Przedsiębiorstwa zobligowane do sporządzania sprawozdań finansowych zgodnie z ustawą o rachunkowości, za nieterminowe ich składanie mogą ponieść określone sankcje. Mowa tutaj w szczególności o sankcjach wynikających właśnie z ustawy o rachunkowości oraz Kodeksu karnego skarbowego. Wobec podmiotu, który nie dopełnił niniejszego obowiązku, może być dodatkowo wszczęte postępowanie przymuszające do złożenia sprawozdania finansowego. Co grozi za niezłożenie sprawozdania finansowego i kto wszczyna takie postępowanie? – o tym poniżej!
Sąd rejestrowy może wezwać do uzupełnienia braków
Obowiązek polegający na sporządzaniu i składaniu sprawozdań finansowych wynika z ustawy o rachunkowości, która penalizuje jego niedopełnienie bądź wadliwe wykonywanie. Ustawa o rachunkowości za niesporządzanie, sporządzanie niezgodnie z przepisami czy też niezłożenie sprawozdania finansowego we właściwym rejestrze przewiduje karę grzywny, ograniczenia, a nawet pozbawienia wolności.
Dodatkowe narzędzia umożliwiające egzekwowanie powyższych obowiązków zapisane zostały w Ustawie z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS). Rejestry elektroniczne prowadzone na mocy tej ustawy zawierają m.in. dane o sprawozdaniach finansowych składanych zarówno przez przedsiębiorstwa, jak i stowarzyszenia oraz inne organizacje.
Aby rejestr ten mógł funkcjonować w efektywny sposób, a tym samym prezentować wiarygodne dane, ustawodawca przewidział narzędzia umożliwiające egzekwowanie od podmiotów skutecznego uzupełniania braków w rejestrze. I tak, w art. 24 ustawy o KRS zapisano, że: „W przypadku stwierdzenia, że wniosek o wpis do Rejestru lub dokumenty, których złożenie jest obowiązkowe, nie zostały złożone pomimo upływu terminu, sąd rejestrowy wzywa obowiązanych do ich złożenia - wyznaczając dodatkowy 7-dniowy termin”. Jest to tzw. postępowanie przymuszające.
Sąd rejestrowy nie wszczyna postępowania przymuszającego, jeżeli z danych zawartych w aktach rejestrowych wynika, że nie doprowadzi ono do złożenia wniosku o wpis do rejestru lub dokumentów, których złożenie jest obowiązkowe.
Za nieuzupełnienie braków grzywna lub likwidacja podmiotu
Wszczęcie postępowania przymuszającego ma mobilizować podmioty do wypełniania obowiązków wynikających z ustawy rejestrowej. Jeżeli takie postępowanie nie stanowi dostatecznej mobilizacji dla uzupełnienia braków, wówczas sąd rejestrowy może:
-
wymierzyć grzywnę przewidzianą w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego (kpc) i nakładać ją ponownie;
-
wszcząć postępowanie o rozwiązanie podmiotu wpisanego do rejestru bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego, jeżeli mimo wezwania sądu rejestrowego nie złożono rocznych sprawozdań finansowych za 2 kolejne lata obrotowe.
Zarówno nałożenie grzywny, jak i likwidacja podmiotu, to niezwykle dotkliwe sankcje grożące za niezłożenie sprawozdania finansowego. W takiej sytuacji warto reagować szybko i złożyć brakujące dokumenty.
Szybka reakcja pozwoli uniknąć kary za niezłożenie sprawozdania finansowego
Organ dysponuje istotną siłą perswazji, ponieważ zgodnie z art. 1052 kpc „[w] jednym postanowieniu sąd może wymierzyć grzywnę nie wyższą niż piętnaście tysięcy złotych, chyba że dwukrotne wymierzenie grzywny okazało się nieskuteczne. Ogólna suma grzywien w tej samej sprawie nie może przewyższać miliona złotych. W razie wykonania czynności przez dłużnika lub umorzenia postępowania grzywny niezapłacone do tego czasu ulegają umorzeniu”.
Choć przedział kwoty grzywien, jakie mogą zostać nałożone na dany podmiot, sięga aż miliona złotych, to warto zwrócić uwagę na drugą część przytoczonej wyżej regulacji. Stanowi ona, że w razie wykonania obowiązku, w tym przypadku złożenia sprawozdania finansowego, niezapłacone grzywny do tego czasu ulegają umorzeniu. Jeżeli więc na podmiot zostanie nałożona grzywna, ale nie została jeszcze wyegzekwowana, to wywiązanie się z obowiązku skutkuje jej umorzeniem.
Warto działać szczególnie szybko, w przypadku gdy dany podmiot nie wywiązał się ze złożenia sprawozdań finansowych za dwa lub więcej lat obrachunkowych. Przymusowa likwidacja podmiotu może być znacznie bardziej dotkliwa w skutkach niż sankcja finansowa w postaci grzywny.
Co z uiszczonymi już grzywnami? Czy podlegają zwrotowi?
Regulacja traktująca o nakładaniu grzywien i ich umarzaniu nie przewiduje zwrotu wpłaconych lub wyegzekwowanych przez podmiot środków. Oznacza to, że zostaną one utracone bezpowrotnie nawet w przypadku, gdy obowiązek zostanie wypełniony.
Na postanowienie o nałożeniu grzywny przysługuje jednak środek zaskarżenia w postaci zażalenia, na podstawie bowiem art. 7 ustawy o KRS: „Do postępowania przed sądami rejestrowymi stosuje się przepisy Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym, chyba że ustawa stanowi inaczej”.
Skuteczne wniesienie środka zaskarżenia wymaga jednak solidnych argumentów, którym sąd da wiarę. Brak odpowiedniego uzasadnienia znajdującego pokrycie w rzeczywistości najlepiej potwierdzone stosowną dokumentacją, doprowadzi najprawdopodobniej do oddalenia zażalenia.
Oddalenie zażalenia na postanowienie o nałożeniu już zapłaconej grzywny spowoduje więc bezpowrotną utratę środków pomimo dopełnienia obowiązku, do którego należy np. złożenie sprawozdania finansowego.
Podsumowując, stwierdzić należy, że otrzymane postanowienie o nałożeniu grzywny należy zignorować i niezwłocznie złożyć brakujące dokumenty. Takie działanie sprawi, że grzywna zostanie umorzona.
