Strata podatkowa z jednego źródła przychodu powinna być następnie odliczana z tego samego źródła przychodu. Oznacza to, że strata podatkowa z działalności gospodarczej może być odliczona jedynie od dochodu z tejże działalności gospodarczej. Jednak co w sytuacji, kiedy podatnik prowadzi zarówno działalność gospodarczą, jak i najem prywatny, a do tego jedno i drugie opodatkowane jest ryczałtem? Jaki wpływ na odliczenie straty z lat ubiegłych na ryczałcie ma zmiana formy opodatkowania ze skali podatkowej, podatku liniowego na ryczałt? Na te i inne wątpliwości odpowiedziano w niniejszym artykule.
Odliczenie straty z lat ubiegłych na ryczałcie - czym jest strata podatkowa z działalności gospodarczej?
Dla wyjaśnienia problemu odliczenia straty podatkowej w ryczałcie wpierw należałoby sobie zadać pytanie, co to jest i kiedy powstaje strata podatkowa.
Strata podatkowa z działalności gospodarczej to nadwyżka kosztów uzyskania przychodów nad przychodami podatkowymi.
Powstaje ona wtedy, kiedy przedsiębiorca ponosi więcej kosztów, niż uzyskuje przychodów w określonym przedziale czasowym (miesiąc, pół roku, rok).
Przedsiębiorca może ponieść stratę w 1 miesiącu, w okresie 2 czy 3 miesięcy, ale za cały rok może uzyskać dochód, a nie stratę.
Dlatego warto wyróżnić 2 podstawowe rodzaje strat:
- strata wynikająca z bieżącej działalności, czyli w obrębie tylko niepełnego roku (wysokość straty może w ciągu roku się zmieniać albo strata ta może w trakcie roku zniknąć, a wystąpi dochód);
- strata za cały rok prowadzenia działalności, czyli dotycząca pełnego roku kalendarzowego (po zamknięciu tego roku – obliczona strata nie ulega zmianie, wyjątkiem od reguły jest ewentualna korekta).
- wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów,
- przychody niepodlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych,
- przychody zwolnione (dotyczy przychodów zwolnionych i poniesionych kosztów sfinansowanych z tych przychodów).
Odliczenie straty z lat ubiegłych na ryczałcie a zasady odliczania w podatku dochodowym PIT
Nawiązując do art. 9 ust. 3 Ustawy z 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwanej dalej ustawą o PIT, podatnik podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) stosujący skalę podatkową, podatek liniowy jako formę opodatkowania prowadzonej działalności może odliczyć stratę podatkową z działalności od dochodu osiągniętego z działalności:
- w najbliższych kolejno po sobie następujących 5 latach podatkowych, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty, albo
- jednorazowo w jednym z najbliższych kolejno po sobie następujących 5 lat podatkowych o kwotę nieprzekraczającą 5 000 000 zł. Nieodliczona kwota podlega rozliczeniu w pozostałych latach tego 5-letniego okresu, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty.
Tak więc stratę podatkową z jednego źródła dochodów (przychodów) można odliczyć od dochodów (przychodów) z tego samego źródła.
Odliczenie straty z lat ubiegłych na ryczałcie
Podatnik uzyskujący przychody opodatkowane ryczałtem ma prawo (ale nie obowiązek) do odliczenia straty podatkowej na takich samych zasadach, które zaprezentowano powyżej, a więc od przychodu odlicza stratę podatkową:
- w najbliższych kolejno po sobie następujących 5 latach podatkowych, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty, albo
- jednorazowo w jednym z najbliższych kolejno po sobie następujących 5 lat podatkowych o kwotę nieprzekraczającą 5 000 000 zł. Nieodliczona kwota podlega rozliczeniu w pozostałych latach tego 5-letniego okresu, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty.
Powstaje tu jednak pewna wątpliwość. Ryczałtowiec nie uwzględnia kosztów uzyskania przychodów, więc nie powstanie u niego strata podatkowa (w latach stosowania ryczałtu jako formy opodatkowania).
Przedsiębiorca stosujący ryczałt jako formę opodatkowania prowadzonej działalności ma prawo odliczyć stratę podatkową od przychodu z tej działalności.
Ryczałtowiec odlicza stratę podatkową z działalności opodatkowanej jeszcze skalą podatkową albo podatkiem liniowym. Zatem straty podatkowe (z ostatnich 5 lat) poniesione w czasie stosowania jako formy opodatkowania skali podatkowej albo podatku liniowego mogą być odliczone przez ryczałtowca.
W jaki sposób? Po zmianie formy opodatkowania na ryczałt.
Odliczenie straty z lat ubiegłych na ryczałcie i najmie prywatnym
Zgodnie z art. 11 ust. 1 Ustawy z dnia 20 listopada 1998 roku o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne – podatnik uzyskujący przychody opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych może odliczyć od przychodów:
- stratę podatkową, oraz
- kwoty niektórych ulg podatkowych
– jeżeli nie zostały odliczone od dochodu lub nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym.
Ryczałtowiec ma prawo odliczyć straty podatkowe, które powstały w ostatnich 5 latach, kiedy jeszcze stosował jako formę opodatkowania skalę podatkową albo podatek liniowy dla dochodów z działalności gospodarczej.
Zatem po zmianie formy opodatkowania przedsiębiorca na ryczałcie może odliczyć tę stratę podatkową.
Odliczenia straty podatkowej dokonuje od przychodów, ale na takich samych zasadach jak przedstawiono wcześniej.
Jest jeszcze inna ciekawa sytuacja. Pomimo że ustawodawca wymaga, aby strata podatkowa z działalności gospodarczej z ostatnich 5 lat poniesiona w czasie opodatkowania skalą podatkową czy podatkiem liniowym była odliczana także od źródła przychodów z działalności (po zmianie na ryczałt od przychodów opodatkowanych ryczałtem), jest jeden problem.
Ministerstwo Finansów w oficjalnym stanowisku podawanym na infolinii informuje, że pomimo obowiązku odliczania straty podatkowej z działalności od dochodu, przychodu także z działalności, w zeznaniu rocznym PIT-28 wykazuje się to odmiennie, gdy przedsiębiorca prowadzi najem prywatny i działalność (oba opodatkowane ryczałtem).
W takim wypadku nie ma technicznych możliwości odliczenia w formularzu PIT-28 straty podatkowej tylko od przychodów z działalności. Strata ta rozlicza się w proporcji także od przychodów z najmu prywatnego. Jednak Resort Finansów stoi na stanowisku, że takie postępowanie jest prawidłowe i tak należy wykazać odliczenie straty.
Pozostaje sądzić, że tysiące zeznań rocznych PIT-28 zawierających działalność i najem prywatny opodatkowane ryczałtem, gdzie strata jest odliczana od przychodów z działalności i od przychodów z najmu prywatnego (w proporcji), będą uznawane za rozliczone prawidłowo.
Powyższe dotyczy także sytuacji, kiedy podatnik poniósł stratę z najmu prywatnego na skali podatkowej. Zmienił formę opodatkowania najmu prywatnego na ryczałt i odlicza stratę w zeznaniu rocznym PIT-28, w którym wykazuje także przychody z działalności.
Warto na koniec jeszcze wspomnieć, że stratę podatkową ryczałtowiec może odliczać także na bieżąco już w trakcie roku podatkowego, obliczając miesięczny zryczałtowany podatek dochodowy do zapłaty.
