 maja 2023 roku w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków – Dz.U. z 2023 r. poz. 937).
Czy zmienia się wymiar etatu?
W okresie łączenia korzystania z urlopu rodzicielskiego z pracą nie ulega zmianie dotychczasowy wymiar czasu pracy, w jakim pracownik jest zatrudniony. Pracownik część tego wymiaru przeznacza na pracę, a na pozostałą część udzielony jest mu urlop rodzicielski.
Przykład 1.
Pracownik, zatrudniony w wymiarze ¾ etatu, złożył wniosek o łączenie korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu w wymiarze ¼ etatu. W związku z tym pracownik będzie korzystać z urlopu rodzicielskiego w wymiarze odpowiadającym ½ etatu, a pracować będzie w wymiarze ¼ etatu.
Czy zmienia się wynagrodzenie?
Łącząc urlop rodzicielski z pracą, pracownik wykonuje pracę w części wymiaru czasu pracy wynikającego z umowy o pracę. Dlatego też, zgodnie z art. 80 Kodeksu pracy, który stanowi, że wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną, wysokość wynagrodzenia pracownika powinna odpowiadać faktycznemu wymiarowi czasu pracy na urlopie rodzicielskim.
Przykład 2.
Pracownik jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy. Jego wynagrodzenie obejmuje płacę zasadniczą w wysokości 5000 zł oraz dodatek funkcyjny w kwocie 1300 zł. W okresie łączenia korzystania przez pracownika z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy w wymiarze ½ etatu (czyli w wymiarze o połowę niższym od wymiaru określonego w umowie o pracę) pracodawca wypłaca pracownikowi odpowiednio pomniejszone składniki wynagrodzenia w wysokościach: płaca zasadnicza – 2500 zł i dodatek funkcyjny – 650 zł.
Analogicznie do omówionego zmniejszenia wynagrodzenia proporcjonalnemu zmniejszeniu ulega zasiłek macierzyński (stawka dzienna zasiłku) pobierany z tytułu urlopu rodzicielskiego (art. 31 ust. 4a Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – Dz.U. z 2022 r. poz. 1732 ze zm.).
Jak ustalić rozkład czasu pracy?
Rozkład czasu pracy pracownika łączącego urlop rodzicielski z pracą powinien obejmować wymiar czasu pracy, w jakim jest ona świadczona, respektując normy czasu pracy określone w art. 129 § 1 Kodeksu pracy (norma dobowa – 8 godzin, norma średniotygodniowa – 40 godzin, 5-dniowy tydzień pracy). Nie jest przy tym konieczne, aby pracownik w każdym dniu roboczym w części wykonywał pracę, a w części korzystał z urlopu rodzicielskiego; w niektórych dniach może wyłącznie korzystać z urlopu rodzicielskiego, a w innych – wyłącznie pracować.
Przykład 3.
Dla pracownika pełnoetatowego, łączącego urlop rodzicielski z pracą w wymiarze ½ etatu, pracodawca ustalił następujący rozkład czasu pracy:
poniedziałek – 8 godzin urlopu rodzicielskiego;
wtorek – 4 godziny urlopu rodzicielskiego i 4 godziny pracy;
środa – 6 godzin urlopu rodzicielskiego i 2 godziny pracy;
czwartek – 8 godzin pracy;
piątek – 2 godziny urlopu rodzicielskiego i 6 godzin pracy.
Daje to w sumie 20 godzin urlopu rodzicielskiego i 20 godzin pracy, czyli razem 40 godzin odpowiadających pełnemu średniotygodniowemu wymiarowi czasu pracy.
Czy możliwa jest praca ponadwymiarowa?
W okresie łączenia urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy niedopuszczalne jest przekraczanie liczby godzin pracy określonej przez pracodawcę w ustalonym dla pracownika rozkładzie czasu pracy, w ramach dobowego wymiaru czasu pracy określonego normą 8 godzin, w czasie których pracownik częściowo pracuje, a częściowo korzysta z urlopu rodzicielskiego. Istnieje natomiast pogląd, w myśl którego za dopuszczalne można uznać polecenie pracownikowi wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych, czyli po godzinach pracy i po godzinach urlopu rodzicielskiego, wynikających z jego rozkładu czasu pracy.
Przykład 4.
Rozkład czasu pracy pracownika przewiduje, w każdym dniu roboczym od poniedziałku do piątku, wykonywanie przez niego pracy w godzinach od 7:00 do 11:00 i korzystanie z urlopu rodzicielskiego w godzinach od 11:00 do 15:00. Pracodawca nie może polecić pracownikowi realizowania pracy między godzinami 11:00 i 15:00, gdyż wtedy pracownik korzysta z urlopu rodzicielskiego. Zdaniem niektórych autorów pracodawca może natomiast polecić pracownikowi pracę w godzinach nadliczbowych, po godzinie 15:00.
Urlop wypoczynkowy
W czasie łączenia przez pracownika korzystania z urlopu rodzicielskiego z pracą, skoro nie ulega zmianie wymiar czasu pracy, w którym jest on zatrudniony (określony w umowie o pracę), to nie zmienia się też wymiar przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego. Należy przy tym pamiętać, że urlopu wypoczynkowego udziela się w wymiarze godzinowym.
Przykład 5.
Zgodnie z rozkładem czasu pracy na dzień, w którym pracownik ma korzystać z urlopu wypoczynkowego, przewidziano zrealizowanie przez niego 4 godzin urlopu rodzicielskiego i 4 godzin pracy. Zatem w tym dniu pracownik wykorzysta 4 godziny urlopu wypoczynkowego udzielonego mu na 4 rozkładowe godziny pracy.
Jak wynika z powyższego, wyrażając zgodę na łączenie przez pracownika korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy, pracodawca musi zadbać o wprowadzenie szeregu rozwiązań organizacyjnych będących konsekwencją takiej decyzji.
