Przedsiębiorcy stosunkowo często wyruszają w krajowe, a niekiedy zagraniczne podróże służbowe. Cele takiej podróży są bardzo różne i zależą od konkretnych potrzeb danej firmy. Ponoszą oni wtedy różnego rodzaju wydatki towarzyszące odbywania podróży służbowych. Niektóre wydatki udokumentowane są przez zagranicznych sprzedawców fakturami ze stawką VAT właściwą dla ich kraju. Czy możliwy jest zwrot podatku VAT z Czech z faktur kosztowych? Jak je zaksięgować? Na te i wiele innych pytań odpowiedziano w tym artykule.
Zwrot podatku VAT z Czech w procedurze VAT-REF
Polscy przedsiębiorcy wielokrotnie wyjeżdżają do Czech w celu dokonania zakupów firmowych.
Realizują oni transakcje zakupu towarów, które stanowią wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, oraz transakcje zakupu usług, które stanowią import usług. W obu sytuacjach nabywca z Polski rozlicza w swoich rejestrach VAT podatek VAT należny po stronie sprzedaży i podatek VAT naliczony po stronie zakupu.
Podstawę opodatkowania stanowi najczęściej kwota z faktury.
Występują jednak też takie wydatki, gdzie sprzedawca nalicza podatek VAT w kraju swojej siedziby. W takim przypadku polski przedsiębiorca otrzymuje fakturę, niekiedy dokument importowy, który ma już doliczoną kwotę podatku VAT według stawki VAT kraju siedziby sprzedawcy.
Co w takim wypadku? Polski przedsiębiorca może zawnioskować o zwrot podatku VAT zagranicznego, zapłaconego w kraju siedziby sprzedawcy.
Co więcej, w takiej sytuacji rozliczenie u polskiego przedsiębiorcy wygląda nieco inaczej, ale o tym w dalszej części artykułu.
Zwrot podatku VAT z Czech z faktur kosztowych
Przedsiębiorca może ubiegać się o zwrot VAT z Czech w stosunku do następujących rodzajów wydatków:
- paliwa;
- opłaty drogowe i inne dotyczące użytkowania dróg (opłata za autostradę, parking, winiety, strefowe, tunele, inne);
- przejazdy taksówką;
- przejazdy transportem publicznym;
- usługi noclegowe;
- usługi gastronomiczne;
- zakup żywności;
- wynajem środków transportu;
- koszty związane ze środkami transportu (naprawy, płyny, oleje smarowe, części i akcesoria, mycie, inne);
- opłaty za wstęp na targi i wystawy;
- wydatki na artykuły luksusowe, rozrywkowe i reprezentacyjne;
- pozostałe.
Stawka podstawowa VAT w Czechach to 21%.
Warto zaznaczyć, że odliczenie podatku VAT od niektórych wydatków może wymagać spełnienia dodatkowych kryteriów właściwych dla prawa czeskiego.
Kto może ubiegać się o zwrot podatku VAT z Czech z faktur kosztowych?
Trzeba zaznaczyć, że zwrot podatku VAT z Czech z faktur kosztowych może otrzymać polski przedsiębiorca, który:
- nie ma stałego miejsca zamieszkania, stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej czy miejsca pobytu na terytorium Czech;
- jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT w Polsce (a nie w Czechach);
- nie prowadzi działalności w całości zwolnionej z opodatkowania podatkiem VAT (prowadzi działalność albo w całości, albo w części opodatkowaną podatkiem VAT).
- korzystają z podmiotowego zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT,
- korzystają z przedmiotowego zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT i nie prowadzą żadnej innej sprzedaży opodatkowanej w części lub w całości podatkiem VAT.
Zwrot podatku VAT z Czech z faktur kosztowych – złożenie wniosku VAT-REF
Polski przedsiębiorca, który chce ubiegać się o zwrot czeskiego VAT z faktur kosztowych za dokonane zakupy, musi złożyć elektroniczny formularz VAT-REF.
Wniosek o zwrot czeskiego VAT polski przedsiębiorca musi złożyć:
- za okres minimum 3 miesięcy, albo
- za okres roczny.
Na złożenie tego wniosku ma czas maksymalnie do 30 września roku następnego po roku złożenia wniosku. Właściwy polski urząd skarbowy dokona jego weryfikacji, a następnie odeśle do właściwego urzędu skarbowego w Czechach. Złożony wniosek otrzymuje specjalny numer referencyjny, którym polski przedsiębiorca będzie się posługiwał przez cały czas trwania procedury zwrotu.
Warto, aby do wniosku polski przedsiębiorca załączył faktury potwierdzające poniesione wydatki.
Procedowanie wniosku o zwrot czeskiego VAT trwa przeciętnie od 2 do 4 miesięcy.
Z kolei przedsiębiorca prowadzący działalność jako osoba prawna składa formularz VAT-REF do urzędu skarbowego właściwego ze względu na adres siedziby tej osoby prawnej.
Zwrot podatku VAT z Czech z faktur kosztowych a ich księgowanie u polskiego przedsiębiorcy
Ujęcie powyżej wymienionych kosztów w księgach polskiego przedsiębiorcy powinno w większości sytuacji następować w kwocie netto.
- przedsiębiorca jest podatnikiem zwolnionym z VAT lub nabył towary i usługi w celu wytworzenia albo odprzedaży towarów lub świadczenia usług w całości zwolnionych z VAT;
- w tej części, w której przedsiębiorcy nie przysługuje odliczenie (lub zwrot) podatku VAT naliczonego – jeżeli naliczony podatek VAT nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej.
