Zakup towaru z Chin na rzecz nabywcy z Polski a podatek VAT

Zakup towaru z Chin na rzecz nabywcy z Polski, jest przede wszystkim typowa dla dropshippingu. Z uwagi na powszechność tego rodzaju działalności warto zastanowić się, jakie skutki podatkowe na gruncie podatku VAT wywołuje zakup towarów z Chin, które są transportowane bezpośrednio do ostatecznego nabywcy z Polski.

Określenie miejsca dostawy towarów a zakup towaru z Chin na rzecz nabywcy z Polski

Analizując opisany problem, opierając się na przepisach ustawy o podatku od towarów i usług, w pierwszej kolejności należy sięgnąć do regulacji stanowiących o miejscu dostawy towarów. Pozwala to bowiem na ustalenie miejsca jej opodatkowania. Jest to szczególnie ważne w przypadku gdy dostawa odbywa się pomiędzy różnymi państwami, ponieważ podatek VAT ma charakter terytorialny, co oznacza, że opodatkowaniu podlegają czynności dokonane na terenie danego kraju.

Ustawa o VAT określa kilka podstawowych zasad określenia miejsca dostawy towarów. Prześledźmy zatem najważniejsze przepisy w tym zakresie.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy miejscem dostawy towarów jest w przypadku towarów wysyłanych lub transportowanych przez dokonującego ich dostawy, ich nabywcę lub przez osobę trzecią – miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy.

Stosownie do art. 22 ust. 2 ustawy – w przypadku gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, przy czym towar jest wysyłany lub transportowany, to jego wysyłka lub transport są przyporządkowane tylko jednej dostawie; jeżeli towar jest wysyłany lub transportowany przez nabywcę, który dokonuje również jego dostawy, przyjmuje się, że wysyłka lub transport są przyporządkowane dostawie dokonanej dla tego nabywcy, chyba że z warunków dostawy wynika, że wysyłkę lub transport towaru należy przyporządkować jego dostawie.

W myśl art. 22 ust. 3 ustawy – w przypadku, o którym mowa w ust. 2, dostawę towarów, która:

1. poprzedza wysyłkę lub transport towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów;
2. następuje po wysyłce lub transporcie towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu zakończenia wysyłki lub transportu towarów.

Jak natomiast wynika z art. 22 ust. 4 ustawy, w przypadku gdy miejscem rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów jest terytorium państwa trzeciego, dostawę towarów dokonywaną przez podatnika lub podatnika podatku od wartości dodanej, który jest również podatnikiem z tytułu importu albo zaimportowania tych towarów, uważa się za dokonaną na terytorium państwa członkowskiego importu albo zaimportowania tych towarów.

Czytając powyższe przepisy, można dojść do wniosku, że miejscem opodatkowania dostawy towarów zasadniczo jest ten kraj, w którym znajdują się one w momencie rozpoczęcia ich wysyłki. Co ważne, na miejsce dostawy towarów nie wpływa kraj siedziby dostawcy czy nabywcy, bowiem kluczowa jest wyłącznie okoliczność, gdzie towar się znajduje i z którego kraju jest transportowany.

Zakup towaru z Chin na rzecz nabywcy z Polski a transport 

Skoro znamy już podstawowe zasady ustalania miejsca dostawy towarów, zastanówmy się, z jakimi transakcjami mamy do czynienia w rozpatrywanej przez nas sprawie.

Jeżeli przedsiębiorca z Polski kupuje towar w Chinach i sprzedaje go następnie ostatecznemu klientowi z Polski, to występują dwie dostawy towarów: pomiędzy hurtownikiem z Chin a przedsiębiorcą, a następnie pomiędzy przedsiębiorcą a nabywcą indywidualnym. Cecha szczególna tego schematu to fakt, że towar wędruje bezpośrednio od chińskiego hurtownika do ostatecznego nabywcy.

