Leasing - podstawowe zasady

Artykuł zewnętrzny

Autor: Michał Błauciak, Ideashirt.pl

Zgodnie z obecnym rozumienie tego słowa, leasing jest stosunkowo nowym instrumentem finansowym. Rozwój współczesnego leasingu nastąpił w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej po II Wojnie Światowej. Postęp techniczny, wzrost konkurencji oraz wysokie koszty zakupu środków produkcji spowodowały pojawienie się na rynku firm leasingowych. Pierwszą założono w San Francisco w 1952 roku pod nazwą United States Leasing Corporation Spółka ta zajmowała się leasingiem środków produkcji dla przemysłu spożywczego.

Leasingowa forma finansowania inwestycji rozwinęła się dość szybko. Szybki postęp techniczny i związana z nim konieczność unowocześniania produkcji oraz wzrost konkurencji i wymagań klientów spowodowały, że już w latach 80-tych w Ameryce Północnej poprzez leasing finansowano około 30% inwestycji. Sukces tej formy finansowania został zauważony również w Europie Zachodniej i w Azji. 10 lat po powstaniu United States Leasing Corporation rozpoczęły działalność spółki leasingowe. W polskich realiach zaczęto go stosować na początku lat dziewięćdziesiątych, natomiast dokładnie umowę leasingową sprecyzowano dopiero w 2000 roku poprzez znormowanie w kodeksie cywilnym art. 709: Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać te rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.

Leasing jest specyficzną umową, gdyż łączy cechy umowy najmu z umową kredytową. Cechą wspólną tych dwóch umów jest finansowanie zakupu dóbr trwałego użytku i oddawanie ich do użytkowania. W tym zakresie ma ona cechy umowy najmu, gdyż przekazuje zakupione dobra do użytkowania bez nabywania przez użytkownika prawa własności przedmiotu umowy w trakcie trwania umowy. Podobieństwo do umowy kredytowej sprowadza się do pozostawienia przyszłemu użytkownikowi przedmiotu pełnego prawa wyboru nabywanej rzeczy i prawa do oznaczenia zbywcy. Rola podmiotu udzielającego leasingu sprowadza się tu, podobnie jak w przypadku umowy kredytowej, do finansowania zakupu ściśle określonych dóbr. Druga cecha upodabniającą umowę leasingu do umowy kredytowej jest ostateczne przeniesienie na użytkownika prawa własności finansowanej rzeczy. W umowie kredytowej własność finansowanej rzeczy pozostaje po stronie kredytobiorcy. W praktyce własność ta często jest ograniczana, do czasu całkowitej spłaty kredytu, poprzez ustanawianie różnego rodzaju ograniczeń prawnych stanowiących zabezpieczenie kredytu. W umowie leasingowej własność finansowanego przedmiotu pozostaje po stronie podmiotu finansującego do czasu całkowitego rozliczenia umowy. Po tym okresie użytkownik dóbr nabywa prawo przeniesienia własności użytkowanej rzeczy. Można zatem przyjąć, że istota umowy leasingu jest finansowanie zakupu dóbr trwałego użytku, ich czasowe odpłatne oddanie do użytkowania korzystającemu, z możliwością przeniesienia prawa własności po zakończeniu umowy.

Rodzaje umowy leasingowej dzieli się za względu na dwa aspekty. Pierwszym z nich jest ilość podmiotów biorących udział w transakcji. Tu wyróżnia się leasing bezpośredni – producent zawiera umowę bezpośrednio z użytkownikiem (dwa podmioty – producent jest zarazem leasingodawcą) i leasing pośredni – sprowadza się do włączenia pomiędzy leasingobiorcę a dostawcę podmiotu finansującego całość transakcji, tj. leasingodawcy, który nabywa na własny rachunek i następnie wynajmuje leasingobiorcy przedmiot leasingu. Drugim aspektem jest charakter zobowiązań między stronami umowy. Wyróżnia się tutaj dwa rodzaje: finansowy i operacyjny. W finansowym użytkownik korzysta z przedmiotu leasingu w czasie zbliżonym do okresu jego gospodarczej używalności. Opłaty czynszu pokrywają całość nakładów oraz zysk finansującego (leasingodawcy). Przedmiot

Porady online

Prowadzisz firmę i masz pytania?

Skorzystaj z porad ekspertów Poradnika Przedsiębiorcy

Porady online dla firm

leasingu jest własnością finansującego, amortyzuje go korzystający, natomiast przeniesienie tytułu własności może być zagwarantowane w umowie. Firma zwiększa więc wartość swojego majątku nie ponosząc dodatkowych kosztów po zakończeniu umowy, a zwiększona forma amortyzacji pozwala regulować jej koszty i dochody. W leasingu finansowym leasingobiorca nie wlicza do opłat leasingowych opłat związanych z przedmiotem leasingu (podatków, ubezpieczenia, kosztów utrzymania). Jest to przewidująca całkowity zwrot kosztów i zysku finansującego w czasie trwania umowy. Jest przyjęta zasady całkowitej amortyzacji i dlatego są to umowy średnio i długoterminowe (3-10 lat). W leasingu o charakterze zobowiązań operacyjnym przedmiot leasingu może być i będzie używany przez wielu kolejnych leasingobiorców. Wysokość opłat leasingowych nie amortyzuje w pełni nakładów finansowych poniesionych przez podmiot finansujący w czasie trwania tylko jednej umowy. Całkowita amortyzacja kosztów i uzyskanie planowanego zysku następuje dopiero w cyklu kolejnych umów, których przedmiotem jest ta sama rzecz. Raty leasingowe stanowią dla Korzystającego koszt uzyskania przychodu, a przedmiot leasingu nie podlega u niego amortyzacji. W umowie leasingu operacyjnego korzystający również może mieć zagwarantowane prawo zakupu przedmiotu leasingu po zakończeniu umowy, za określoną z góry wartość końcową powiększoną o podatek od towarów i usług (VAT). Dla leasingodawcy ważnym elementem jest zachowanie właściwej wartości użytkowej przedmiotu, więc zazwyczaj gwarantuje on sobie w umowie możliwość nadzoru nad przedmiotem, jednak ponosi on wszelkie ryzyko dotyczące rzeczy. Odmianą leasingu operacyjnego jest leasing mokry w którym na podstawie umowy przewidziane są usługi dodatkowe (np. paliwo do samolotu, który jest przedmiotem umowy)

Leasing jako instrument finansowania przedsiębiorstw jest bardzo korzystny w aspekcie makroekonomicznym. Mechaniczne obniżenie stopy kredytu refinansowego wprawdzie pobudzi gospodarkę, ale jej wysokość zależy od sytuacji makroekonomicznej i musi być do niej dostosowana. W innym przypadku obniżka może spowodować nieodwracalne konsekwencje związane z napędzeniem spirali inflacyjnej. Dlatego leasing jest idealnym rozwiązaniem, gdyż pobudza gospodarkę, a zarazem jest w znacznym stopniu neutralny w zakresie wpływu na mechanizmy inflacyjne.