Warunkiem uznania danej transakcji za WDT jest przede wszystkim wywóz towaru do innego kraju UE oraz towarzyszące temu przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. W niniejszym artykule zbadamy relację, gdy pojawia się sprzedaż na rzecz podmiotu bez NIP a WDT oraz wpływ braku numeru NIP UE u nabywcy na możliwość potraktowania dostawy jako WDT.
Kiedy dostawa stanowi WDT?
Na mocy art. 13 ust. 1 ustawy VAT przez wewnątrzwspólnotową dostawę towarów rozumie się wywóz towarów z terytorium kraju w wykonaniu czynności przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju.
Z kolei art. 13 ust. 2 pkt 1 ustawy stanowi, że przepis ust. 1 stosuje się pod warunkiem, że nabywca towarów jest podatnikiem podatku od wartości dodanej zidentyfikowanym na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju.
Natomiast w myśl art. 13 ust. 6 ustawy VAT wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów występuje, jeżeli dokonującym dostawy jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9, z zastrzeżeniem ust. 7.
Na podstawie cytowanych powyżej przepisów wskazać należy, że dla uznania danej czynności za wewnątrzwspólnotową dostawę towarów musi zaistnieć wywóz towarów z terytorium kraju na terytorium innego państwa członkowskiego, w wyniku dokonania ich dostawy (przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel).
Jednocześnie przepisy art. 13 ust. 2 pkt 1 i ust. 6 ustawy wymagają dla uznania danej transakcji za wewnątrzwspólnotową dostawę towarów, aby obie strony transakcji były podatnikami zarejestrowanymi dla celów transakcji wewnątrzwspólnotowych w różnych krajach członkowskich, tj. aby dostawca towaru był podatnikiem VAT czynnym terytorium Polski, zaś nabywcą towaru winien być podatnik podatku od wartości dodanej zidentyfikowany na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innym niż Polska.
W tym miejscu warto dodać, że zgodnie z art. 97 ust. 1 ustawy VAT podatnicy mający zamiar dokonać WDT powinni przed pierwszą taką czynnością zarejestrować się jako podatnicy VAT UE.
Co jednak ciekawe, sądy wskazują, że dla rozpoznania WDT nie jest konieczne, aby sprzedawca posiadał numer VAT UE. W wyroku WSA w Warszawie z 29 lipca 2010 roku, III SA/Wa 600/10, podano, że wymogi formalne nie mogą przesądzać o pozbawieniu prawa do zastosowania stawki 0% VAT.
Sformułowania zawarte w treści art. 13 ust. 6 ustawy VAT i w treści art. 42 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT oraz art. 97 ust. 1 ustawy VAT, uzależniające istnienie WDT od dokonania rejestracji oraz warunku zastosowania stawki 0% do WDT, w postaci wskazania na fakturze dokumentującej tę dostawę numeru identyfikacyjnego dostawcy nadanego mu dla celów transakcji wewnątrzwspólnotowych, różniącego się od numeru tego podatnika wykorzystywanego w transakcjach krajowych prefiksem PL, naruszają zasadę neutralności opodatkowania podatkiem od towarów i usług.
Sprzedaż na rzecz podmiotu bez NIP a WDT
Jak możemy przeczytać w interpretacji Dyrektora IS w Katowicach z 25 lutego 2010 roku, nr IBPP2/443-979/09/WN, sprzedawcy nie będzie przysługiwało prawo do zastosowania 0% stawki podatku VAT na dostawę towarów, w sytuacji gdy ich odbiorcą był kontrahent niezarejestrowany na potrzeby VAT-UE (niemający unijnego numeru NIP). Taką transakcję należy potraktować jako dostawę krajową z zastosowaniem właściwej dla danego towaru stawki podatku VAT.
Ponadto organ podatkowy wskazał, iż stwierdzenie podatnika, że „działał w dobrej wierze”, gdyż oparł się na zapewnieniach kontrahenta, że numer ten jest właściwy i ważny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nie jest dostateczną przesłanką do uznania transakcji za wewnątrzwspólnotową, do której można zastosować stawkę 0%.
Przypomnijmy, że zgodnie z art. 42 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów podlega opodatkowaniu według stawki podatku 0%, pod warunkiem że podatnik dokonał dostawy na rzecz nabywcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadany przez państwo członkowskie właściwe dla nabywcy, zawierający dwuliterowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej, który nabywca podał podatnikowi.
Jak wskazał WSA w Gliwicach w wyroku z 21 czerwca 2017 roku, III SA/Gl 334/17, dla możliwości opodatkowania wewnątrzwspólnotowej dostawy zerową stawką podatku VAT niezbędne jest, aby podatnik dokonał dostawy na rzecz konkretnego nabywcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych.
Okoliczność posłużenia się polskim NIP-em przez nabywcę
Ciekawym przypadkiem może być sytuacja, w której towar opuszcza terytorium kraju w ramach dokonanej dostawy, jednakże nabywca podaje nie zagraniczny, lecz polski numer NIP.
Do takiego właśnie przypadku odniósł się Dyrektor KIS w interpretacji z 10 czerwca 2020 roku, nr 0114-KDIP1-2.4012.64.2020.3.RM, wskazując, że o tym, czy daną transakcję należy uznać za tzw. dostawę krajową, czy za wewnątrzwspólnotową dostawę towarów, nie może decydować wola stron, które w nich uczestniczą, w tym numer identyfikacji podatkowej, jakim się posługują. Fakt, że zagraniczny podatnik posługiwał się polskim numerem identyfikacji podatkowej, nabywając towar od Zainteresowanego, nie przesądza o uznaniu dokonanej dostawy za tzw. dostawę krajową.
O tym, czy dana transakcja jest transakcją wewnątrzwspólnotową, decydują okoliczności faktyczne, w jakich realizowana jest dana transakcja. Z powołanych przepisów prawa jednoznacznie wynika, że w przypadku gdy w wyniku dostawy dokonanej na rzecz konkretnego nabywcy towar zostanie wywieziony z Polski na terytorium innego kraju członkowskiego Unii Europejskiej, wówczas dochodzi do wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów.
Przykład 1.
Spółka Alfa sprzedała towar swojemu niemieckiemu kontrahentowi. Towar został przewieziony z Polski do Niemiec. Niemiecki nabywca podał jednak swój polski numer NIP dla rozliczenia. Czy taka transakcja powinna stanowić WDT, czy dostawę na terytorium kraju?
Jeżeli niemiecki kontrahent jest również zidentyfikowany na potrzeby transakcji unijnej w Niemczech, to fakt, iż podał swój polski NIP, nie przekreśla możliwości uznania, że spółka Alfa dokonała czynności WDT, skoro towar został przetransportowany z Polski do Niemiec.
Podsumowując niniejsze ustalenia, możemy wskazać, że kwestia wskazania numeru NIP jest determinująca, jeżeli chodzi o identyfikację nabywcy towarów. Z czynnością WDT możemy mieć bowiem do czynienia, tylko jeżeli jest ona dokonywana na rzecz określonego nabywcy zidentyfikowanego w kraju unijnym.
