Przyjęta Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ograniczenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko (zwana również dyrektywą plastikową) od 2021 roku nakazuje ograniczenia, a w niektórych przypadkach całkowity zakaz używania (a tym samym sprzedawania) plastikowych opakowań. Sprawdź, które produkty obejmie tzw. zakaz plastiku.
Dyrektyw plastikowa – dlaczego została wprowadzona?
Dyrektywa plastikowa ma na celu chronić środowisko naturalne oraz czystość wód. Badania wykazały, że produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych stanowią około połowy wszystkich odpadów morskich występujących na europejskich plażach. 10 najczęściej występujących produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych stanowi 86% wszystkich tego rodzaju produktów.
Cytując za uzasadnieniem wprowadzenia dyrektywy “pozostałości po tworzywach sztucznych można znaleźć u wielu gatunków morskich – u żółwi morskich, wielorybów, ptaków – oraz u niektórych gatunków ryb lub skorupiaków, przez co trafiają one do łańcucha pokarmowego. Poza szkodliwym oddziaływaniem na środowisko i potencjalnie na zdrowie ludzi odpady morskie z tworzyw sztucznych mają negatywny wpływ na takie rodzaje działalności, jak turystyka, rybołówstwo i żegluga.”
Za produkt jednorazowego użytku należy rozumieć „produkt, który jest w całości lub częściowo wykonany z tworzyw sztucznych i który nie jest przeznaczony, zaprojektowany lub wprowadzany do obrotu tak, aby osiągnąć w ramach jednego cyklu życia wielokrotną rotację przez zwrócenie go do producenta z zamiarem powtórnego napełnienia lub ponownego użycia do tego samego celu, do którego był pierwotnie przeznaczony”
Koniec sprzedaży plastikowych kubków, siatek i patyczków?
Znaczne ograniczenie stosowania produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych obejmie:
-
opakowania na żywność, tj. pojemniki takie jak pudełka z pokrywą lub bez używane w celu umieszczania w nich żywności przeznaczonej do spożycia bezpośrednio z pojemnika na miejscu, lub na wynos bez żadnej dalszej obróbki, opakowania na żywność typu fast food – z wyjątkiem opakowań na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność;
-
kubki na napoje.
Zakaz wprowadzania do obrotu produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych obejmie:
-
patyczki higieniczne – z wyjątkiem wymazówek używanych do celów medycznych,
-
sztućce (widelce, noże, łyżki, pałeczki),
-
talerze,
-
słomki – z wyjątkiem słomek używanych do celów medycznych,
-
mieszadełka do napojów,
-
patyczki dołączane do balonów, z wyjątkiem balonów do użytku przemysłowego lub innych profesjonalnych zastosowań, które nie są dystrybuowane konsumentom.
Kolejne obowiązki dla przedsiębiorców i producentów!
Dyrektywa wprowadza obowiązek informowania konsumentów o dostępnych systemach ponownego użycia i sposobach gospodarowania odpadami z tych produktów oraz o najlepszych praktykach w zakresie należytego gospodarowania odpadami, a także o wpływie zaśmiecania i innych nieodpowiednich metodach unieszkodliwiania tych produktów.
Taki obowiązek będą mieli produkujący:
- opakowania na żywność, tj. pojemniki takie jak pudełka z pokrywą lub bez używane w celu umieszczania w nich żywności przeznaczonej do spożycia bezpośrednio z pojemnika na miejscu, lub na wynos bez żadnej dalszej obróbki, takie jak opakowania na żywność typu fast food – z wyjątkiem opakowań na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność;
- paczki i owijki z elastycznych materiałów zawierające żywność przeznaczoną do bezpośredniego spożycia z paczki lub owijki bez żadnej dalszej obróbki;
- pojemniki na napoje, tj. pojemniki stosowane do przechowywania napojów, takie jak butelki w tym ich pokrywki i wieczka;
- kubki na napoje;
- wyroby tytoniowe z filtrami i filtry sprzedawane do użytku łącznie z wyrobami tytoniowymi;
- chusteczki nawilżane, tj. uprzednio nawilżone chusteczki przeznaczone do higieny osobistej, użytku domowego lub przemysłowego;
- balony, z wyjątkiem balonów do użytku przemysłowego lub innych profesjonalnych zastosowań, które nie są dystrybuowane konsumentom;
- lekkie plastikowe torby na zakupy;
- podpaski higieniczne i tampony oraz aplikatory do tamponów.
