Kiedy pracodawca płaci alimenty - czym jest zajęcie egzekucyjne?

Na pracodawcy ciąży wiele obowiązków, jednak podstawowym obowiązkiem każdego pracodawcy względem zatrudnianych przez niego pracowników, jest wypłacanie należnego wynagrodzenia. Wynagrodzenie musi być zawsze wypłacane terminowo, na zasadach określonych w Kodeksie pracy i umowie zawartej pomiędzy pracownikiem a pracodawcą, regulującej zasady zatrudnienia. Czasem obowiązek ten ulega ograniczeniu – dzieje się tak wówczas, gdy pracodawca odbiera korespondencję od komornika sądowego, informującą go o zajęciu należnego podwładnemu wynagrodzenia. Sprawdź czym jest zajęcie egzekucyjne! 

Czy orzeczenie sądu stanowi tytuł wykonawczy?

Źródła zadłużeń mogą być różne – zobowiązania pracownika mogą wynikać np. z niespłaconych pożyczek, nieuregulowanych grzywien czy najczęściej niezapłaconych w terminie alimentów. Orzeczenie sądowe po nadaniu mu klauzuli wykonalności (oficjalnej wzmianki o tym, iż tytuł egzekucyjny – np. wyrok albo postanowienie – jest ważne, wykonalne  i nadaje się do egzekucji), stanowi tytuł wykonawczy, na podstawie którego wszczynane jest postępowanie egzekucyjne. Postępowanie to, wszczynane jest zawsze na wniosek wierzyciela, czyli podmiotu, któremu przysługuje wierzytelność względem dłużnika. Postępowanie prowadzone jest przez uprawniony organ egzekucyjny, czyli komornika sądowego. Wierzyciel określa sposób prowadzenia egzekucji i może wybierać spośród wielu metod przedstawionych w przepisach prawa. Zajęcie egzekucyjne może to być np. zajęcie nieruchomości, zajęcie rachunku bankowego, czy zajęcie ruchomości, jednak bez wątpienia egzekucja z wynagrodzenia za pracę jest sposobem stosunkowo najłatwiejszym i najszybszym, tym bardziej, iż prowadzona egzekucja nie powinna być dotkliwa ponad uzasadnioną miarę.

Co istotne, zajęcie egzekucyjne wynagrodzenia za pracę dotyczy nie tylko samego podstawowego wynagrodzenia, lecz również wszystkich innych wypłacanych pracownikowi świadczeń.

Jakie są obowiązki pracodawcy względem komornika?

O wszczęciu egzekucji i zajęciu wynagrodzenia za pracę, komornik zawiadamia zarówno dłużnika, jak i jego pracodawcę. Zawiadomienie następuje w formie pisemnej, za pomocą przesyłki listowej poleconej. Od tego momentu na pracodawcy ciążą określone obowiązki, których powinien dopilnować. Pracownik – dłużnik zostaje zawiadomiony o tym, iż nie wolno mu odbierać wynagrodzenia za pracę poza częścią wolną od zajęcia, ani rozporządzać tym wynagrodzeniem w inny sposób (np. pracownik nie może zrzec się należnego mu wynagrodzenia i oświadczyć, że będzie pracował za darmo). 

Pracodawca nie może wypłacić pracownikowi części zajętej przez komornika sądowego. Zakaz ten będzie obowiązywał do chwili spłacenia całej zaległej należności. Rozporządzanie wynagrodzeniem ponad kwotę wolną od zajęcia, jest nieważne względem wierzyciela egzekwującego należność od chwili dokonania zajęcia.

Pracodawca zatrudniający pracownika, którego wynagrodzenie zostało zajęte z tytułu zajęcia komorniczego, ma obowiązek:

• przekazywania zajętej części wynagrodzenia komornikowi lub wierzycielowi (w zależności od informacji podanej w treści zajęcia);

• wypłacania pracownikowi wynagrodzenia pomniejszonego o zajętą część wynagrodzenia;

• zawiadomienia komornika o dokonaniu pierwszej wypłaty w ramach prowadzonego postępowania egzekucyjnego;

• podania informacji o terminach i wysokości przekazywanej tytułem zajęcia części wynagrodzenia;

• nadesłania informacji o wysokości wynagrodzenia za pracę i dochodach z innych wypłacanych dłużnikowi za okres ostatnich trzech miesięcy poprzedzających dokonanie zajęcia;

• nadesłania oświadczenia o przeszkodach w wykonaniu zajęcia, jeśli takowe występują;

• podania informacji o innych postępowaniach egzekucyjnych, prowadzonych względem pracownika lub osobach, które roszczą sobie prawa do wynagrodzenia pracownika, jak również innych postępowaniach sądowych prowadzonych względem wynagrodzenia należnego pracownikowi;

• zawiadamiania komornika o wszystkich zmianach w sytuacji pracownika (np. zmianie wysokości wynagrodzenia, ustaniu zatrudnienia, otrzymaniu zawiadomienia o innym postępowaniu egzekucyjnym).

