Mimo, iż zniesiono już część obostrzeń związanych z panującą epidemią koronawirusa w dalszym ciągu zalecane jest zachowanie szczególnej ostrożności w kontaktach z innymi osobami. W tym okresie praca organów podatkowych może wymagać zmiany formy jej działań i przejścia na kontakt online lub wyłącznie telefoniczny. Wobec tego w najnowszej Tarczy Antykryzysowej 4.0. wprowadzono możliwość przeprowadzenia zdalnych czynności sprawdzających lub kontroli podatkowej. Na czym mają polegać kontrola podatkowa i czynności sprawdzające online w trakcie trwającej epidemii? Odpowiedź w artykule!
Na czym polegają czynności sprawdzające?
Czynności sprawdzające mają na celu skontrolowanie lub wyjaśnienie drobnych nieprawidłowości lub okoliczności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Kwestie prawne dotyczące przeprowadzanych czynności sprawdzających zostały zawarte w dziale V ustawy - Ordynacja podatkowa. Zgodnie z art. 272 tej ustawy czynności sprawdzające przeprowadzane są w celu:
- sprawdzenia terminowości składanych deklaracji i ich poprawności oraz terminowości wpłacanych podatków
- ustalenia stanu faktycznego do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami;
- weryfikacji poniesionych przez podatnika wydatków i uzyskanych przychodów opodatkowanych lub nieopodatkowanych w zakresie niezbędnym do ujawnienia podstawy opodatkowania lub z tytułu przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach
- weryfikacji danych i dokumentów przedstawionych przez podatników dokonujących rejestracji podatkowej.
W związku z powyższym, jeżeli złożona deklaracja podatkowa będzie błędna lub podatnik złoży ją lub ureguluje zobowiązanie z niej wynikające po terminie może zostać wezwany do złożenia stosownych wyjaśnień. Jeżeli w toku czynności sprawdzających wyniknie konieczność uregulowania zobowiązania, złożenia lub sprostowania dodatkowych deklaracji lub dokumentów podatnik może być w jej wyniku zobowiązany do zapłacenia zaległości podatkowych oraz dostarczenia lub skorygowania właściwych dokumentów bądź deklaracji. W określonych sytuacjach, zwykle drobnych, organ podatkowy może dokonać takiej korekty za niego.
Niekiedy przeprowadzane czynności sprawdzające mają na celu jedynie rozwianie wątpliwości urzędu w odniesieniu np. do składanych deklaracji podatkowych lub zasadności wnioskowanego zwrotu podatku. W takich sytuacjach często nie wymaga się dokonywania korekt bądź przedkładania dodatkowych dokumentów organom podatkowych. Wystarczy, że podatnik złoży stosowne wyjaśnienia.
Czynności sprawdzające rzadko wymagają osobistego stawienia się w urzędzie. Zwykle przeprowadzane są drogą elektroniczną (np. mailowo) lub za pośrednictwem poczty tradycyjnej.
Jak przebiega kontrola podatkowa?
Kontroli podatkowej poświęcony jest rozdział VI ustawy - Ordynacja podatkowa i ma ona na celu sprawdzenie, czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Jest to bardziej sformalizowany proces sprawdzania poprawności działań podatnika.
Kontroli podatkowej może zostać poddany każdy przedsiębiorca i nie zawsze jest to związane z podejrzeniem o nieprawidłowości w wywiązywaniu się ze zobowiązań względem fiskusa. Bywa także, że jest ona następstwem przeprowadzanych czynności sprawdzających w sytuacji gdy na ich podstawie nie jest możliwe ustalenie stanu faktycznego lub w jej wyniku zostaną stwierdzone nieprawidłowości.
O zamiarze przeprowadzenia kontroli podatkowej podatnik powinien zostać poinformowany poprzez zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli. Po zawiadomieniu kontrolowanego kontrola powinna zostać wszczęta w terminie od 7 do 30 dni. W niektórych przypadkach podatnik nie musi zostać poinformowany o wszczęciu kontroli. Odnosi się to do sytuacji, gdzie kontrola:
- dotyczy zasadności zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku VAT
- ma być wszczęta na żądanie organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe,
- dotyczy przychodów nieznajdujących pochodzących ze źródeł nieujawnionych,
- dotyczy niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej,
- ma być podjęta w oparciu o informacje uzyskane na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu,
- zostaje wszczęta w celu przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia,
- ma charakter doraźny dotyczący ewidencji lub użytkowania kasy fiskalnej lub sporządzania spisu z natury,
- dotyczy podatku od wydobycia niektórych kopalin,
- ma charakter doraźny dotyczący sprawdzenia zachowania warunków zawieszenia działalności gospodarczej,
- dotyczy zasadności zwrotu podatku PIT lub CIT.
W zawiadomieniu powinien znajdować się zakres kontroli, czyli zakres czynności jakie będą podlegały sprawdzeniu oraz okres za jaki będzie przebiegała kontrola. Kontrolujący w wyniku uzasadnionych przyczyn może zwiększyć okres kontroli, jednak zakres powinien pokrywać się z czynnościami uprzednio wskazanymi w zawiadomieniu, bowiem zwiększenie zakresu kontroli wymaga ponownego zawiadomienia kontrolowanego.
Kontrola podatkowa zwykle odbywa się w siedzibie działalności podatnika ze względu na to, że kontrolujący wolą mieć pod ręką wszystkie wymagane dokumenty. Jednak w określonych sytuacjach możliwe jest dostarczenie wymaganych dokumentów do organu podatkowego.
Kontrola podatkowa i czynności sprawdzające online za zgodą przedsiębiorcy
Ze względu na panującą epidemię koronawirusa czynności sprawdzające oraz kontrole podatkowe zostały ograniczone aby nie narażać na zakażenie podatników i kontrolujących. Ograniczenie kontroli podatkowych spowodowane jest również bieżącym dostarczaniem danych organom podatkowym w formie plików JPK. Dzięki takiemu raportowaniu nieprawidłowości wykrywane są niemal od razu przez co nie ma konieczności składania wizyt przez organy podatkowe bezpośrednio w siedzibie podatnika.
Tarcza Antykryzysowa 4.0. wprowadziła dodatkowy zapis w ustawie Prawo przedsiębiorców, na mocy którego kontrola podatkowa i czynności sprawdzające mogą odbywać się zdalnie.
“Za zgodą przedsiębiorcy kontrola lub poszczególne czynności kontrolne mogą być przeprowadzone w sposób zdalny za pośrednictwem operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 1041) lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. z 2020 r. poz. 344), jeżeli może to usprawnić prowadzenie kontroli lub przemawia za tym charakter prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej.”
Biorąc pod uwagę powyższe kontrola podatkowa i czynności sprawdzające online będą mogły odbywać się drogą pocztową lub elektronicznie. Być może dzięki takiemu ułatwieniu urzędy skarbowe będą mogły wrócić do przeprowadzania kontroli podatkowych, więc może się zwiększyć ich liczba. Jednak jak warto zauważyć dzięki wprowadzeniu bieżącego raportowania w formie przesyłania plików JPK z roku na rok liczba kontroli podatkowych znacząco spada.
