Role w zespole projektowym

Realizacja niektórych przedsięwzięć wymaga powołania zespołu zadaniowego. Należy pamiętać, aby dobór osób, które będą ze sobą współpracowały, nie był przypadkowy. Mając na uwadze specyfikę danego projektu, powinno się wybrać takich pracowników, którzy potrafią działać w grupie, nie są konfliktowi oraz posiadają rozwinięte umiejętności interpersonalne. Jednak to nie wystarczy. Do zespołu muszą należeć osoby charakteryzujące się odpowiednimi cechami osobowości, predyspozycjami, przejawiające określone typy zachowań, dzięki którym możliwe jest spójne współdziałanie wszystkich członków oraz sprawna realizacja danego zadania. Pracownicy powinni więc reprezentować kolejne role w zespole. Jest to niezbędne, jeśli dana grupa zadaniowa ma osiągnąć efekt synergii i skutecznie wykonać powierzone przedsięwzięcie. Jakie role w zespole powinni odgrywać poszczególni członkowie zespołu projektowego?

Role w zespole według M. Belbina

Twórcą teorii ról w zespole jest Meredith Belbin. Badacz, obserwując pracowników brytyjskich firm, zauważył, że poziom wykonania danego działania jest wprost proporcjonalny do zakresu wiedzy, jeśli idzie w parze z odpowiednimi cechami osobowości. Oznacza to, że mimo posiadania wysoko specjalistycznych kompetencji merytorycznych dana osoba nie zrealizuje danego przedsięwzięcia, jeśli nie będzie przejawiała określonych zachowań i predyspozycji.

Na podstawie przeprowadzonych badań M. Belbin stworzył listę 9 ról zespołowych. W każdej grupie projektowej powinny znaleźć się one wszystkie, jeśli przedsięwzięcie ma zakończyć się sukcesem. Należy jednak mieć na uwadze, że dany człowiek posiada cechy osobowości i przejawia zachowania odpowiadające 2-3 rolom w zespole, z czego jedna z nich jest dominująca. W poniższej tabeli została przedstawiona charakterystyka poszczególnych ról zespołowych.

Rola	Opis zachowania	Pozytywne strony	Słabości
Koordynator	koordynuje pracę całego zespołu, rozwiązuje pojawiające się problemy, staje się liderem, przewodzi członkami zespołu	dążenie do celu, entuzjazm, ufność, opanowanie	brak ambicji, momentami lenistwo
Lokomotywa	pobudza zespół do działania, jest aktywny, potrafi szybko zareagować w kryzysowej sytuacji, nie skupia się na problemach interpersonalnych, sprawnie wprowadza zmiany, najbardziej efektywna postać w zespole, gwarantująca sprawne działanie, przekształca pomysły w praktyczne cele.	odporność na stres, efektywność, towarzyskość	niecierpliwość, apodyktyczność
Kreator	osoba odpowiedzialna za tworzenie nowych pomysłów i idei, wynalazca, myśliciel, woli pracować sam, nieco ekscentryczna postać, rozwiązuje pojawiające się problemy, najbardziej wizjonerska i inteligentna osoba w zespole inicjuje nowe etapy realizacji projektu	innowacyjny, z wyobraźnią, jedyny w swoim rodzaju, poważny	kapryśny, chaotyczny
Poszukiwacz źródeł	zajmuje się pozyskiwaniem zasobów niezbędnych do realizacji zadania, posiada rozbudowaną sieć kontaktów, najlepszy w prowadzeniu negocjacji, potrafi dotrzeć do ważnych w danym momencie informacji najbardziej lubiany członek zespołu	zaradność, komunikatywność, towarzyskość, entuzjazm	kapryśny momentami zbyt entuzjastyczny
Krytyk wartościujący	odpowiada za wybór najlepszej decyzji, dogłębnie ocenia problemy, przeprowadza chłodną analizę, zawsze poszukując dziury w całym, wskazując na wady danego rozwiązania, przyczynia się do eliminacji błędów	pragmatyczne spojrzenie, opanowanie	może być odbierany jako outsider, ktoś szorstki lub nudny
Realizator	koncentruje się na praktycznej realizacji zadania, zawsze zrobi to, co powinno być zrobione, wspiera innych członków zespołu, kiedy czują się zagubieni i nie wiedzą, czym powinni się zająć	niezawodność, umiejętność przystosowania się do każdych warunków, zorganizowanie, praktyczność	uległość, brak elastyczności w działaniu
Perfekcjonista	dba o staranne wykończenie projektu, sprawdza się w realizacji zadań, które wymagają skupienia, precyzji i dokładności, skoncentrowany na szczegółach, nastawiony na konkretny efekt	opanowanie, dyscyplina, dbałość o szczegóły w działaniu	pedanteria, oziębłość
Dusza zespołu	zapobiega problemom interpersonalnym, dba o dobrą atmosferę w zespole, wspiera kolegów w trudnych chwilach, nie lubi kłótni i spięć, więc stara się robić wszystko, aby ich uniknąć, wpływa na morale zespołu, bardziej dba o relacje interpersonalne niż o wykonanie projektu, mówi się o nim, że nic nie robi, ale ma na to przyzwolenie, gdyż wprowadza świetny klimat pracy	entuzjazm, komunikatywność, ufność, umiejętność zażegnywania konfliktów	uległość, brak przekonania w wykonywaniu działań
Specjalista	przeprowadza ocenę ekspercką projektu, dostarcza wiedzę i umiejętności, które nie są powszechnie dostępne, jest osobą inteligentną, zachowuje dystans i jest nieprzyjemny w kontakcie, chłodno analizuje pomysły	analityczność, refleksyjność, bezstronność, rozwaga	tendencja do przeceniania własnego doświadczenia w procesie podejmowania decyzji, brak wyobraźni, zbytnia krytyczność

Kto jest kim, czyli jak poznać role w zespole?

Tworząc zespół projektowy, nie możesz ocenić na podstawie obserwacji zachowania który z twoich pracowników jest kreatorem, a kto sprawdzi się jako lokomotywa. Aby poznać, jakie role w zespole mogą pełnić zatrudnione przez ciebie osoby, powinieneś przeprowadzić test. Kwestionariusze dostępne są w Internecie, jednak musisz pamiętać, że uzyskanie wysokiej rzetelności i wiarygodności badania jest możliwe wyłącznie, jeśli zostanie ono przeprowadzone przez psychologa lub eksperta specjalizującego się w psychologii zarządzania.

Jak już wcześniej zostało wspomniane, jedna osoba może pełnić kilka ról w zespole. Perfekcjonista może być zarazem znakomitym realizatorem, a poszukiwacz źródeł sprawdzi się także jako dusza towarzystwa. Istnieją także przeciwstawne role w zespole, których nie powinieneś poszukiwać u tych samych pracowników. Należą do nich np.:

poszukiwacz źródeł i perfekcjonista,
kreator i realizator,
lokomotywa i dusza zespołu,
koordynator i specjalista.

Krytyk wartościujący jest określany jako rola neutralna, co oznacza, że mogą ją pełnić wszyscy członkowie zespołu projektowego.

Zespół projektowy, którego członkowie pełnią odmienne role, jest skuteczny i osiąga zamierzone cele. Warto więc poświęcić trochę czasu na dobór pracowników do grupy, która będzie zajmowała się realizacją danego przedsięwzięcia.

Polecamy:

Korekta rocznej składki zdrowotnej - najważniejsze informacje

Role w zespole, czyli stwórz idealną grupę projektową

Role w zespole według M. Belbina

Kto jest kim, czyli jak poznać role w zespole?

Artykuły

Wzory