Zobowiązanie polegające na przejęciu długu od dotychczasowego dłużnika zostało uregulowane w art. 519 i 520 Kodeksu cywilnego (dalej: k.c.). Zgodnie z dyspozycją tego przepisu osoba trzecia może wstąpić na miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony.
Przejęcie długu - zasady i forma
Instytucja przejęcia długu jest jedną z możliwości przeniesienia odpowiedzialności za zobowiązania dłużnika. Zasadniczo przejęcie może nastąpić:
- przez umowę między wierzycielem a osobą trzecią za zgodą dłużnika, (oświadczenie dłużnika może być złożone którejkolwiek ze stron);
- przez umowę między dłużnikiem a osobą trzecią za zgodą wierzyciela (oświadczenie wierzyciela może być złożone którejkolwiek ze stron i może być ono bezskuteczne, jeżeli wierzyciel nie wiedział, że przejemca długu jest niewypłacalny).
| Warto wiedzieć! “Wyłączona jest dopuszczalność umownego przystępowania do długu podatkowego” (wyrok Sądu Najwyższego, sygn. akt I CSK 485/11). |
Jednym z kluczowych elementów powstania tego zobowiązania jest wyrażenie zgody na przejęcie długu. W praktyce każda ze stron umowy może wyznaczyć osobie, której zgoda jest potrzebna do osiągnięcia rezultatu przejęcia, odpowiedni termin do tego oświadczenia. Bezskuteczny upływ terminu jest poczytywany jako brak akceptacji.
W przypadku gdy skuteczność umowy o przejęcie długu uzależniona jest od zgody dłużnika, a ten jej nie wyraził, wówczas umowę uważa się za niezawartą.
Z kolei gdy zawarcie umowy warunkuje akceptacja wierzyciela, a ten zgody nie wyraził, potencjalny przejemca jest odpowiedzialny wobec dłużnika za to, że wierzyciel nie będzie od niego żądał spełnienia świadczenia w przyszłości.
| Ważne! Zobowiązanie powinno być zawarte na piśmie pod rygorem nieważności (ad solemnitatem). Dotyczy to także zgody wierzyciela na przejęcie długu. |
Prawa przejemcy długu
Zgodnie z art. 524 k.c. przejmującemu dług przysługują przeciwko wierzycielowi wszelkie zarzuty, które miał dotychczasowy dłużnik, z wyjątkiem zarzutu potrącenia z wierzytelności dotychczasowego dłużnika.
Jednakże przejemca nie może powoływać się względem wierzyciela na zarzuty wynikające z istniejącego między nim a dotychczasowym dłużnikiem stosunku prawnego, będącego podstawą prawną przejęcia długu.
Powyższa zasada nie ma zastosowania do zarzutów, o których wierzyciel już wiedział.
Z kolei gdy wierzytelność była zabezpieczona poręczeniem albo ograniczonym prawem rzeczowym (np. użytkowanie, służebność, zastaw, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu czy hipoteka) ustanowionym przez osobę trzecią, poręczenie albo ograniczone prawo rzeczowe wygasa z chwilą przejęcia długu, chyba że poręczyciel lub osoba trzecia wyrazi zgodę na dalsze trwanie zabezpieczenia.
Przejęcie długu a cesja wierzytelności
| Przejęcie długu | Przelew (cesja) wierzytelności |
|
|
Elementy umowy o przejęcie długu
Strony umowy
Stronami umowy są wierzyciel oraz przejemca długu.
W wypadku osób fizycznych konieczne będzie podanie takich danych jak: ich imiona, nazwiska, daty urodzenia, adres zamieszkania, numer ewidencyjny dokumentów tożsamości (dowód, osobisty, paszport, ważna legitymacja studencka), opcjonalnie PESEL.
W razie prowadzenia działalności gospodarczej może być zawarty NIP strony.
Porady online
Prowadzisz firmę i masz pytania?
Skorzystaj z porad ekspertów Poradnika Przedsiębiorcy
Jeżeli wśród stron umowy występuje osoba prawna, konieczne będzie podanie adresu jej siedziby, numeru wpisu do KRS, NIP oraz osoby uprawnionej do reprezentacji.
Przedmiot umowy
Przedmiotem umowy jest przejęcie długu. Warto dodać zapis mówiący o podstawie powstania tego długu np. wynika z zawartej pożyczki w określonym dniu oraz kopię umowy dodać jako załącznik.
Wyznaczenie terminu odpowiednio wierzycielowi albo dłużnikowi na wyrażenie zgody na przejęcie długu
Oświadczenie strony o przejęciu długu
Inne postanowienia
Strony w zasadzie mogą swobodnie kształtować umowę poprzez dodanie odpowiednich postanowień związanych z przejęciem długu np. odnośnie formie dalszych porozumień w tym zakresie, rozwiązywania ewentualnych sporów itp.
Podpisy stron umowy
Należy dodać, że zmiana dłużnika nie wpływa w żadnym wypadku na samo zobowiązanie. Przejemca odpowiada w takim samym zakresie jak dotychczasowy dłużnik. Przejęcie długu nie stanowi także nowacji zobowiązania - nie jest umorzeniem dotychczasowego zobowiązania i nowym do spełnienia świadczenia. Najważniejszą kwestią jest, by zapis umowy o zwolnieniu dotychczasowego dłużnika był ostry i nie budził wątpliwości.
Możliwość przejęcia długu może być ograniczona w kilku sytuacjach. Mianowicie przejęcie długu nie jest możliwe np. w przypadku niewypłacalności osoby trzeciej, która zobowiązała się do przejęcia długu. Nie ma przy tym znaczenia, że niewypłacalność powstała po wyrażeniu zgody na przejęcie długu.
