Zgodnie z przepisami prawa podatkowego, alimenty co do zasady stanowią przychód dla osoby, która je otrzymuje. Jednak większość z nich znajduje się w grupie, dla której przewidziane jest zwolnienie z podatku dochodowego. Dowiedz się, czy alimenty są opodatkowane.
Czym są alimenty i kto jest zobowiązany do ich zapłaty?
Alimenty to obowiązek dostarczania środków utrzymania (zarówno pieniędzy, jak i innych przedmiotów, np. wyżywienia, ubrania, książek) osobie uprawnionej przez zobowiązanego. Cechą charakterystyczną alimentów jest ich regularność i obligatoryjność. Przy czym ogólna zasada wskazuje, że co do zasady obowiązek alimentacyjny obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Zazwyczaj obowiązek płacenia alimentów spoczywa na rodzicach, jednak nie jest to regułą. Warto mieć na uwadze, że w przypadku alimentów na dzieci obowiązek alimentacyjny spoczywa na obojgu rodzicach – każdy z nich, uwzględniając swoje siły oraz możliwości zarobkowe i majątkowe, obowiązany jest do zaspokojenia potrzeb dzieci.
Czy alimenty na rzecz dzieci są opodatkowane?
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog zwolnień od podatku. Wśród nich znajdziemy również zapisy dotyczące zwolnień alimentów z podatku dochodowego. Jak bowiem czytamy w art. 21 ust. 1 pkt 127 ustawy o PIT, wolne od podatku dochodowego są alimenty:
- na rzecz dzieci, które nie ukończyły 25. roku życia, oraz dzieci bez względu na wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymują zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną;
- na rzecz innych osób niż wymienione wyżej, otrzymane na podstawie wyroku sądu lub ugody sądowej, do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 700 zł.
Zgodnie z powyższym, alimenty wypłacane na rzecz dzieci nie podlegają opodatkowaniu. Dlatego też nie wykazuje się ich w rozliczeniu rocznym PIT dziecka ani też nie dolicza się wypłaconych kwot do dochodów rodziców.
Jednocześnie należy mieć na uwadze, że w przypadku alimentów wypłacanych na rzecz dzieci, zwolnienie z opodatkowania obowiązuje niezależnie od wysokości wypłacanego świadczenia. Nie ma tutaj znaczenia, czy alimenty wypłacane są w kwocie np. 200 zł, czy też 2500 zł, w żadnym bowiem wypadku nie podlegają one opodatkowaniu.
Co więcej bez znaczenia jest fakt, czy są one płacone na podstawie wyroku sądu, ugody, czy też w formie prywatnego porozumienia, gdyż w każdym z tych przypadków i tak są zwolnione z podatku dochodowego.
Przykład 1.
Sąd zasądził dla 23-letniej córki alimenty od ojca w miesięcznej wysokości 650 zł. Przez pierwsze dwa lata nie zostały one w ogóle wypłacone. Natomiast w trzecim roku komornik wypłacił córce alimenty w kwocie 15 600 zł. W momencie wpływu pieniędzy na konto miała już ona ukończone 25 lat. Czy zapłacone alimenty podlegają opodatkowaniu?
Ze względu na fakt, iż kwota zasądzonych alimentów nie przekraczała 700 zł miesięcznie, nie ma ona obowiązku zapłaty podatku od alimentów.
Alimenty na rzecz innych osób – czy należy zapłacić podatek?
W przypadku alimentów wypłacanych na rzecz innych osób – nie dzieci, co do zasady należy je opodatkować.
Zwolnienie z opodatkowania alimentów na rzecz innych osób przysługuje wyłącznie, gdy:
- alimenty zostały otrzymane na podstawie wyroku sądu lub ugody sądowej,
- miesięczna kwota alimentów nie przekracza 700 zł.
Aby móc skorzystać ze zwolnienia, koniecznie jest spełnienie obu warunków jednocześnie. Jeśli więc osoba dorosła, np. rodzic, dziadek, małżonek otrzymuje alimenty wypłacane na podstawie prywatnego porozumienia, to otrzymane świadczenie należy wykazać w zeznaniu rocznym, bowiem w całości podlega ono opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Natomiast w przypadku alimentów, które zostały przyznane na podstawie wyroku sądu lub ugody sądowej, w rozliczeniu rocznym wykazuje się kwoty przekraczające 700 zł miesięcznie.