Wymagania w zakresie projektowania oraz znakowania produktów z plastiku
Produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, takie jak pojemniki stosowane do przechowywania napojów, będą mogły być wprowadzane do obrotu tylko wtedy, kiedy pokrywki i wieczka pozostają trwale zamocowane do opakowania podczas etapu zamierzonego zastosowania produktu. Regulacja ta znajdzie zastosowanie od 2025 roku.
Ponadto produkty takie jak:
- podpaski higieniczne i tampony oraz aplikatory do tamponów;
- chusteczki nawilżane, tj. uprzednio nawilżone chusteczki przeznaczone do higieny osobistej, użytku domowego lub przemysłowego;
- balony, z wyjątkiem balonów do użytku przemysłowego lub innych profesjonalnych zastosowań, które nie są dystrybuowane konsumentom
powinny być opatrzone widocznym, wyraźnie czytelnym i nieusuwalnym oznaczeniem zawierającym informacje dla konsumentów dotyczące co najmniej jednej z następujących kwestii:
- odpowiednich wariantów w zakresie unieszkodliwiania produktów stanowiących odpady lub niewskazane metody unieszkodliwiania takich produktów;
- negatywnych skutków zaśmiecania lub innych nieodpowiednich metod unieszkodliwiania produktów stanowiących odpady dla środowiska lub
- obecności tworzyw sztucznych w produkcie.
Rozszerzona odpowiedzialność producenta – na czym polega i jakie produkty obejmuje?
Rozszerzona odpowiedzialność producenta obejmuje produkujących:
- opakowania na żywność, tj. pojemniki takie jak pudełka z pokrywą lub bez używane w celu umieszczania w nich żywności przeznaczonej do spożycia bezpośrednio z pojemnika na miejscu, lub na wynos bez żadnej dalszej obróbki, takie jak opakowania na żywność typu fast food – z wyjątkiem opakowań na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność;
- paczki i owijki z elastycznych materiałów zawierające żywność przeznaczoną do bezpośredniego spożycia z paczki lub owijki bez żadnej dalszej obróbki;
- pojemniki na napoje, tj. pojemniki stosowane do przechowywania napojów, takie jak butelki na napoje w tym ich pokrywki i wieczka;
- kubki na napoje;
- wyroby tytoniowe z filtrami i filtry sprzedawane do użytku łącznie z wyrobami tytoniowymi;
- chusteczki nawilżane, tj. uprzednio nawilżone chusteczki przeznaczone do higieny osobistej, użytku domowego lub przemysłowego;
- balony, z wyjątkiem balonów do użytku przemysłowego lub innych profesjonalnych zastosowań, które nie są dystrybuowane konsumentom;
- lekkie plastikowe torby na zakupy.
Rozszerzona odpowiedzialność ma polegać na pokrywaniu kosztów zbierania odpadów obejmujących wyżej wymienione produkty, a następnie ich transportu i przetwarzania, w tym koszty uprzątnięcia zaśmiecenia i koszty środków służących upowszechnianiu wiedzy.
Czy zakaz plastiku będzie korzystny dla biznesu?
Wg unijnych organów prawodawczych
Państwa członkowskie na wdrożenie (transponowanie) dyrektywy plastikowej mają 2 lata od jej wejścia w życie. W Polsce zakaz plastiku najprawdopodobniej zacznie obowiązywać od 2021 roku.
