Mały ZUS Plus – czy warto korzystać z tej ulgi?

Od 2019 roku przedsiębiorcy mają prawo do skorzystania z ulgi w opłacaniu składek, zwanej „Mały ZUS Plus”. Czy w 2024 roku "Nowy Ład" także wprowadził jakieś zmiany w tym zakresie? Czy są one korzystniejsze? W artykule dokładnie opisujemy, jak rozliczyć Mały ZUS Plus 2024.

Mały ZUS Plus w 2024 roku tylko dla części przedsiębiorców

Od 1 lutego 2020 roku, aby skorzystać z małego ZUS-u Plus, przedsiębiorca nie mógł osiągnąć w poprzednim roku kalendarzowym przychodu wyższego niż 120 tys. zł. W 2024 roku warunek ten pozostał bez zmian.

Zobacz film: Mały ZUS Plus - kto może skorzystać?

Przykład 1.

Pan Roman osiągnął w 2023 roku przychód w wysokości 85 154,54 zł. Od 1 marca do 7 czerwca miał zawieszoną działalność (97 dni). Przychód proporcjonalny ustalony będzie w następujący sposób:

120 000,00 zł / 365 dni x 268 dni (365 dni kalendarzowych – 97 dni zawieszenia) = 88 109,59 zł.

Pan Roman będzie mógł opłacać Mały ZUS Plus w 2024, gdyż przychód był niższy od określonego limitu.

Mały ZUS Plus 2024 – jak się do niego zgłosić?

Bardzo ważne w przypadku Małego ZUS-u Plus jest zgłoszenie się do niego w odpowiednim terminie i z odpowiednim kodem tytułu ubezpieczenia. Zgłoszenie do Małego ZUS-u Plus powinno nastąpić do końca stycznia w przypadku uzyskania prawa do Małego ZUS-u Plus od 1 stycznia. Zarejestrować się należy z kodem 05 90 lub 05 92, jeśli przedsiębiorca miał prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Co ważne, przedsiębiorcy zatrudnieni dodatkowo na etacie powinni zgłosić się do małego ZUS-u, jeśli w ciągu roku przewidują zakończenie umowy o pracę i będą chcieli z tej ulgi skorzystać. Jeśli nie zrobią tego do końca stycznia, wtedy na możliwość skorzystania ze składek od dochodu będą musieli czekać do kolejnego roku.

Przykład 2.

Pan Michał jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę z wynagrodzeniem wyższym niż minimalne. Umowa zawarta jest do 12 stycznia 2024 roku. Po tym okresie pan Michał zamierza prowadzić wyłącznie działalność gospodarczą. Aktualnie zgłoszony jest z kodem 05 10, jednak po zakończeniu stosunku pracy chciałby skorzystać z małego ZUS-u.

W takiej sytuacji powinien sporządzić następujące deklaracje zgłoszeniowe:

1. deklarację ZUS ZWUA z kodem 05 10 xx, kod przyczyny wyrejestrowania 600, data wyrejestrowania 1 stycznia 2024 roku;
2. deklarację ZUS ZZA z kodem 05 90 xx, data zgłoszenia 1 stycznia 2024 roku;
3. deklarację ZUS ZWUA z kodem 05 90 xx, kod przyczyny wyrejestrowania 600, data wyrejestrowania 13 stycznia 2024 roku;
4. deklarację ZUS ZUA z kodem 05 90 xx, data zgłoszenia 13 stycznia 2024 roku.

W trakcie roku do małego ZUS-u plus mogą zgłosić się wyłącznie osoby, które ukończyły 2-letni okres preferencji lub dokonały odwieszenia działalności. Dokumenty te należy wówczas przekazać w terminie 7 dni liczonych od:

• pierwszego dnia wznowienia działalności gospodarczej po zawieszeniu;
• pierwszego dnia, w którym spełnia się warunki do korzystania z małego ZUS-u (np. skończyło się okres „preferencyjnych składek” w trakcie roku, ale po styczniu w roku kalendarzowym, w którym chce się skorzystać z „małego ZUS plus”).

Przykład 3.

