Osoba z najbliższej rodziny, która pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z osobą prowadzącą działalność gospodarczą oraz pomaga (współpracuje) przy prowadzeniu tej działalności jest dla ZUS osobą współpracującą. Zwolnienie chorobowe osoby współpracującej jest rozliczane na podobnych zasadach jak chorobowe właściciela. Jak rozliczyć zwolnienie chorobowe osoby współpracującej? Informacje na ten temat znajdziesz w poniższym artykule.
Składki ZUS opłacane za osobę współpracującą
Członka rodziny pozostającego we wspólnym gospodarstwie domowym należy zgłosić do ZUS jako osobę współpracującą z kodem tytułu ubezpieczenia 05 11 x x, nawet jeżeli zostanie zawarta z tą osobą umowa o pracę. Osoba współpracująca podlega ubezpieczeniom tak, jak za przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą:
- obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu,
- obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu,
- dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu.
Za osobę współpracującą należy także opłacać składkę na Fundusz Pracy.
Podstawę wymiaru składek ubezpieczeniowych stanowi zadeklarowana kwota, która nie może być niższa niż standardowe składki dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą, czyli 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (4161,00 zł w 2023 roku). Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowi75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez GUS. (5 224,46 w 2023 roku). Obowiązek objęcia ubezpieczeniem osoby współpracującej następuje od dnia rozpoczęcia współpracy przy prowadzeniu działalności do dnia jej zakończenia.
Jeżeli rozpoczęcie współpracy rozpoczyna się w trakcie miesiąca, składki na ubezpieczenie społeczne wyliczone od standardowej podstawy wymiaru składek może pomniejszyć proporcjonalnie do okresu świadczenia pomocy przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Składka na ubezpieczenie zdrowotne nie ulega zmniejszeniu, gdyż jest ona miesięczna i niepodzielna.
Zwolnienie chorobowe osoby współpracującej
Jeżeli osoba współpracująca przystąpi do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z tytułu współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej oraz posiada wymagany 90-dniowy okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego (tzw. okres wyczekiwania), będzie jej przysługiwało prawo do otrzymania zasiłku chorobowego. Wówczas osoba współpracująca nabywa prawo do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia niezdolności do pracy spowodowanej chorobą. Płatnikiem zasiłku chorobowego jest ZUS. W celu wypłaty zasiłku chorobowego należy przekazać do ZUS właściwego ze względu na siedzibę płatnika składek, oryginał zaświadczenia lekarskiego ZUS ZLA dostarczonego przez osobę współpracującą wraz z zaświadczeniem płatnika składek na druku ZUS Z-3b.
Aby poprawnie rozliczyć zwolnienie chorobowe osoby współpracującej należy określić podstawę do tego naliczenia. Podstawę tę stanowi kwota będąca zarazem podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe za okres 12 miesięcy kalendarzowych nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, poprzedzających miesiąc, w którym nastąpiła niezdolność do pracy. Jeżeli okres ubezpieczenia jest krótszy niż 12 miesięcy kalendarzowych, wówczas podstawę zasiłku chorobowego stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe z faktycznego okresu ubezpieczenia za pełne miesiące ubezpieczenia.
Wyliczenie składek ZUS za okres choroby osoby współpracującej
Zwolnienie chorobowe osoby współpracującej rozliczane jest na podobnych zasadach jak zwolnienie osoby prowadzącej działalność. Za osobę współpracującą, która jest niezdolna do pracy z powodu choroby i spełnia warunki do przyznania zasiłku, należy zmniejszyć standardową podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne proporcjonalnie do okresu niezdolności do pracy. Proporcjonalnego naliczenia podstawy dokonuje się poprzez podzielenie najniższej podstawy wymiaru składek przez liczbę dni kalendarzowych w danym miesiącu, następnie otrzymany wynik należy pomnożyć przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu, wartość wynikająca z wyliczenia stanowi podstawę wymiaru składek za miesiąc, w którym osoba współpracująca przebywała na zwolnieniu chorobowym. Składkę na ubezpieczenie zdrowotne należy opłacić w pełnej wysokości, gdyż jest ona niepodzielna.
