Od 1 stycznia 2023 roku kilka podmiotów może występować jako jeden podatnik VAT. Od 1 lipca 2023 roku planuje się natomiast wprowadzenie rozporządzenia w sprawie ewidencji prowadzonej przez członków grupy VAT, które związane jest z obowiązującymi już od początku tego roku przepisami umożliwiającymi wspólne rozliczenie podatku VAT przez kilka podmiotów w ramach danej grupy VAT. Wraz z rozporządzeniem zacznie obowiązywać nowa struktura logiczna JPK_GV, czyli jednolity plik kontrolny dla grup VAT.
Grupy VAT od 1 stycznia 2023 roku
Od 1 stycznia 2023 roku wprowadzono w Polsce przepisy powołujące nowy rodzaj podatników podatku VAT, a mianowicie grupy VAT (GV). Grupy VAT są rozwiązaniem powszechnie stosowanym w wielu krajach należących do Unii Europejskiej, których celem jest ułatwienie rozliczenia podatku VAT podmiotom wchodzącym w skład grupy VAT. Możliwość wprowadzenia grup VAT przez państwa należące do UE przewidują przepisy unijnej dyrektywy 2006/112/WE.
Grupy VAT jako autonomiczne instytucje umożliwiające wspólne rozliczenie VAT przez kilka podmiotów w ramach danej grupy VAT zostały wprowadzone do polskiego systemu podatkowego w ramach Polskiego Ładu.
Podatnikiem, o którym mowa w art. 15, może być również grupa podmiotów powiązanych finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie, które zawrą umowę o utworzeniu grupy VAT.
Instytucja grupy VAT opiera się na założeniu, że podmioty wchodzące w jej skład stają się jednym podatnikiem podatku VAT. Decydując się na utworzenie grupy VAT, jeden podmiot wchodzący w skład danej grupy VAT występuje jako podatnik VAT w imieniu własnym i innych podmiotów z tej grupy. W praktyce oznacza to, że na potrzeby VAT wszystkie podmioty należące do grupy VAT tracą status odrębnego podatnika i stają się częścią nowego podatnika VAT, czyli właśnie grupy VAT. Podkreślamy, że każdy podmiot wchodzący w jej skład zachowuje swoją niezależność na gruncie prawa cywilnego, prawa spółek handlowych czy podatków.
Rozporządzenie w sprawie ewidencji prowadzonej przez członków grupy VAT
Rozporządzenie w sprawie ewidencji prowadzonej przez członków grupy VAT ma wejść w życie 1 lipca 2023 roku. Dokument ten jest bezpośrednio powiązany z powołanymi od 1 stycznia 2023 roku grupami VAT będącymi nowym rodzajem podatników podatku VAT. Instytucja grupy VAT umożliwia podmiotom powiązanym finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie, które zawarły umowę o utworzeniu grupy VAT, wspólne rozliczanie podatku VAT. Zgodnie z informacjami przekazanymi przez Ministerstwo Finansów rozwiązanie to ma charakter dobrowolny i jest uzależnione od decyzji podmiotów.
Trzeba podkreślić, że dany podmiot może być członkiem tylko jednej grupy VAT, a decydując się na przystąpienie, konieczne jest wejście w skład grupy VAT w całości. Oznacza to, że nie można w części przystąpić do grupy VAT, a w części rozliczać podatek VAT poza grupą.
Nowe rozporządzenie w sprawie ewidencji prowadzonej przez członków grupy VAT określa m.in. szczegółowy zakres danych zawartych w ewidencji czynności dokonywanych między członkami grupy oraz sposób wykazywania danych w ewidencji. Wraz z rozporządzeniem w sprawie ewidencji prowadzonej przez członków grupy VAT zacznie obowiązywać nowa struktura logiczna JPK_GV, czyli jednolity plik kontrolny dla grup VAT.
Wzór pliku JPK_GV udostępniony przez Ministerstwo Finansów
Nowa struktura logiczna JPK_GV mająca obowiązywać od 1 lipca 2023 roku będzie stosowana przy prowadzeniu wewnętrznej ewidencji członków grupy VAT w formie Jednolitego Pliku Kontrolnego. Struktura JPK_GV jest już dostępna w wersji roboczej w celu zapewnienia podatnikom i dostawcom oprogramowania czasu na przystosowanie systemów informatycznych do zmian w przepisach. Pozostał zatem niespełna miesiąc na przygotowanie się do prowadzenia ewidencji według opublikowanego wzoru począwszy od 1 lipca 2023 roku.