W przedstawionym przypadku mamy do czynienia z tzw. transakcją łańcuchową. Polega ona na tym, że choć dochodzi tylko do jednego fizycznego przemieszczenia towarów, to istnieją ich dwie dostawy.

W konsekwencji w opisanym przypadku nie znajdzie zastosowania wyjątek określony w art. 22 ust. 4 ustawy VAT. Przepis stanowi, że gdy miejscem rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów jest terytorium państwa trzeciego, dostawę towarów dokonywaną przez podatnika lub podatnika podatku od wartości dodanej, który jest również podatnikiem z tytułu importu albo zaimportowania tych towarów, uważa się za dokonaną na terytorium państwa członkowskiego importu albo zaimportowania tych towarów. Skoro jednak podmiot dokonujący sprzedaży (przedsiębiorca z Polski) nie jest importerem towarów (ponieważ importerem jest ostateczny nabywca), to art. 22 ust. 4 nie ma tu racji bytu.

W rezultacie do transakcji dostawy towarów na rzecz ostatecznego nabywcy z Polski należy stosować regułę opisaną w art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT, tj. uznać, że taka dostawa jest opodatkowana w kraju rozpoczęcia wysyłki, czyli w Chinach. Powoduje to, że zakup towaru z Chin na rzecz nabywcy z Polski nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce.

Przykład 1.

Polski przedsiębiorca działający w obszarze dropshippingu kupuje w Chinach towar na rzecz ostatecznego klienta w Polsce. Towar jest przemieszczany bezpośrednio z Chin do nabywcy z Polski. W takim przypadku występuje transakcja łańcuchowa, w której mamy do czynienia z dwiema dostawami. Zarówno sprzedaż towaru pomiędzy hurtownikiem z Chin a przedsiębiorcą, jak i sprzedaż pomiędzy przedsiębiorcą a klientem z Polski będą zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT opodatkowane w kraju rozpoczęcia wysyłki, a więc w Chinach. Polski przedsiębiorca nie płaci z tytułu tej dostawy podatku VAT w Polsce.

Taki sposób rozumowania przepisów potwierdzają również organy podatkowe. Przykładowo w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 17 kwietnia 2012 r., nr IPTPP2/443-73/12-2/JS, czytamy:

„Powyższe wskazuje, że występuje tzw. transakcja łańcuchowa. Istotne znaczenie w tej sprawie ma, który w kolejności z podmiotów stanie się podatnikiem z tytułu importu towarów.

Mając na uwadze powyższe przepisy oraz opis sprawy należy stwierdzić, iż – jak wskazał Wnioskodawca – podatnikiem z tytułu importu towarów będzie ostateczny odbiorca – polski kontrahent, zatem uregulowania zawarte w art. 22 ust. 4 ustawy nie będą miały zastosowania. W takim przypadku transakcję dostawy przez Wnioskodawcę towaru na rzecz polskiego kontrahenta, będącego jednocześnie importerem towaru należy uznać – zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy – za dokonaną i opodatkowaną w miejscu rozpoczęcia wysyłki, a zatem na terytorium państwa trzeciego.

Reasumując, w świetle powołanych przepisów, dokonywana przez Wnioskodawcę dostawa przedmiotowego towaru na rzecz podmiotu mającego swoją siedzibę w Polsce (Spółka B) nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce. Wobec powyższego Zainteresowany nie będzie zobowiązany do rozliczenia podatku z tytułu jej dokonania”.

Przechodząc do podsumowania, warto zwrócić uwagę, że zakup towaru z Chin na rzecz nabywcy z Polski jest klasycznym przykładem transakcji łańcuchowej. Jeżeli importerem towarów jest ostatni w łańcuchu dostaw podmiot, to transakcje dostawy poprzedzające będą opodatkowane podatkiem VAT w kraju wysyłki towarów. Oznacza to, że miejscem opodatkowania będzie terytorium kraju trzeciego, a nie Polska.