W przypadku pani Jolanty koniec preferencji przypadał na marzec 2024 roku. Opłacała ona składki społeczne, dlatego od kwietnia chciała rozpocząć korzystanie z Małego ZUS-u Plus. W tym celu musiała złożyć:

• wyrejestrowanie z ubezpieczeń (druk ZUS ZWUA) z kodem tytułu ubezpieczenia 05 70, kod przyczyny wyrejestrowania 600, data wyrejestrowania 1 kwietnia 2024 roku;
• zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych (druk ZUS ZUA) z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 90, datą zgłoszenia 1 kwietnia 2024 roku.

Jeżeli przedsiębiorca korzystał z Małego ZUS-u Plus w 2022 roku, wówczas w razie chęci korzystania z ulgi Mały ZUS Plus w 2024 roku nie musi dokonywać żadnych przerejestrowań – kod tytułu ubezpieczenia pozostaje taki sam: 05 90 lub 05 92. Konieczne będzie jednak przeliczenie podstawy wymiaru składek i przekazanie do ZUS DRA cz. II lub RCA cz. II razem z deklaracją rozliczeniową za styczeń.

Okres korzystania z Małego ZUS-u Plus

Jeśli chodzi o okres korzystania z Małego ZUS-u Plus, to pozostaje on ograniczony do 36 miesięcy w ciągu 60 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej. 

Przykład 4.

Po zakończeniu okresu preferencji pani Janina zgłosiła się do Małego ZUS-u Plus. Rejestracja nastąpiła od 1 maja 2021 roku. W związku z tym, że pani Janina osiąga niskie przychody, w kolejnych latach w dalszym ciągu zamierza korzystać z tej ulgi. Ma taką możliwość do 30 kwietnia 2024 roku. 

Ustalenie podstawy wymiaru składek

Do samego ustalenia podstawy wymiaru składek społecznych od 1 lutego 2020 roku znaczenie ma dochód z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.

Wzór do wyliczenia podstawy wymiaru składek wygląda następująco:

roczny dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej

uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym

_____________________________________________________            x 30

liczba dni kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej

działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym

Wynik tego działania zaokrąglić trzeba do pełnych groszy, po czym mnoży się go przez współczynnik 0,5. Wynik ponownie zaokrągla się do pełnych groszy.

Należy także pamiętać że jeśli składki społeczne były w ciągu roku zaliczane do kosztów, wówczas dochód powinien zostać powiększony o ich wartość.

Natomiast w przypadku osób, które w poprzednim roku kalendarzowym stosowały przepisy dotyczące zryczałtowanego podatku dochodowego w formie karty podatkowej i nie korzystały ze zwolnienia sprzedaży od podatku od towarów i usług na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o podatku od towarów i usług, roczny dochód z działalności gospodarczej ustalają, mnożąc roczny przychód z działalności gospodarczej przez współczynnik 0,5. Otrzymany wynik zaokrąglić należy do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 grosza, lub w dół, jeśli jest niższa. Taka sama zasada dotyczy osób, które korzystały z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Przykład 6.

Pan Marian prowadził firmę przez cały rok kalendarzowy. W 2023 roku osiągnął przychód na poziomie 110 tys. zł, a jego dochód wyniósł 65 000,00. zł. W związku z tym będzie chciał skorzystać z Małego ZUS-u Plus. Podstawa wymiaru składek zostanie ustalona w następujący sposób:

65 000,00 zł / 365 dni x 30 = 5 342,47 zł

5 342,47 zł x 0,5 = 2 671,24 zł

Składki za pana Mariana będą obliczane od kwoty 2 671,24 zł.

Ponadto podstawa wymiaru składek nie może być niższa od 30% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku kalendarzowym ani wyższa od 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego na dany rok kalendarzowy. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w ramach ulgi Mały ZUS Plus nie uległa zmianie w związku ze zmianą minimalnego wynagrodzenia w lipcu 2024 roku. W 2024 roku wynosi ona 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę, czyli 1272,60 zł.

Od wartości dochodu zależy wysokość składek ZUS do zapłaty. Jeśli po obliczeniu podstawy okaże się, że jest ona wyższa niż podstawa ryczałtowa (duży ZUS), wówczas przedsiębiorca będzie opłacał składki od podstawy ryczałtowej.

Przykład 7.

Pani Emilia spełnia wszystkie warunki do skorzystania z małego ZUS-u: 

• działalność prowadzona przez 180 dni kalendarzowych;
• przychód 52 004,92 zł (proporcja przychodu dla 180 dni prowadzonej działalności to 59 178,08 zł);
• dochód 50 000,00 zł.

