Skarga na czynności komornika – czym jest i kiedy przysługuje?

Artykuł przeznaczony jest przede wszystkim dla wierzycieli oraz dłużników, którzy są stronami postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika sądowego. Niejednokrotnie którejś z tych stron nie odpowiada zachowanie komornika albo brak podjęcia przez niego jakichś czynności. W jaki sposób można wyrazić takie niezadowolenie? Czym jest skarga na czynności komornika? Czy w sytuacji jej nieuwzględnienia można się dalej odwoływać? Te zagadnienia będą przedmiotem niniejszego opracowania.

Skarga na czynności komornika – kiedy przysługuje?

Instytucja skargi na czynności komornika została uregulowana w art. 767 Kodeksu postępowania cywilnego.

Jeśli ustawa nie stanowi inaczej, skarga do sądu rejonowego przysługuje na:

• czynności komornika;
• zaniechanie dokonania czynności przez komornika.

Jeżeli zatem komornik nie rozpoznaje wniosków, nie wykonuje swoich obowiązków, można zaskarżyć to do sądu za pomocą skargi na czynności komornika.

Są jednak takiego jego decyzje, które nie podlegają zaskarżeniu i należą do nich:

• zarządzenie o wezwaniu do usunięcia braków pisma;
• zawiadomienie o terminie czynności;
• zarządzenie o uiszczeniu przez komornika podatku od towarów i usług.

Warunki formalne skargi – jaki sąd ją rozpoznaje?

Skargę na czynności komornika rozpoznaje sąd właściwy ze względu na siedzibę kancelarii komornika.

Jeśli działa on przy Sądzie Rejonowym dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie, to właśnie ten sąd rozpozna skargę, a nie inny mieszczący się w tym samym mieście.

Skargę może złożyć strona lub inna osoba, której prawa zostały przez czynności lub zaniechanie komornika naruszone bądź zagrożone. Stronami są wierzyciel oraz dłużnik i to oni najczęściej składają skargi.

Skarga na czynność komornika powinna czynić zadość wymaganiom pisma procesowego. Wskazać należy datę pisma, nadawcę (sąd właściwy za pośrednictwem komornika), a także określić strony – wierzyciela i dłużnika, wskazać sygnaturę akt sprawy.

W dalszej części trzeba określić zaskarżoną czynność lub czynność, której zaniechano. W petitum skargi należy też zawrzeć wniosek o zmianę, uchylenie lub dokonanie czynności. W skardze trzeba również sporządzić uzasadnienie, które będzie prezentować stanowisko skarżącego.

Skarga może być wniesiona na urzędowym formularzu, który komornik doręcza dłużnikowi przy pierwszej czynności egzekucyjnej, oraz stronom i uczestnikom obecnym podczas czynności dokonywanej poza kancelarią, chyba że czynność ta podlega zaskarżeniu skargą w formie ustnej. Wzór i sposób udostępniania urzędowego formularza skargi określa, w drodze rozporządzenia, Minister Sprawiedliwości.

Skarga podlega opłacie w wysokości 50 zł.

Wnosi się ją do komornika, który dokonał zaskarżonej czynności lub zaniechał dokonania czynności. Pismo doręcza się komornikowi, a nie sądowi.

Termin na wniesienie skargi to tydzień od:

• dnia dokonania czynności, gdy strona lub osoba, której prawo zostało przez czynność komornika naruszone bądź zagrożone, była przy czynności obecna lub była o jej terminie zawiadomiona;
• dnia zawiadomienia o dokonaniu czynności strony lub osoby, której prawo zostało przez czynność komornika naruszone bądź zagrożone;
• dnia powzięcia wiadomości przez skarżącego o dokonanej czynności, jeśli nie była o niej zawiadomiona;
• dnia, w którym skarżący dowiedział się, że czynność miała być dokonana przez komornika, a nie została wykonana.

Co dzieje się po wniesieniu skargi?

Skarga, jak wskazano powyżej, trafia najpierw do komornika, który w terminie 3 dni od dnia jej otrzymania sporządza uzasadnienie zaskarżonej czynności, o ile nie zostało ono sporządzone wcześniej, albo przyczyn jej zaniechania i przekazuje je wraz ze skargą oraz aktami sprawy do właściwego sądu, chyba że skargę w całości uwzględnia. Komornik może zatem samodzielnie uwzględnić skargę, nie przekazując jej do sądu, jeśli uzna, że doszło do nieprawidłowości, które podniósł skarżący. O tym fakcie zawiadamia skarżącego i zainteresowanych, których uwzględnienie skargi dotyczy.

Jeżeli komornik uzna, że zachował się prawidłowo, a skarga nie ma podstaw, przekazuje ją do sądu. Sąd, jeśli uwzględni skargę, może obciążyć komornika sądowego kosztami postępowania wywołanego skargą.

Jeśli zaś sąd uzna, że skarga jest bezzasadna, oddali ją.

W jakim czasie sąd ma rozpoznać skargę na czynności komornika?

Sąd rozpoznaje skargę w terminie tygodniowym od dnia jej wpływu do sądu, a gdy skarga zawiera braki formalne, które podlegają uzupełnieniu, w terminie tygodniowym od jej uzupełnienia.

Termin ten jest co do zasady instrukcyjny, zatem jeśli sąd nie zdąży rozpoznać skargi w ciągu tygodnia, nie poniesie żadnych negatywnych konsekwencji.

Czy wniesienie skargi wstrzymuje postępowanie egzekucyjne lub wykonanie zaskarżonej czynności?

Zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego wniesienie skargi nie wstrzymuje postępowania egzekucyjnego ani wykonania zaskarżonej czynności, chyba że sąd zawiesi postępowanie lub wstrzyma dokonanie czynności.

Czy na rozstrzygnięcie oddalające skargę na czynności komornika przysługuje środek zaskarżenia?

Zgodnie z art. 767⁴ kpc na postanowienie sądu wydane wskutek złożonej skargi na czynności komornika zażalenie przysługuje w wypadkach wskazanych w ustawie.

Do tych wypadków, wskazanych w ustawie, należą:

• odrzucenie skargi na czynności komornika – art. 767³ kpc;
• ukaranie grzywną przez komornika – art. 768 kpc;
• rozliczenie kosztów postępowania egzekucyjnego pomiędzy stronami – art. 770 kpc;
• zawieszenie postępowania egzekucyjnego – art. 828 kpc;
• umorzenie postępowania egzekucyjnego – art. 828 kpc;
• wydanie pieniędzy wierzycielowi – art. 852 § 3 kpc;
• opis i oszacowanie nieruchomości, które zostały sporządzone w toku postępowania egzekucyjnego – art. 950 kpc;
• przybicie związane z przeprowadzoną licytacją – art. 997 kpc;
• postanowienia, których wydanie prowadzi do zakończenia postępowania egzekucyjnego – art. 394 kpc.

Co jeśli po rozpoznaniu zażalenia postanowienie zostaje utrzymane w mocy?

Po wniesieniu zażalenia sprawa toczy się przed sądem II instancji. Na rozstrzygnięcie sądu skarga kasacyjna nie przysługuje, zatem będzie to już rozstrzygnięcie prawomocne. W sprawach egzekucyjnych skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia nie przysługuje.