Zajęcie konta bankowego (egzekucja z rachunków bankowych) jest uregulowane w art. 889-894 Kodeksu postępowania cywilnego (Dz. U. 1964 nr 43 poz. 296, z późn. zm.). Przepisy określają, jak powinno wyglądać zajęcie wierzytelności z konta bankowego oraz jakie kwoty są wolne od zajęcia komorniczego. Czy prawo pozwala na zajęcie konta firmowego przedsiębiorcy?
Jak wygląda zajęcie konta bankowego?
Procedura zajęcia kwot na rachunku bankowym jest wskazana w art. 889 Kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z przepisami zajęcie rachunku bankowego może być dokonane przez komornika ogólnej właściwości dłużnika. Zajęcie konta firmowego powinno się odbywać według poniższych kroków:
-
Komornik przesyła do banku, w którym dłużnik posiada rachunek, zawiadomienie o zajęciu wierzytelności w kwocie będącej przedmiotem długu. Zajmowana kwota jest powiększana o koszty egzekucyjne.
-
Komornik wzywa bank, aby nie dokonywał wypłat z rachunku bankowego dłużnika bez zgody komornika - do wysokości zajętej wierzytelności.
-
Wraz z zablokowaniem rachunku w pkt 2 komornik informuje bank, aby ten przekazał bezzwłocznie zajętą kwotę na pokrycie należności albo zawiadomił komornika w terminie siedmiu dni o przeszkodzie do przekazania zajętej kwoty; zawiadomienie jest skuteczne także w przypadku niewskazania rachunku bankowego.
-
Komornik informuje dłużnika, że zajął jego rachunek bankowy (jest zablokowany do wysokości kwoty zadłużenia). Zawiadomienie następuje poprzez doręczenie dłużnikowi odpisu zawiadomienia skierowanego do banku o zakazie wypłat z rachunku bankowego.
-
Równocześnie komornik przesyła wierzycielowi odpis zawiadomienia przesłanego do banku.
-
Jeżeli zajmowany jest rachunek bankowy prowadzony w walucie obcej, bank przekazuje komornikowi należność w walucie polskiej przeliczonej według kursu kupna waluty obcej, w której prowadzony jest rachunek, ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski w dniu przekazania należności komornikowi.
Zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego dłużnika jest dokonane z chwilą doręczenia bankowi zawiadomienia o zakazie wypłat z tego rachunku i obejmuje również kwoty, których nie było na rachunku bankowym w chwili jego zajęcia, a zostały wpłacone na ten rachunek po jego dokonaniu.
Kwota wolna od zajęcia, czyli ile i czego komornik nie może zabrać?
Zajęcie konta bankowego nie obejmuje kwot pochodzących m.in.:
-
ze świadczeń alimentacyjnych, świadczeń rodzinnych, z dodatków rodzinnych, pielęgnacyjnych, porodowych, dla sierot zupełnych, świadczeń z pomocy społecznej, świadczeń integracyjnych, świadczeń wychowawczych,
-
ze świadczeń, dodatków i pomocy na wychowanie dziecka w rodzinie zastępczej.
Bank dokonuje wypłat pensji, na podstawie zezwolenia komornika. Wypłaty na alimenty i renty alimentacyjne następują do rąk uprawnionego do tych świadczeń.
Wynikający z zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego zakaz wypłat z tego rachunku nie dotyczy bieżących wypłat na wynagrodzenie za pracę wraz z podatkami - do wysokości przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Wypłata na wynagrodzenie za pracę następuje po złożeniu komornikowi odpisu listy płac lub innego wiarygodnego dowodu, a wypłata na alimenty i renty alimentacyjne - tytułu wykonawczego stwierdzającego obowiązek dłużnika do płacenia alimentów lub renty.
Czy możliwe jest zajęcie konta firmowego przez komornika?
Komornik może zająć rachunki bankowe każdego rodzaju (w tym rachunki oszczędnościowe) bez względu na ich przeznaczenie czy walutę (jedynym wyjątkiem jest rachunek powierniczy, wobec którego obowiązuje zakaz komorniczego zajęcia).
Art. 49 ustawy Prawo bankowe w ust. 2 wskazuje, że przedsiębiorcy mogą prowadzić rachunek rozliczeniowy oraz rachunek lokat terminowych.
Wedle powyższego komornik ma prawo zająć konto firmowe dłużnika. Egzekucja z rachunku bankowego może dotyczyć wszystkich typów kont bankowych: firmowych, prywatnych, oszczędnościowych, walutowych oraz wspólnych (małżonków lub spółki cywilnej).
Z zajętego rachunku firmowego można natomiast wypłacić bieżące wynagrodzenie pracownikom - należy wtedy dostarczyć do banku aktualną listę płac.
Zajęcie konta firmowego przez urząd skarbowy i ZUS
Pełne prawo do zajęcie konta firmowego mają organy egzekucyjne, np. naczelnik urzędu skarbowego czy dyrektor ZUS-u.
Zajęcie konta firmowego przez organy egzekucyjne jest uregulowane w art. 80-87 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Zajęcie konta firmowego przedsiębiorcy przez organ egzekucyjny powinno się odbyć według poniższej procedury:
-
Organ egzekucyjny wysyła do banku dłużnika-przedsiębiorcy zawiadomienie że nastąpiło zajęcie konta firmowego w wysokości wymaganej należności powiększonej o odsetki za nieterminowe uregulowanie należności oraz o koszty egzekucyjne.
-
Wraz z powyższym zawiadomieniem organ egzekucyjny wzywa bank, aby ten bez jego zgody nie wypłacał kwot z zajmowanego konta - następuje zablokowanie konta firmowego do wysokości zajętej wierzytelności.
-
Zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego jest dokonane z chwilą doręczenia bankowi zawiadomienia o zajęciu. Zajęcie konta firmowego obejmuje również kwoty, które nie były na rachunku bankowym w chwili zajęcia, a zostały wpłacone na ten rachunek po jego dokonaniu.