Wyliczenie podstawy wymiaru składek:

50 000,00 zł / 180 dni x 30 = 8 333,33 zł

8 333,33 zł x 0,5 = 4 166,67 zł

Podstawa znacznie przekracza ryczałtową podstawę (duży ZUS), zostanie zatem do niej pomniejszona.

Opłacanie składki na Fundusz Pracy

Składki na Fundusz Pracy opłacają osoby, których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne jest co najmniej równa minimalnemu wynagrodzeniu za pracę. W 2024 roku najniższa krajowa pensja wynosi 4242 zł( do czerwca) oraz 4300 zł od lipca, zatem gdy po wyliczeniu podstawa będzie niższa od tej kwoty, przedsiębiorca może liczyć na zwolnienie z opłacania składki na FP.

Mały ZUS Plus wykazany w deklaracji rozliczeniowej

Oprócz zgłoszenia do ZUS-u z odpowiednim kodem tytułu ubezpieczenia przedsiębiorca powinien również przekazać do zakładu informację o:

• formie opodatkowania w poprzednim roku kalendarzowym;
• rocznym przychodzie i dochodzie z działalności gospodarczej, w tym przychodach i dochodach osiągniętych w czasie obowiązywania wskazanej formy opodatkowania;
• podstawie wymiaru składek emerytalno-rentowych w danym roku kalendarzowym.

Dzięki temu Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie w stanie zweryfikować, czy przedsiębiorcy przysługuje prawo do korzystania z ulgi oraz czy wartość wyliczonej podstawy wymiaru składek jest ustalona poprawnie.

W 2023 roku wymienione wyżej informacje będą wykazane na deklaracji DRA cz. II lub raporcie RCA cz. II. Co ważne, dokument taki składa się jedynie raz w roku – za miesiąc przystąpienia do tej ulgi. Czyli jeżeli przystępuje się do niej w styczniu 2022 roku, wówczas DRA cz. II lub RCA cz. II składa się razem z deklaracją DRA za styczeń – w kolejnych miesiącach dokumentów tych już się nie przekazuje. Przy kontynuacji ulgi w kolejnych latach ten raport również dołącza się do DRA za styczeń danego roku.

Mały ZUS Plus w systemie wFirma.pl

Dzięki oprogramowaniu wFirma.pl w bardzo prosty sposób dokonuje się wszelkich zgłoszeń oraz rozlicza Mały ZUS Plus. Aby do niego przystąpić, w pierwszej kolejności konieczne będzie sporządzenie przerejestrowania poprzez złożenie druku ZUS ZWUA, a następnie do ZUS ZUA. Deklaracje takie można sporządzać poprzez START » ZUS » DEKLARACJE ZGŁOSZENIOWE ZUS » DODAJ DEKLARACJĘ.

Następnie konieczne jest ustawienie właściwego schematu składek w USTAWIENIA » PODATKI » ZUS, gdzie wybrać należy MAŁY ZUS PLUS.

Potem należy wyliczyć podstawę wymiaru składek. Dane dotyczące przychodu, dochodu zostaną automatycznie zaczytane z systemu w oparciu o dodane wcześniej wpisy księgowe. Wystarczy sprawdzić ich poprawność. Po zapisaniu zmian w ustawieniach możliwe będzie sporządzenie odpowiednich deklaracji rozliczeniowych wraz z raportami DRA cz. II lub RCA cz.II, które należy przekazać do ZUS maksymalnie do 20 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni. Warto pamiętać, że zarówno deklaracje zgłoszeniowe jak i rozliczeniowe można wysłać do ZUS bezpośrednio z wFirma.pl, o czym więcej można przeczytać w opracowaniu: E-ZUS, czyli wysyłka deklaracji ZUS bezpośrednio z wFirma.pl.

Mały ZUS Plus 2024 pozwala na spore oszczędności firmom uzyskującym niskie dochody. Warto jednak pamiętać, że ulga ta dotyczy jedynie składek na ubezpieczenia społeczne oraz ewentualnego opłacania składki na FP. Na cele obliczania składki zdrowotnej nie ma znaczenia czy przedsiębiorca korzysta z tej ulgi czy nie.