Wyżej wymienione obowiązki, pracodawca powinien wykonać w terminie 7 dni, licząc od daty doręczenia zawiadomienia o zajęciu wynagrodzenia.

Dane niezbędne do wykonania zajęcia i przekazania komornikowi (lub wierzycielowi) zajętej części wynagrodzenia, zawarte są w zawiadomieniu o zajęciu, przesyłanym przez komornika sądowego. Celem uniknięcia zbędnych wątpliwości, w tytule przelewu warto podać dane dłużnika oraz sygnaturę prowadzonego przez komornika postępowania egzekucyjnego. Sygnatura znajduje się w każdym piśmie przesłanym pracodawcy przez komornika.

Czy zajęcie egzekucyjne dotyczy całego wynagrodzenia za pracę?

Pracodawca odpowiada za realizację zajęcia komorniczego, tj. za przekazanie środków komornikowi lub wierzycielowi. Zajęcie egzekucyjne wynagrodzenia za pracę nie następuje w dowolnej wysokości i pracodawca musi pamiętać, iż to na nim ciąży obowiązek dokładnego wyliczenia, jaka kwota wynagrodzenia przypadnie wierzycielowi, a jaka pracownikowi.

Maksymalna wysokość zajęcia wynosi 50% wynagrodzenia. Zajęcie egzekucyjne zwiększa się do 60% w przypadku świadczeń alimentacyjnych. Kwotą wolną od potrąceń jest kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę (obecnie 2.225,00 zł brutto), przy czym to ograniczenie nie dotyczy świadczeń alimentacyjnych – w takim przypadku maksymalne zajęcie nadal wynosi 60%. W przypadku zatrudnienia pracownika na część etatu, kwoty te obliczane są proporcjonalnie. Warto wiedzieć, iż zajęcie egzekucyjne nie wpływa na wysokość składek przekazywanych przez pracodawcę na ubezpieczenie społeczne.

Czy zmiana pracodawcy wpływa na zajęcie egzekucyjne?

Jeśli stosunek pracy z pracownikiem – dłużnikiem ustaje, pracodawca ma obowiązek umieszczenia w świadectwie pracy informacji o zajęciu wynagrodzenia za pracę należnego pracownikowi. Informacja w świadectwie pracy powinna dotyczyć:

• sygnatury postępowania egzekucyjnego;

• wysokości dokonanych potrąceń;

• danych komornika prowadzącego postępowanie.

Jeśli pracodawca dysponuje informacją o nowym miejscu zatrudnienia swojego byłego podwładnego, jest zobowiązany do przesłania nowemu pracodawcy dokumentacji związanej z prowadzonym zajęciem. Kolejny pracodawca, który otrzymuje od nowo zatrudnionego pracownika świadectwo pracy zaopatrzone we wzmiankę o prowadzonym postępowaniu egzekucyjnym, jest zobowiązany do zawiadomienia poprzedniego pracodawcy o nowym zatrudnieniu.

Za co odpowiedzialny jest pracodawca?

Jeśli pracodawca zaniedba obowiązki ciążące na nim z mocy przywołanych powyżej przepisów (np. nie przekaże wierzycielowi zajętego wynagrodzenia, przekaże wynagrodzenie w uszczuplonej wysokości, nie wykona obowiązków informacyjnych względem komornika), naraża się na surową odpowiedzialność. W takim przypadku komornik może nałożyć na niezdyscyplinowanego pracodawcę grzywnę w wysokości do 2.000,00 zł. Jeśli pracodawca po raz kolejny po nałożeniu grzywny nie spełni ciążących na nim obowiązków, grzywna może być powtórzona. Co ważne, w przypadku pracodawców – osób prawnych (np. spółek prawa handlowego) grzywna jest nakładana na pracownika, wspólnika albo reprezentanta pracodawcy, który był odpowiedzialny za wykonanie powyższych obowiązków.

Pracodawca musi pamiętać również o tym, iż ponosi on odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wierzycielowi, w razie przekazania zajętego wynagrodzenia pracownikowi oraz w przypadku, w której podane przez niego informacje są niezgodne z prawdą. Z uwagi na fakt, iż od chwili zajęcia, wierzycielowi przysługują względem pracodawcy roszczenia, jakie przysługują dłużnikowi (np. roszczenie o zapłatę należnego wynagrodzenia), wierzyciel może wystąpić z powództwem przeciwko pracodawcy dłużnika. W takim wypadku pracodawca naraża się na obowiązek poniesienia dodatkowych wydatków, związanych z koniecznością opłacenia kosztów postępowania.