Potwierdził to m.in. wyrok NSA z 11 stycznia 2018 roku (sygn. II FSK 3371/15), który stwierdził, że polski podatek VAT i podatek od wartości dodanej (podatek VAT funkcjonujący w krajach UE innych niż Polska) to ten sam podatek. Zatem podatnik ma prawo ubiegać się o zwrot tego podatku VAT. Co więcej, jeżeli polski przedsiębiorca może ubiegać się o zwrot VAT z tytułu wydatku dokonanego w innym kraju UE, to w swoich księgach księguje go w kwocie netto, czyli:
- bez dokonania jego odliczenia w rejestrze VAT zakupu w ewidencji JPK_V7, oraz
- bez ujmowania go w kosztach uzyskania przychodu.
„[…] Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, że biorąc pod uwagę kontekst regulacji przewidzianej w art. 14 ust. 1 w zw. art. 23 ust. 1 pkt 43 u.p.d.o.f., nie ma powodu, by występujące w art. 2 pkt 11 ustawy o VAT terminy »podatek od towarów i usług« oraz »podatek od wartości dodanej« nie mogły być traktowane jako równoważne znaczeniowo. W tym ujęciu, podobnie jak stwierdził to NSA w przytaczanym już wyroku z dnia 4 lipca 2013 r., sygn. akt II FSK 1545/11, sformułowania te traktować należy jako synonimy, opisujące ten sam podatek. Mając na uwadze, że art. 2 pkt 11 ustawy o VAT konstruuje definicję legalną, zasadnym jest przy tym wzięcie pod uwagę racji jej wprowadzenia – a jedną z podstawowych z nich jest osiągnięcie jasności znaczeniowej.
Gdy mowa jest o »podatku od wartości dodanej«, odnieść go należy do podatku nakładanego na terytorium państwa członkowskiego, gdy zaś chodzi o ten sam podatek, nadkładany jednak ustawą o VAT z dnia 11 marca 2004 r., adekwatne jest określenie go jako »podatek od towarów i usług«. Wspomniane wyżej zabiegi harmonizacyjne sprzyjać mają ujednolicaniu przedmiotowego podatku w Polsce i państwach członkowskich, tj. czynieniu go czymś jednorodnym (z zachowaniem na uwadze, że jest to pewnego rodzaju dążność, która w sposób całkowity nie może być zrealizowana).
Dążenie do tej swoistej unifikacji sprzyja temu, by ów podatek, w obu ujęciach, traktować jako ten sam, jak długo nie okaże się zasadne wzięcie pod uwagę odrębności wyznaczonej art. 2 pkt 11 ustawy o VAT. Za ww. wyrokiem NSA dodać można, że definicja legalna zawarta w art. 2 pkt 11 ustawy o VAT pełni tylko funkcję porządkującą pojęcia języka prawnego, nie jest natomiast przepisem materialnym, który obok podatku od towarów i usług konstytuuje nową formę opodatkowania – podatek od wartości dodanej. […]”.
Zwrot podatku VAT z Czech z faktur kosztowych – czy to przychód?
Zgodnie z art. 13 ust. 3 pkt 3a ustawy o PIT przychodem z działalności gospodarczej nie są zwrócone, inne wydatki niezaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Przychodem z działalności gospodarczej nie będzie więc w tej sytuacji podatek VAT naliczony (na fakturze otrzymanej od sprzedawcy z Czech).
Przykład 1.
Polski przedsiębiorca sprzedaje różnego rodzaju żywność z Polski i z zagranicy. Jednym z jego dostawców jest sprzedawca z Czech. Polski przedsiębiorca regularnie dokonuje tam zakupów żywności produkowanej w Czechach. Za ten zakup otrzymuje od sprzedawcy z Czech fakturę ze stawką 0% VAT. Wykazuje go w JPK_V7 jako WNT. Przy niemal każdym wyjeździe do kontrahenta z Czech ponosi wydatki na paliwo, nocleg oraz usługi gastronomiczne. Faktury wystawione przez firmy w Czechach dokumentujące te wydatki zawierają podatek VAT według stawek obowiązujących w Czechach. Podatnik może złożyć wniosek w procedurze VAT-REF o zwrot podatku VAT naliczonego na fakturach dotyczących poniesionych wydatków na paliwo, nocleg oraz usługi gastronomiczne. Wobec tego podatnik księguje u siebie te wydatki w kwocie netto. Nie księguje on w swoich księgach podatku VAT ani po stronie przychodu, ani po stronie kosztu z uwagi na to, że podatek VAT zawarty na fakturach wystawionych przez firmy w Czechach podlega procedurze zwrotu VAT-REF. Polski przedsiębiorca ma prawo do ubiegania się o zwrot tego podatku VAT naliczonego na fakturach za paliwo, nocleg oraz usługi gastronomiczne.
Jeżeli polski przedsiębiorca ma prawo do ubiegania się o zwrot podatku VAT z faktur kosztowych dotyczących wydatków poniesionych w Czechach i otrzyma zwrot zagranicznego VAT, to takiego zwrotu nie zalicza do przychodów z działalności gospodarczej.
Zatem zwrot podatku VAT z Czech z faktur kosztowych nie będzie przychodem z działalności gospodarczej podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym zgodnie ze stosowaną formą opodatkowania.
Nie będzie to także koszt uzyskania przychodu, skoro podlega zwrotowi dla polskiego przedsiębiorcy. Nie ma w tym wypadku znaczenia, że polski przedsiębiorca nie może odliczyć go bezpośrednio w swojej ewidencji zakupu JPK_V7.