Jakie alimenty podlegają opodatkowaniu?
Do alimentów opodatkowanych zalicza się:
- kwoty alimentów powyżej 700 zł miesięcznie, wypłacane na rzecz innych osób niż dzieci na podstawie wyroku sądu lub ugody sądowej. W takim wypadku podatek należy zapłacić od nadwyżki ponad 700 zł, np. jeśli alimenty są płacone w kwocie 1500 zł, podatek należy naliczyć od kwoty 800 zł;
- alimenty na rzecz innych osób dorosłych, jeśli otrzymywane są na podstawie innego orzeczenia sądowego (wyrok lub ugoda). W sytuacji, gdy osoba inna niż dziecko otrzymuje alimenty uzgodnione w drodze prywatnego porozumienia, to kwoty te niezależnie od ich wysokości w całości podlegają opodatkowaniu i należy wykazać je w zeznaniu podatkowym za dany rok. Wówczas podatek należy zapłacić nawet w przypadku, gdy kwota alimentów wynosi mniej niż 700 zł miesięcznie;
- opodatkowaniu podlegają każde odsetki od alimentów. Niezależnie, czy alimenty są orzeczone na rzecz dziecka czy innej osoby ani jaka jest ich kwota.
Przykład 2.
Sąd przyznał byłej żonie alimenty od byłego męża w miesięcznej kwocie 1200 zł miesięcznie. Zgodnie z przepisami zwolnienie z podatku przysługuje alimentom do kwoty 700 zł miesięcznie, czyli 8400 zł rocznie (700 zł x 12 miesięcy). Czy wypłacone alimenty będą opodatkowane?
Tak, żona będzie zobowiązana do opodatkowania podatkiem dochodowym kwoty 500 zł miesięcznie, czyli w skali roku 6000 zł:
1200 zł - 700 zł = 500 zł
500 zł x 12 miesięcy = 6000 zł.
Przykład 3.
Sąd zasądził na rzecz pani Ani alimenty od byłego męża w wysokości 500 zł miesięcznie. Mąż przez 7 miesięcy nie płacił alimentów. Natomiast w ósmym miesiącu przekazał na rzecz byłej żony kwotę 4000 zł. Czy wypłacone alimenty będą opodatkowane?
Pomimo uzyskania przez panią Anię wysokiej łącznej kwoty w jednym miesiącu nie jest ona zobowiązana do opodatkowania otrzymanych alimentów, ponieważ nie została przekroczona miesięczna kwota limitu o wartości 700 zł, tj. 4000 zł : 8 miesięcy = 500 zł.
Jak wykazać w zeznaniu rocznym otrzymane alimenty?
Alimenty, które podlegają opodatkowaniu, należy wykazać w zeznaniu rocznym PIT-36 lub PIT-37. Kwoty te wykazuje się w deklaracji rocznej jako przychody z innych źródeł.
Podatek od alimentów nalicza się według zasad ogólnych, czyli skali podatkowej: 12% bądź 32%. Należy mieć na uwadze, że to osoba, która otrzymuje alimenty, zobowiązana jest do wykazania przychodu i samodzielnego obliczenia podatku, bowiem osoby wypłacające alimenty nie mają obowiązku wystawienia informacji PIT-11.
Od otrzymanych alimentów nie odprowadza się zaliczek w trakcie trwania roku podatkowego. Dopiero po zakończeniu danego roku należy je wykazać w zeznaniu rocznym i odprowadzić od nich należny podatek. Jednocześnie alimentów, które są zwolnione z opodatkowania, nie należy w ogóle wykazywać w zeznaniu rocznym. Rozliczeniu podlega ewentualna nadwyżka ponad kwotę 700 zł. Dodatkowo podatnik musi pamiętać, że w zeznaniu rocznym wykazuje się jedynie faktycznie wypłacone lub postawione do dyspozycji alimenty. Kwoty, które są należne, ale nie zostały wypłacone, nie są wykazywane w deklaracji PIT.
