Opłata recyklingowa jest pobierana od nabywającego torbę na zakupy z tworzywa sztucznego. Ta interesująca konstrukcja zrodziła wątpliwości w zakresie podatku VAT. W poniższym artykule prezentujemy aktualne stanowisko sądów co do wliczania opłaty recyklingowej do podstawy opodatkowania podatkiem VAT.
Czym jest opłata recyklingowa?
W pierwszej kolejności wyjaśnijmy konstrukcję opłaty recyklingowej. W tym celu musimy sięgnąć do treści ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi.
W myśl art. 40a ww. ustawy przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego lub hurtowego, w której są oferowane torby na zakupy z tworzywa sztucznego przeznaczone do pakowania produktów oferowanych w tej jednostce, jest obowiązany pobrać opłatę recyklingową od nabywającego torbę na zakupy z tworzywa sztucznego. Opłaty recyklingowej nie pobiera się od nabywającego bardzo lekką torbę na zakupy z tworzywa sztucznego.
Pobrana opłata recyklingowa jest wnoszona na odrębny rachunek bankowy prowadzony przez marszałka województwa w terminie do 15. dnia miesiąca następującego po kwartale, w którym została pobrana (art. 40c ww. ustawy).
Zwróćmy zatem uwagę, że opłata recyklingowa jest pobierana od konsumenta, tj. od osoby kupującej lekką torbę na zakupy. Następnie przedsiębiorca tak pobraną opłatę przekazuje marszałkowi województwa.
Podstawa opodatkowania podatkiem VAT
Jeżeli przejdziemy na grunt ustawy o VAT i zagadnienia ustalenia podstawy opodatkowania, należy wskazać, że zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniami, które nie mają zastosowania w rozpoznawanej sprawie, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Jak wskazał NSA w wyroku z 30 sierpnia 2018 roku (I FSK 1394/16), powyższy przepis wyjaśnia, jakie elementy uwzględnia się przy ustalaniu wynagrodzenia, stanowiącego podstawę opodatkowania i wymienia kilka przykładowych rodzajów kosztów mieszczących się w pojęciu podstawy opodatkowania.
Dotyczy on kosztów bezpośrednio związanych z zasadniczą dostawą towarów lub usług, które zwiększają łączną kwotę należną z tytułu transakcji. Każdy koszt bezpośrednio związany z dostawą towarów lub świadczeniem usług, którym dostawca obciążył nabywcę lub klienta, powinien być włączony do podstawy opodatkowania.
Natomiast w myśl art. 29a ust. 6 ustawy podstawa opodatkowania obejmuje:
- podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku,
- koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.
Przepis ten wymienia rodzaje opłat, które jednak nie stanowią katalogu zamkniętego. Są tylko pewną wskazówką, o jakie rodzaje opłat chodzi. Oznacza to, że podstawę opodatkowania zwiększają także inne opłaty o charakterze administracyjnym, których nałożenie pozostaje w bezpośrednim związku z tym nabyciem.
Podstawa opodatkowania nie obejmuje zaś kwot:
- stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty,
- udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży,
- otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.
Sądy wskazują, że wartość opłaty recyklingowej należy wliczyć do podstawy opodatkowania
W wyroku WSA w Poznaniu z 19 lipca 2022 roku (I SA/Po 70/22) sąd wskazał, że przedsiębiorca, którego przepisy zobowiązują do pobrania od nabywcy torby opłaty recyklingowej, nie dokonuje tej czynności, pobierając odrębnie należność za torbę oraz odrębnie opłatę recyklingową od sprzedanej torby. Ta opłata, pomimo że jej wysokość ustalona jest w rozporządzeniu MŚ, stanowi element ceny za torbę, co wyraźnie wynika z treści art. 29a ust. 6 ustawy o VAT.
Zasada włączenia tych świadczeń do podstawy opodatkowania oznacza, że wartości tego typu opłat czy kosztów, których ciężar przerzucany jest na nabywcę, nie wykazuje się jako odrębnego świadczenia, lecz traktuje jako element świadczenia zasadniczego, z zastosowaniem stawki podatku właściwej dla świadczenia zasadniczego.
Sąd w podsumowaniu stwierdził, że opłata recyklingowa jest częścią zapłaty z tytułu sprzedaży torby. Dla nabywcy torby nie ma znaczenia, w jakiej jest ona wysokości, ponieważ uiszcza cenę za torbę bez wyodrębnienia w niej opłaty recyklingowej. Przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlową ma obowiązek pobrania opłaty recyklingowej od klienta nabywającego torbę, a jeżeli oferuje lekkie torby na zakupy z tworzywa sztucznego bez pobierania od klientów opłaty recyklingowej, podlega karze administracyjnej.
Podkreślmy, że tym wyrokiem sąd administracyjny potwierdził stanowisko organów podatkowych. Na przykład w interpretacji Dyrektora KIS z 29 grudnia 2021 roku (nr 0114-KDIP1-3.4012.695.2021.1.MPE) czytamy, że obowiązek uiszczenia ww. opłaty recyklingowej jest obowiązkiem nałożonym na przedsiębiorców prowadzących jednostkę handlu detalicznego lub hurtowego, którzy oferują torby na zakupy z tworzywa sztucznego przeznaczone do pakowania produktów.
Ustalając zatem cenę za sprzedawaną torbę foliową, podatnik powinien w tej cenie uwzględnić opłatę recyklingową, której obowiązek pobrania i wysokość wynika z odrębnych przepisów. Oznacza to, że opłata recyklingowa powiększa podstawę opodatkowania z tytułu dostawy torby, od której przedsiębiorca ma obowiązek naliczenia podatku VAT.
Przykład 1.
Przedsiębiorca prowadzący sklep spożywczy dokonuje sprzedaży plastikowych toreb na zakupy. Cena tej torby to 60 gr, z czego 20 gr to opłata recyklingowa, która przekazywana jest do marszałka województwa. W kontekście stanowiska sądów i organów podatkowych do podstawy opodatkowania należy wliczyć wartość opłaty, dlatego też podstawa opodatkowania obejmuje kwotę 60 gr, a nie 40 gr.
Stanowisko zaprezentowane przez sąd w Poznaniu potwierdza dotychczasową linię interpretacyjną fiskusa i oznacza, że wartość opłaty recyklingowej pobieranej od konsumenta wlicza się do podstawy opodatkowania podatkiem VAT.