Struktura JPK_GV została opracowana na podstawie projektu rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie ewidencji prowadzonej przez członków grupy VAT, a robocza wersja tej struktury została poddana konsultacjom podatkowym.
24 kwietnia 2023 roku wzór ewidencji wewnętrznej członków grupy VAT (w formie jednolitego pliku kontrolnego) JPK_GV został opublikowany na platformie ePUAP w Centralnym Repozytorium Wzorów Dokumentów Elektronicznych (CREDE). Wzór JPK_GV udostępniony został również przez Portal Podatkowy w sekcji VAT Struktur dokumentów XML.
Zgodnie z art. 2 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie ewidencji prowadzonej przez członków grupy VAT ewidencja zawiera:
- wskazanie daty przesłania ewidencji,
- oznaczenie urzędu skarbowego, do którego jest przesyłana ewidencja,
- wskazanie celu przesłania ewidencji – przesłanie ewidencji albo korekta ewidencji,
- dane identyfikacyjne członka grupy VAT przesyłającego ewidencję:
- numer identyfikacji podatkowej (NIP),
- w przypadku gdy członek grupy VAT jest:
- osobą fizyczną – wskazanie nazwiska, pierwszego imienia oraz daty urodzenia,
- podmiotem niebędącym osobą fizyczną – wskazanie pełnej nazwy,
- numer dokumentu potwierdzającego dokonanie czynności,
- datę wystawienia dokumentu potwierdzającego dokonanie czynności,
- imię i nazwisko lub nazwę członka grupy VAT, na rzecz którego dokonano czynności,
- numer identyfikacji podatkowej (NIP) członka grupy VAT, na rzecz którego dokonano czynności,
- datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi,
- nazwę (rodzaj) towaru lub usługi,
- miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług,
- cenę jednostkową towaru lub usługi,
- należność za dany rodzaj towaru lub usługi,
- należność ogółem za czynność,
- sumę należności ogółem za czynności dokonane w okresie miesięcznym.
Dodatkowo na mocy art. 3 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie ewidencji prowadzonej przez członków grupy VAT ewidencja może zawierać:
- numer telefonu kontaktowego członka grupy VAT przesyłającego ewidencję lub osoby reprezentującej tego członka,
- nazwę systemu teleinformatycznego, z którego jest przesyłana ewidencja,
- w przypadku korekty ewidencji – zakres dokonanych zmian wraz z uzasadnieniem przyczyn korekty.
Rejestracja grupy VAT
Utworzenie grupy VAT wiąże się z obowiązkiem wystąpienia przez jej przedstawiciela o nadanie NIP. Numer będzie wykorzystywany jedynie do identyfikacji grupy VAT w zakresie dotyczącym podatku VAT. Oznacza to, że poszczególni członkowie grupy w kwestiach odnoszącym się do innych podatków w dalszym ciągu będą stosować swoje indywidualne NIP-y, które cały czas pozostaną ważne i niezmienione.
W celu rejestracji grupy VAT jako podatnika jej przedstawiciel składa zgłoszenie rejestracyjne grupy VAT do właściwego dla niego naczelnika urzędu skarbowego. W formularzu VAT-R trzeba wskazać, że podatnik jest grupą VAT. Do zgłoszenia rejestracyjnego należy dołączyć umowę o utworzeniu grupy VAT.
Grupa VAT nabywca status podatnika z dniem wskazanym w umowie o utworzeniu grupy VAT, jednak nie wcześniej niż z dniem rejestracji, o której mowa w art. 96 ust. 4 ustawy o VAT.
Naczelnik urzędu skarbowego po weryfikacji danych podanych w zgłoszeniu rejestracyjnym rejestruje podatnika jako „podatnika VAT czynnego”, a w przypadku podatników, o których mowa w ust. 3 – jako „podatnika VAT zwolnionego”, i na wniosek podatnika potwierdza to zarejestrowanie.
Tworząc grupę VAT, trzeba mieć zatem na uwadze złożenie zgłoszenia rejestracyjnego z wyprzedzeniem w stosunku do daty wskazanej na umowie o utworzeniu grupy VAT. Dlaczego? Aby zapewnić naczelnikowi urzędu skarbowego czas na weryfikację danych podanych w zgłoszeniu rejestracyjnym i przesłanek utworzenia grupy VAT, a rejestracja mogła nastąpić w terminie określonym w umowie o utworzeniu grupy VAT. W razie gdy warunki utworzenia grupy VAT nie zostaną spełnione, naczelnik urzędu skarbowego nie dokonuje rejestracji grupy VAT jako podatnika VAT, zawiadamiając o tym fakcie jej przedstawiciela.
