Odsetki od kredytu konsolidacyjnego jako koszty uzyskania przychodów

Tematem niniejszego artykułu jest zagadnienie konsolidacji kredytów. Konkretnie postaramy się odpowiedzieć na pytanie, czy odsetki od kredytu konsolidacyjnego mogą stanowić koszt podatkowy w prowadzonej działalności gospodarczej.

Kredyt w działalności gospodarczej

Wyjaśnienia wymaga, w jaki sposób zaciągnięcie kredytu wpływa na kwestie podatkowe przedsiębiorcy. Oczywiście podstawowe pytanie dotyczy możliwości zaliczenia wydatku na spłatę kredytu w kosztach podatkowych.

Kosztem podatkowym są wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Jeżeli zatem kredyt jest zaciągnięty na potrzeby firmowe i zostanie wykorzystywany na sfinansowanie wydatków w działalności gospodarczej, to spełnia powyższe kryterium.

Poniesienie wydatku musi być powiązane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą ukierunkowaną na uzyskanie przychodów w ten sposób, że przynajmniej potencjalnie wpływa na wielkość uzyskiwanych lub spodziewanych przychodów z tej działalności.

Chodzi o wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki, co w przypadku kredytów ma uzasadnienie, gdy podatnik potrzebuje dodatkowego wsparcia finansowego na określone cele gospodarcze.

Warto także zaznaczyć, że kosztem podatkowym są zarówno wydatki pozostające w bezpośrednim związku z przychodami podatkowymi, jak również koszty pośrednie, których powiązanie z konkretnym przychodem nie jest możliwe, jednak dla prawidłowego funkcjonowania przedsiębiorstwa poniesienie ich jest uzasadnione.

To powoduje, że również gdy kredyt zaciągnięty jest na potrzeby sfinansowanie bieżącej działalności przedsiębiorstwa, możliwe jest uznanie go za koszt podatkowy.

Podsumowując, aby wydatek był kosztem podatkowym, muszą zaistnieć łącznie następujące przesłanki:

• wydatek został poniesiony przez podatnika;
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów;
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą;
• jest definitywny (rzeczywisty), czyli wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona;
• został właściwie udokumentowany;
• wydatek nie może znajdować się w katalogu kosztów określonych w art. 23 ust. 1 ustawy.

Ponadto przepisy nie uzależniają możliwości zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na spłatę odsetek od kredytów przeznaczonych na sfinansowanie kosztów prowadzonej działalności gospodarczej od klasyfikacji czy nazwy kredytów stosowanych przez instytucje finansowe, jak również od rodzaju zaciągniętego kredytu.

Kluczowe znaczenie dla ustalenia możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów ma faktyczne przeznaczenie kredytu, a nie treść umowy kredytowej zawartej z bankiem.

Zasady zaliczania kredytu do kosztów podatkowych

Równocześnie należy mieć na względzie przepisy określające, w jaki sposób odbywa się zaliczenie kredytu do kosztu podatkowego. Należy bowiem podkreślić, że przedsiębiorca nie może zaliczyć całości kredytu w koszty.

Po pierwsze zwróćmy uwagę na treść art. 23 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy PIT, który podaje, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na spłatę pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów), z tym że kosztem uzyskania przychodów są wydatki na spłatę pożyczki (kredytu) w przypadku, gdy pożyczka (kredyt) była waloryzowana kursem waluty obcej, jeżeli:

• pożyczkobiorca (kredytobiorca) w związku ze spłatą pożyczki (kredytu) zwraca kwotę kapitału większą niż kwota otrzymanej pożyczki (kredytu) – w wysokości różnicy pomiędzy kwotą zwrotu kapitału a kwotą otrzymanej pożyczki (kredytu);
• pożyczkodawca (kredytodawca) otrzymuje środki pieniężne stanowiące spłatę kapitału w wysokości niższej od kwoty udzielonej pożyczki (kredytu) – w wysokości różnicy pomiędzy kwotą udzielonej pożyczki (kredytu) a kwotą zwróconego kapitału.

W świetle takiej konstrukcji prawnej należy zatem wskazać, że kosztem podatkowym jest wyłącznie część odsetkowa raty kredytu. Część kapitałowa nie stanowi kosztu podatkowego. Pamiętajmy, że pożyczka lub kredyt nie wywierają bezpośrednich skutków w sferze prawa podatkowego, nie są źródłem przychodów, a wydatki na spłatę pożyczek (z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek) nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.

Dodatkowo trzeba mieć również na uwadze treść art. 23 ust. 1 pkt 32 ustawy PIT, gdzie możemy przeczytać, że nie uważa się za koszt uzyskania przychodów naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów).

W konsekwencji kosztem podatkowym stają się faktycznie zapłacone odsetki od kredytu. Dopiero uiszczenie odsetek daje możliwość zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów.

Dodajmy również, że zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 33 cytowanej ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek, prowizji i różnic kursowych od pożyczek (kredytów) zwiększających koszty inwestycji w okresie realizacji tych inwestycji.

Odsetki od kredytu konsolidacyjnego jako koszt podatkowy

W sytuacji, w której dochodzi do konsolidacji kredytu, obowiązują analogiczne regulacje. Ustawa PIT nie przewiduje żadnych szczególnych rozwiązań w stosunku do kredytów skonsolidowanych, co oznacza, że zastosowanie znajdzie art. 23 ust. 1 pkt 8, pkt 32 oraz pkt 33 ustawy.

Przykład 1.

Przedsiębiorca zaciągnął dwa kredyty w różnych bankach. Następnie doszło do konsolidacji kredytu. Termin płatności raty od skonsolidowanego kredytu to 10. dzień każdego miesiąca. Z uwagi na trudności finansowe przedsiębiorca pierwszą ratę zapłacił dopiero 3 miesiące później. W takim przypadku część odsetkowa raty kredytowej stanowić będzie koszt uzyskania przychodu, jednakże w dacie faktycznej zapłaty, a nie w dacie wymagalności.

Potwierdza to treść interpretacji Dyrektora IS w Łodzi z września 2013 roku, nr IPTPB1/415-406/13-4/AG, gdzie organ podatkowy jednoznacznie stwierdził, że część odsetek od kredytu konsolidacyjnego, jaka jest związana z budową budynku rehabilitacji, może stanowić koszt uzyskania przychodów w prowadzonej działalności gospodarczej.

Mając powyższe na uwadze, należy zaznaczyć, że konsolidacja kredytów nie wpływa na zmianę zasad zaliczania odsetek w koszty uzyskania przychodów. Także w przypadku skonsolidowanego kredytu obowiązują te same regulacje podatkowe.