Podatek cukrowy zgodnie założeniem ma zwalczać nieprawidłowe nawyki żywieniowe zwłaszcza u dzieci i młodzieży. Jednak w ocenie wielu przedsiębiorców podatek cukrowy to głównie środek na uzupełnienie brakujących pieniędzy w budżecie państwa. Warto sprawdzić kto będzie go płacić i oraz gdzie trafią pozyskane fundusze.
Szczególne obawy wyrażają producenci i związki producentów słodkich napojów bezalkoholowych twierdząc, że wprowadzenie podatku nie wpłynie na zmianę nawyków żywieniowych a znacząco osłabi ten sektor gospodarczy. Sytuację zaognia kryzys związany z pandemią COVID-19, który spowodował straty również w branży napojów.
Kto będzie zobligowany do uiszczenia opłat?
Projekt ustawy wskazuje zarówno podmioty zobligowane do zapłaty opłaty, jak również towary, będące środkami spożywczymi, od których będzie pobierana opłata. Jeśli chodzi o obowiązek zapłaty, to ciąży on na osobie fizycznej, osobie prawnej oraz jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej będącej:
-
podmiotem sprzedającym napoje do punktów sprzedaży detalicznej albo prowadzącym sprzedaż detaliczną napojów w przypadku: producenta, podmiotu nabywającego napoje w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub importera napoju;
-
zamawiającym, w przypadku, gdy skład napoju objętego opłatą stanowi element umowy zawartej przez producenta a dotyczącej produkcji tego napoju dla zamawiającego.
Obowiązek zapłaty opłaty powstaje z dniem wprowadzenia na rynek krajowy napoju z dodatkiem:
-
cukrów będących monosacharydami lub disacharydami oraz środków spożywczych zawierających te substancje oraz substancji słodzących, o których mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie dodatków do żywności (Dz. Urz. UE L 354 z 31.12.2008, str. 16, z późn. zm. 14), zwanym dalej "rozporządzeniem nr 1333/2008",
-
kofeiny lub tauryny.
Opłacie nie podlega wprowadzenie na rynek krajowy napojów:
-
będących wyrobami medycznymi w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 38 ustawy z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 175, 447 i 534);
-
będących suplementami diety w rozumieniu art. 3 ust. 3 pkt 39 ustawy z dnia 26 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2019 r. poz. 1252);
-
będących żywnością specjalnego przeznaczenia medycznego, preparatami do początkowego żywienia niemowląt, preparatami do dalszego żywienia niemowląt, o których mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 609/2013 z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie żywności przeznaczonej dla niemowląt i małych dzieci oraz żywności specjalnego przeznaczenia medycznego i środków spożywczych zastępujących całodzienną dietę, do kontroli masy ciała oraz uchylające dyrektywę Rady 92/52/EWG, dyrektywy Komisji 96/8/WE, 1999/21/WE, 2006/125/WE i 2006/141/WE, dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/39/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 41/2009 i (WE) nr 953/2009 (Dz. Urz. UE L 181 z 29.06.2013, str. 35, z późn. zm. 15 );
-
będących wyrobami akcyzowymi w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2019 r. poz. 864, z późn. zm. 16);
-
w których udział masowy soku owocowego, warzywnego lub owocowo-warzywnego wynosi nie mniej niż 20% składu surowcowego oraz zawartość cukrów jest mniejsza lub równa 5 g w przeliczeniu na 100 ml napoju;
-
będących roztworamiwęglowodanowo-elektrolitowymi, o których mowa w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 432/2012 z dnia 16 maja 2012 r. ustanawiającym wykaz dopuszczonych oświadczeń zdrowotnych dotyczących żywności, innych niż oświadczenia odnoszące się do zmniejszenia ryzyka choroby oraz rozwoju i zdrowia dzieci (Dz. Urz. UE L 136 z 25.05.2012, str. 1, z późn. zm. 17 ), zwanym dalej "rozporządzeniem nr 432/2012", w których zawartość cukrów jest mniejsza lub równa 5 g w przeliczeniu na 100 ml napoju;
-
będących wyrobami, w których na pierwszym miejscu w wykazie składników znajduje się mleko albo jego przetwory, niezależnie od ich sklasyfikowania w Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług.
Gdzie trafią pozyskane opłaty?
Zgodnie z ustawą o finansach publicznych, dochodami publicznymi są między innymi daniny publiczne, do których zalicza się: podatki, składki, opłaty, wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa oraz banków państwowych, a także inne świadczenia pieniężne, których obowiązek ponoszenia na rzecz państwa, jednostek samorządu terytorialnego, państwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych wynika z odrębnych ustaw. Zatem wynikałoby z powyższego, że podatek cukrowy stanowi dochód budżetu państwa, co zresztą wielu przeciwników zarzuca pomysłodawcą projektu. W kwestii przeznaczenia podatku cukrowego, sprawa wygląda jednak nieco inaczej, ponieważ została uregulowana w projekcie.
Opłata oraz dodatkowa opłata, (czyli ustalana w drodze decyzji, odpowiadającej 50% kwoty należnej opłaty w przypadku niedokonania opłaty w terminie), stanowią w wysokości:
-
96,5% przychód Narodowego Funduszu Zdrowia;
-
3,5% dochód budżetu państwa, w części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw finansów publicznych.
W projekcie ustawy brak odniesienia, na co dysponent jako minister do spraw finansów publicznych przeznacza środki pozyskane z opłaty.
Czy wpływy z opłat od towarów spożywczych nie wpłyną na wysokość środków wpływających dotychczas do NFZ?
Pomysłodawcy podatku cukrowego wyraźnie wskazują, że wpływy z opłat stanowią dla NFZ pewnego rodzaju bonus, premię, oprócz a nie zamiast wpływów z budżetu państwa. Dotychczasowe wsparcie z budżetu państwa sumarycznie nie byłoby więc zmniejszone, a dodatkowo byłoby większe o przychód Narodowego Funduszu Zdrowa wynikający z podatku cukrowego.
Podstawa prawna
-
Projekt ustawy z dnia 14 lutego 2020 r.o zmianie niektórych ustaw w związku z promocją prozdrowotnych wyborów konsumentów, druk nr 210.
Materiał opracowany przez zespół „Tak Prawnik”.
Właścicielem marki „Tak Prawnik” jest BZ Group Sp. z o.o.
